کارگران مشمول این قانون می‌توانند در انجام وظایف و مسؤولیت‌های حرفه‌ای خود و به منظور حفظ حقوق و منافع مشروع و قانونی و بهبود وضع اقتصادی خود و یا مشارکت در تحقق برنامه‌ها و سیاست‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور، مبادرت به تشکیل انجمن‌های صنفی نمایند.
هیچ‌کس را نمی‌توان مجبور به عضویت در این انجمن‌ها نمود یا از عضویت در آن‌ها منع کرد.
نحوه تشکیل، حدود وظایف و اختیارات و چگونگی عملکرد انجمن‌های صنفی و چگونگی ارتباط آن‌ها با یکدیگر و با سایر سازمان‌ها، طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که با پیشنهاد وزیر کار و امور اجتماعی به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
توضیح ساده ماده ۱۳۱ قانون کار
ماده ۱۳۱ درباره تشکیل انجمن‌های صنفی کارگران صحبت می‌کند. این انجمن‌ها نوعی تشکل قانونی برای دفاع از حقوق کارگران هستند.
مهم‌ترین نکات این ماده قانون
حق تشکیل انجمن صنفی
کارگران می‌توانند برای دفاع از حقوق‌شان، بهبود وضعیت کاری و اقتصادی، و مشارکت در برنامه‌های کشور، انجمن صنفی تشکیل دهند.
اجبار و ممانعت ممنوع است
هیچ‌کس حق ندارد کسی را مجبور به عضویت در این انجمن‌ها کند.
یا کسی را از عضویت در آن‌ها منع کند.
یعنی عضویت کاملاً آزاد و اختیاری است.
جزئیات در آیین‌نامه
نحوه تشکیل، فعالیت، وظایف، ارتباط انجمن‌ها با هم یا با سایر سازمان‌ها، همگی در آیین‌نامه اجرایی تعیین می‌شود که توسط وزارت کار پیشنهاد و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.
