احداث کارخانه برداشت شن و ماسه در عرصه شهر ساسانی و ثبت جهانی شده کازرون

به‌گزارش خبرنگار ایلنا، چهارطاقی ساسانی گِره یا جِره بالاتر از شهر بالاده از توابع شهرستان کازرون بر روی تپه‌ای مشرف به رودخانه جره واقع شده است. این بنای ارزشمند ساسانی که از ان به عنوان یکی از رفیع‌ترین چهار طاقی‌های باقی مانده از دوران ساسانی است، با ارتفاع ۱۴ متر هم‌اکنون در فهرست آثار ملی کشور به‌ثبت رسیده و یکی از شاخص‌ترین بناهای شهر تاریخی گِره یا جِره است که براساس گفته‌های فعالان و کارشناسان میراث‌فرهنگی از این شهر تاریخی در محوطه‌ای با ابعاد حدود ۳۷۰ هکتار بود و حالا تنها ویرانه‌هایی از آن برجا است.

«سیدمصطفی موسوی» باستان‌شناس و مدرس دانشگاه در رابطه با برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه جره و ساخت کارخانه مستحدثات آن روی عرصه چهارطاقی گره به ایلنا می‌گوید: متاسفانه نزدیک به دو دهه پیش مجوز برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه جره که از کنار شهر تاریخی گره عبور می‌کند، درحالی برای یک بهره‌بردار و با استعلام از میراث‌فرهنگی صادر شد که با پیگیری‌های انجام شده از طرف حامیان میراث فرهنگی، باعث شد پس از سال‌ها بهره‌برداری و تخریب‌های ناشی از برداشت شن و ماسه، میراث‌فرهنگی باعدم موافقت تمدید مجوز، بهره‌بردار را موظف کند تا در محدوده مورد نظر برداشت شن و ماسه انجام ندهد. 

او گفت: متاسفانه تذکراتی که به بهره‌بردار داده شد نه تنها مانع فعالیت و برداشت غیرقانونی شن و ماسه نشد که بهره‌بردار بدون داشتن مجوز برای ساخت و ساز، اقدام به احداث کارخانه و مستحدثات درست روی عرصه شهر تاریخی کرده است. این درحالی است که بخشی از مستحدثات و محل دپوی مصالح درست در محدوده‌ای است که یکی از دروازه‌های ورودی این شهر تاریخی و تعدادی استودان‌های تاریخی وجود دارد.

ارجاع پرونده تخریب بخشی از محور ساسانی فارس به هیات سه نفره قضایی

آنطور که این باستان‌شناس و مدرس دانشگاه می‌گوید: سال گذشته با وجود سال‌ها بهره‌برداری از بستر رودخانه و ساخت و ساز روی عرصه این شهر تاریخی اداره کل میراث‌فرهنگی استان فارس با حمایت قاضی محترم دادگستری شهر بالاده اقدام به شکایت از بهره بردار کرد. هر چند در گزارش اولیه کارشناس رسمی دادگستری به دلیل برخی ملاحظات نظر کارشناسی لحاظ نشده ولی با ممارست اداره کل میراث فرهنگی و حمایت قاضی محترم، پرونده به هیئت سه نفره ارجاع داده شد و امید است این روند از تخریب یک محوطه تاریخی ۲ هزارساله جلوگیری کند. 

او گفت: متاسفانه با توجه به اینکه تاسیسات بهره‌بردار روی عرصه واقع شده و محدوده برداشت هم باعث از بین رفتن پوشش گیاهی کف رودخانه شده، در فصول بارندگی و سیلاب‌های فصلی سرعت آب تشدید می‌شود و با برخورد به بدنه تپه‌ای که چهار طاقی و دیگر آثار تاریخی روی آن بنا شده، حجم تخریب چند برابر می‌شود. 

موسوی گفت: نزدیک به دو دهه است که کارشناسان و فعالان میراث‌فرهنگی به‌طور مداوم در حال رصد این تخریب هستند و در این زمینه بارها با بهره‌بردار صحبت کرده‌اند. اما تا این لحظه هیچگونه همکاری از سوی بهره‌بردار برای توقف یا محدود کردن فعالیت‌های و برداشت شن و ماسه مشاهده نشده است. 

به گفته این استاد دانشگاه، ادامه این روند خسارات غیرقابل جبران بر این اثر جهانی که بخشی از محور ساسانی فارس است و در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده وارد می‌کند. 

او معتقد است، فعالیت‌های این کارخانه شهر تاریخی ۳۷۰ هکتاری را که در کنار شهر ۶۰۰ هکتاری سرمشهد واقع در بین اولین پایگاه ساسانیان یعنی شهر گور فیروزآباد و شهر بیشاپور دومین پایتخت ساسانی تشکیل دهنده هسته اصلی شروع امپراتوری ساسانی را تشکیل می‌دادند، تخریب کرده است و متاسفانه سودجویی برخی افراد در کنار سهل‌انگاری برخی مردم و مسولین باعث شد تا یکی از مهمترین نشانه‌ها و یادگارهای این دوره تاریخی درحال ازبین رفتن باشد.