در نشست دومین سال ثبت جهانی شهر یزد مطرح شد؛
افغانها بافت تاریخی یزد را نگه داشتند/ یزد به خاطر کارهای نکرده جهانی شد/ امیرچخماق ساماندهی میشود
همزیستی مردم یزد با محیط زیست و مذاهب و ادیان مختلف مثال زدنی است هر چند حدود 15 سال پیش موضوع ثبت جهانی شهر یزد مطرح شده بود اما به دلیل آنکه تجربه ثبت یک شهر را در یونسکو نداشتیم هر بار از کنار پرونده آن رد میشدیم.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری دومین سالگرد ثبت جهانی شهر یزد صبح امروز با حضور جمالالدین عزیزی (شهردار یزد)، مصطفی فاطمی (مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد)، سیدهادی احمدی روینان (مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناهای تاریخی) و اصحاب رسانه برگزار شد.
مصطفی فاطمی در این نشست با اشاره به آنکه شهر یزد دو سال پیش در لهستان در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید، گفت: اگر از زوایهای که سبب شد تا شهر یزد جهانی شود به این مهم بنگریم این عوامل بسیار جذاب خواهند بود. شهری وسط کویر که آب ندارد با این وجود هزاران سال است پابرجا است البته از همان هزار سال پیش آب نداشت ولی با حفر تونلهای زیرزمینی به نام قنات آب را به شهر رساندند. در نهایت با ترکیب آب و خاک گل و خشت را ایجاد کردند و شهر یزد را به وجود آوردند.
او ادامه داد: همزیستی مردم یزد با محیط زیست و مذاهب و ادیان مختلف مثال زدنی است هر چند حدود 15 سال پیش موضوع ثبت جانی شهر یزد مطرح شده بود اما به دلیل آنکه تجربه ثبت یک شهر را در یونسکو نداشتیم هر بار از کنار پرونده آن رد میشدیم تا آنکه در سال 93 تصمیم بر آمادهسازی پرونده ثبت جهانی گرفته شد در سال 94 پرونده آماده و به یونسکو ارسال شد. ارزیابان در سال 95 به یزد آمدند و بازرسیها را انجام دادند در نهایت در تیرماه 96 بود که شهر یزد در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
فاطمی با اشاره به آنکه فعالیتهای اجرایی و عمرانی که از دو سال پیش برای ثبت جهانی شهر یزد آغاز شده بود، بعد از ثبت شتاب کمتری به خود گرفت، گفت: با این وجود کارهای مختلفی را طی دو سال گذشته در بافت تاریخی یزد انجام دادیم پایشها در 200 هکتار ثبت تاریخی شده ادامه پیدا کرد. هر چند سرعت ما در حوزه پایش خیلی پایین است اما با گسترش حوزه مطاعلاتی روبرو شدیم همچنین توجه پژوهشگران به ساختار یزد و معماری گلی آن جلب شد در عین حال تعاملات بینالمللی افزایش یافت و حتی دانشگاه سوربون فرانسه کار مطالعاتی در خصوص بافت تاریخی شهر یزد را آغاز کرد. استارتآپهای گردشگری، شبکه هوشمند شهرهای جهانی و پذیرفته شدن یزد در این شبکه ورود یزد به حوزه بنیاد انرژی برگزاری سمتورها افزایش حجم سرمایهگذاری و افزایش تعداد گردشگران ورودی از 9300 نفر به 130 هزار نفر از جمله دستاوردهایی است که فاطمی به ان اشاره که که با جهانی شدن یزد محقق شدهاند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد خاطرنشان کرد: عمده گردشگرانی که به یزد سفر میکنند اروپایی هستند و تعدادی از گردشگران چینی نیز این مقصد را انتخاب میکنند البته شاهد افزایش تعداد گردشگران داخلی هستیم بدین واسطه توسعه اقامتگاههای بومگردی را مدنظر قرار دادهایم در حال حاضر حدود دو هزار مکان و خانه تاریخی در استان یزد بازسازی شدهاند که یک سوم آثار کل کشور را در برمیگیرند. همچنین ارزش بافت تاریخی حدود هزار درصد افزایش یافته است.
به گفته او، قیمت خانههای مخروبه در بافت تاریخی یزد بیشتر از خانه های نوساز است چراکه مردم به بازسازی علاقمند شدهاند و جوانها به بافت بازگشتهاند با این وجود شاهد عدم تحقق مدیریت یکپارچه در بافت تاریخی یزد هستیم. چنانچه مشارکت مردم در سطح پایینی قرار دارد و هنوز برنامهریزی شهری به صورت سنتی انجام میشود.
