علی‌اصغر سیدآبادی:
نبود قانون کپی‌رایت به ضرر اقتصاد نشر است
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گوید: عدم عضویت در کنوانسیون برن در درازمدت برای اقتصاد نشر زیان‌آور خواهد بود.
به گزارش ایلنا، علی‌اصغر سیدآبادی، با اشاره به برخی نتایج این عدم عضویت، ازجمله ترجمه‌های بد و همزمان از یک کتاب گفت: به خاطر نبود قانون کپی‌رایت، وقتی ناشری کتاب پرفروشی منتشر می‌کند، هیچ تضمینی وجود ندارد که یک ناشر دیگر ترجمه دیگری از همان کتاب را روانه بازار نکند که این مساله به ضرر اقتصاد نشر خواهد بود.
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی ارشاد افزود: اگرچه نپیوستن ما به کنوانسیون برن برای حمایت از آثار ادبی، دربرخی از حوزه‌ها به کتاب‌های تالیفی نیز آسیب وارد می‌کند، اما به نظرم اشکال اساسی این است که ترجمه و انتشار کتابی که حق‌التالیف آن به نویسنده یا ناشر پرداخت نشده، کاری غیراخلاقی است.
او این شرایط را یکی از موانع انتقال کتاب‌های ما به بازارهای جهانی دانست و درباره دلایل برخی از مخالفان این معاهده گفت: استدلال مخالفان پیوستن به کنوانسیون برن این است که دسترسی ما به منابع خارجی محدود و قیمت کتاب‌های ترجمه بیشتر خواهد شد. آن‌ها این تفکر را در پوشش چنین استدلالی ارایه می‌دهند که انتقال دانش به ایران دچار مشکل می‌شود. این بحثی است که اغلب ناشران کتاب‌های دانشگاهی مطرح می‌کنند. اما در این موضوع مغلطه‌ای وجود دارد. اول اینکه انتقال دانش‌های جدید لزوما با کتاب صورت نمی‌گیرد و دوم اینکه مخاطبان دانش‌های جدید هم عموم مردم نیستند، بلکه افراد معدودی هستند که آن‌ها هم به کتاب‌ها و مجلات خارجی دسترسی دارند.
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین با تاکید براینکه عدم عضویت ایران در کنوانسیون برن، به ایجاد نوعی رانت در حوزه کتاب‌های کودک و نوجوان دامن زده است، گفت: درغیاب قانون کپی‌رایت قیمت تمام شده کتاب‌های ترجمه بسیار ارزان‌تر از کتاب‌های تالیف است. این موضوع در حوزه کتاب‌های کودک و نوجوان بسیار بیشتر است و معضل مهمی برای نویسندگان و تصویرگران داخلی به شمارمی‌رود.
سیدآبادی افزود: برای انتشار یک کتاب تالیفی مصور، ناشرهم باید حق‌التالیف نویسنده را بدهد و هم حق‌التصویر تصویرگر را، ضمن اینکه انتشار این کتاب‌ها نیز به زمان طولانی‌تری نیاز دارد، درحالیکه کتاب‌های خارجی به سرعت ترجمه می‌شوند و تصویرهایشان نیز کپی می‌شود که این روند برای ناشر هزینه کمتری دارد، درحالیکه در همه جای دنیا خرید رایت کتابی از یک کشور دیگر پرهزینه‌تر از تالیف کتاب است.
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در حوزه کتاب‌های داخلی قانون نسبتا خوبی در زمینه کپی‌رایت وجود دارد، اگرچه ممکن است در اجرا اشکالاتی داشته باشد، محاکم قضایی درباره آن آموزش ندیده باشند یا حتی برخی از نویسنده‌ها از حقوق خودشان مطلع نباشند که بهتر است این اشکالات با تصویب لایحه جدید برطرف شود، اما موضوع اساسی نپیوستن ما به کنوانسیون برن است وبه نظرم برای حل این مشکل بد نیست نگاهی به نام کشورهایی بیندازیم که به این کنوانسیون نپیوسته‌اند. واقعا حیف است که اسم ایران کنار اسم این کشورها باشد، درحالیکه بسیاری از کشورهای دنیا به این کنوانسیون پیوسته‌اند و از مشکلات آن نیز عبور کرده‌اند.
همایش دو روزه «آسیب‌شناسی کپی‌رایت و حقوق مالکیت فکری و معنوی» از سوی انجمن صنفی داستان‌نویسان استان تهران و با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شهریور ماه امسال در کاشان برگزار می‌شود.
