آنچه را که امروز به عنوان مناجات می‌شناسیم، گونه‌ای امروزی نیست و سابقه دیرین آن را پیشگامان عرصه موسیقی و آواز رقم زده‌اند. شاید امروز کمتر افرادی محمد دماوندی، ذبیحی، حسینعلی نکیسا و طاهرزاده را بشناسند، اما همین افراد بوده‌اند که گونه‌ای موسیقایی و مذهبی را به نام مناجات رقم زده‌اند. گزارش پیش‌رو به زندگی و آثار این افراد پیشگام می‌پردازد؛ نسلی که تا شجریان ادامه یافته است.
آیا عدم وجود قانونی در رابطه با آثار هنری به موسیقی و آثار فاخر ایرانی آسیب زده است؟ پاسخ رضا شایسته نوازنده ویلون، آهنگساز و رهبر ارکستر به این سوال مثبت است. او می‌گوید: این درست نیست که آثار با محتوای آهنگسازان به دلیل اینکه خواننده‌ای آنطرف آبی آن را خوانده به محاق برود و مجوز اجرا نگیرد.
در دومین نشست پژوهشی سی و نهمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر، مقوله «آسیب‌شناسی آموزش ردیف موسیقی دستگاهی ایران» توسط شهاب منا (نویسنده و پژوهشگر موسیقی) مورد بررسی قرار گرفت.
رضا طیبی (استاد آواز موسیقی ایرانی) می‌گوید: در قدیم فقط به ردیف‌خوانی توجه داشتند. مثلا اگر شما صدایی داشتی، در صورت پذیرفته شدن، استاد با شما ردیف کار می‌کرد. این شیوه خوب بود اما فقط در زمان خودش جواب می‌داد.