فاطمی ادامه داد: حجم مرمتها به شدت افزایش یافته و مداخلات گسترده و بعضا ناهماهنگ در حال انجام است با این وجود در سال 97 هیچ تخریب عمدی در بافت تاریخی شهر یزد نداشتیم اما در حوزه مرمتها با چالش روبرو هستیم چنانچه بیش از 1500 اخطار و پیگیری قضایی صادر شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا، مبنی بر ساماندهی تاجران و اتباع خارجی که در بافت تاریخی یزد ساکن هستند، گفت: یکی از روشهای زیست در شهر یزد که در طول تاریخ شاهد هستیم همزیستی با اقوام مختلف است چنانچه شاهد خانههای اقوام مختلف از شیرازیها و تبریزیها گرفته تا بحرینیها هراتیها و ... هستیم هر چند بحثهای زیادی درباره اتباع افغان داشتیم اما سعی کردیم با برگشت به گذشته خودمان این موضوع را رفع کنیم با این وجود اگر تخلفی انجام دهند با آنها برخورد خواهیم کرد و اگر مشکلی ایجاد نکنند بنا بر میراث گذشتگان چهره یزد مهاجرپذیر خواهد ماند.
فاطمی خاطرنشان کرد: تعداد افغانها به دلیل افزایش اجاره بها کاهش یافته چنانچه در گذشته بیش از 60 درصد بافت افغانستانی و اتباع بیگانه بودند اما اکنون تعداد آنها کم شده است.
فاطمی با اشاره به آنکه بعد از ثبت جهانی یزد به سرعت میزان اقامت را در این مجموعه افزایش دادند، گفت: شاهد گسترش بومگردی و ارتقا و افزایش تعداد اتاق هتلها در شهر یزد بودیم چنانچه تعداد تختها از 3300 به 7500 رسید و طی سال گذشته 127 پروژه سرمایهگذاری را افتتاح کردیم.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد همچنین از انجام مرمت خانه فرخی یزدی خبر داد و گفت: این مرمت با هزینههای جاری انجام میشد و ردیف بودجه برای آن نیامده تمام تلاش ما آن است که 25 مهرماه همزمان با درگذشت فرخی یزدی این خانه را بازگشایی کنیم.
به گفته او، بسیاری از آثار میراث فرهنگی یزد در سه سطح روی زمین، روی پشت بام و زیر زمین قرار دارند چنانچه قبر وحشی بافقی نیز زیر خیابان قرار دارد. در این میان میراث توانایی آن را ندارد که همه این آثار را بیرون بیاورد بنابراین شاید برای حفاظت از آنها بهتر باشد که زیر زمین باقی بمانند.
فاطمی در ادامه به بحث ساماندهی سرمایهگذاری و تغییر کاربری در بافت تاریخی شهر یزد اشاره کرد و اذعان داشت: با توجه به افزایش ارزش خانههای بافت تاریخی نمیتوان زیست گذشته را ا دامه داد از این رو نیازمند تغییر کاربری هستیم با این وجود ظرفیت صندلی رستورانها و تخت مراکز اقامتی فعال در بافت را مدنظر قرار دادیم چنانچه در حال حاضر از تمام 32 محلهای که در محدوده بافت تاریخی قرار دارند 18 محله از جمله فهادان، مسجد جامع، شاه ابوالقاسم، کشته نو و ... که در عرصه بافت تاریخی شهر یزد قرار دارند بیشتر مورد توجه قرار گرفتهاند.
او ادامه داد: ساخت مجتمع تجاری و مسائلی که در خصوص امامزاده جعفر و مسجد حظیره مطرح شده بود را متوقف کردیم.
جمالالدین عزیزی شهردار یزد دیگر سخنران این نشست بود که با تاکید بر حفظ میراث برای آیندگان گفت: مدیریت واحد شهری مورد توجه ماست این انتظار میرود که تا 10 سال آینده وضعیت معیشت مردم یزد بهبود یابد و فقر ریشهکن شود و شاهد افزایش تعداد گردشگران باشیم. همچنین حفظ و ارتقای بافت تاریخی یزد مدنظر است حفظ اصالت و یکپارچگی، سازگارسازی توسعههای جدید، بهبود کیفیت زندگی ساکنان بافت تاریخی در برنامهها جا دارد.
شهردار یزد ادامه داد: در عرصه و حریم بافت تاریخی کارهای خوبی انجام دادیم از ساماندهی تردد گرفته تا ایجاد پارکینگهای درون محلهای و همچنین ایجاد فضاهای فرهنگی – گردشگری در عین حال 300 هزار متر مربع کفسازی معابر انجام شده همچنین 70 حلقه چاه برای جذب آبها در نظر گرفته شده 15 سرویس بهداشتی نیز ساختهایم.
