اصولا دموکراسی، همواره در حال "صیرورت" است. حتی امروز، پیشرفتهترین دموکراسیها نیز در حال "شدن" و "ترقی" هستند. اینگونه نیست که در دموکراسیها از ابتدا همه شهروندان دارای حق رأی بوده و مشارکت داشته باشند. در ایران نیز همین روال جاری بود.
یکی از هوشمندیهای مرحوم حسن پیرنیا در تدوین اصول آییندادرسی، همکاری با مرحوم مدرس است. البته نمیتوان گفت که آقای پیرنیا در تدوین آیین نامه، توجه خاصی به مسائل فقهی داشت. این موضوع بعید به نظر میرسد. به ویژه در قانون مجازات عمومی، نظام مجازات عرفی– و نه مجازات اسلامی – را مدنظر قرار داد.