عزیزی با تاکید بر آنکه یزد به دلیل کارهایی که انجام نداده توانسته جهانی شود، گفت: در حوزه شهر تاریخی یزد طرح هادی حفاظت محور است و به جای توسعه محوری حفاظت محوری را مدنظر قرار دادیم از این رو بسیاری از کارها که در سایر شهرها انجام شده است را انجام ندادیم همین امر سبب شد تا شهر یزد بتواند در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گیرد.
شهردار در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا گفت: با مناسبسازی معابر، ایجاد روشنایی و فضاسازیهای انجام شده شرایط عادی زندگی را در بافت تاریخی شهر یزد به وجود آوردیم البته با کمک اداره امور اتباع درصدد شناسایی مهاجران غیرقانونی هستیم در عین حال فرهنگ حضور در بافت تاریخی را به آنها توضیح میدهیم.
عزیزی همچنین از ساماندهی امیرچخماق و جگرکیهای شاغل در محدوده آن خبر داد و گفت: با توجه به مولفههای زیادی که در امیرچخماق وجود دارد و ضمن در نظر گرفتن موقوفهها و حضور صاحبان وقف در آنجا ساماندهی را مدنظر قرار دادهایم البته مشاغلی هستند که سالهاست در آنجا فعالند و قطعا حذف بهترین راهحل نیست اما ساماندهی انجام میشود.
به گفته او، برای ساماندهی امیر چخماق مدیریت واحدی در نظر گرفته شده که همه سازمانهای ذیربط را ساماندهی خواهد کرد و در آینده نزدیک شاهد تحولات خوبی در این مجموعه خواهیم بود.
سیدهادی احمدی (مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناهای تاریخی) نیز با اشاره به آنکه ثبت جهانی مانند یک دوست خوب است که نگه داشتن آن سختتر از پیدا کردنش است، گفت: نگهداری از ثبت یزد کار سختی بود اما بسیار خوب است 20 درصد بیشتر از داستانهایی که در یزد است را نمیدانیم و 80 درصد آن ناشناخته است باید درباره جنبههای ملموس و ناملموس یزد بررسی و شناخت بیشتری داشته باشیم.
او ادامه داد: توسعه سبب میشود تا با مشکلات زیادی در حوزه میراث روبرو شویم و اگر کمک خبرنگاران نباشد در این جدال شکست میخوریم. پیشنهاد میکنم مسئولان شهری کاری انجام ندهند چراکه برخی از کارها خود به خود پیش میرود.
او تاکید کرد: هر چند تعداد 100 هزار نفر گردشگر ورودی برای یزد که جهانی شده است کم است و باید این تعداد میلیونی باشد اما معتقد هستم بالاخره شاهد این اتفاق خواهیم بود و تحریمها برداشته میشود. بهتر است از فرصت ایجاد شده برای آموزش و انجام کارهای نرمافزاری و آمادهسازی زیرساختها برای حضور میلیونی گردشگرها استفاده کنیم.
احمدی نیز در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا گفت: زمانی که مالکان قبیل از ثبت جهانی شهر یزد خانههای خود را گذاشتند و رفتند افغانها بودند که در آن بافت باقی ماندند و آنجا را نگاه داشتند درواقع میتوان گفت همین نفس حضور افغانها در بافت یزد خوب بود نمیتوان نقش حفاظتی آنها را در بافت تاریخی شهر یزد فراموش کرد آنها بودند که بافت تاریخی یزد را نگاه داشتند.
مدیرکل حفظ و احیای بناهای تاریخی معتقد است کار کارشناسی برای تغییر کاربریها نداریم و نیازمند ظرفیتسنجی هستیم با این وجود از احیای بافت تاریخی استقبال میکنیم قبل از ثبت جهانی شهر یزد بیشتر خانههایی که در بافت قرار دارند متروک بودند و افغانها و سایر اتباع در آن زندگی میکردند که گزارشهای زیادی در این خصوص داشتیم اما بعد از ثبت جهانی این بافت زنده شد.
او همچنین به تعداد زیاد شهرهایی که قرار است از ایران در فهرست میراث جهانی ثبت شوند، اشاره کرد و گفت: شوش و بم نیز از جمله عرصههایی هستند که ثبت جهانی شدهاند با این وجود تعداد زیادی از شهرهای ایران در لیست ثبت و فهرست میراث جهانی قرار دارند.
احمدی در خصوص اعتبارات اختصاص یافته به شهر جهانی یزد گفت: این اعتبارات در دو بخش ابلاغی و تخصصی ارائه میشوند امسال شش میلیارد تومان ردیف ملی استانی به یزد اختصاص یافته که فقط 500 مییلیون تومان آن تخصیص یافت البته یونسکو نیز یک و نیم میلیون یورو بر اساس تفاهمنامهای که با دانشگاه یزد دارد پرداخت خواهد کرد.