در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
سیم‌های برق همچنان بلای جان میمند/ محدودیت‌های ثبت جهانی، عامل مهاجرت‌ها
درحالی که چهار سال از ثبت منظر فرهنگی روستای تاریخی میمند شهر بابک در فهرست میراث جهانی یونسکو می‌گذرد، این روزها شاهد مهاجرت نسل جدید از این روستای تاریخی هستیم، گفته می‌شود، محدودیت ساخت سرویس بهداشتی و حمام مجزا و برخی موضوعات دیگر عامل این مهاجرت‌هاست.
به گزارش خبرنگار ایلنا، میمند، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان شهر بابک-کرمان است. این روستا در ۳۰ کیلومتری شهربابک قرار دارد. «منظر فرهنگی روستای تاریخی میمند شهر بابک» به خاطر خانه‌های کنده شده در دل کوه در تیرماه ۹۴ به ثبت میراث جهانی یونسکو رسید.
میمند شهر بابک احتمالاً متعلق به قرون دوم و سوم میلادی است. در زمان اشکانیان در بخش جنوبی کرمان قبایل کوچ‌نشین به هر سو کوچ می‌کردند. این قبیله‌ها در دوره اشکانیان به‌طور کامل جابه‌جا نشده بودند و در اواخر دوره اشکانیان و اوایل دوره ساسانیان نقاط خوش آب و هوا را برای سکونت انتخاب می‌کردند. وجود محلی موسوم به دژ میمند، که در آن بیش از ۱۵۰ اتاق مدور سنگی ساخته شده که دخمه‌هایی برای قرار دادن اموات بوده است به این نظریه قوت می‌بخشد زیرا با توجه به موقعیت این استودان‌ها به نظر می‌رسد که گورستان یاد شده مربوط به دوران ساسانیان بوده‌است، چراکه طبق سنت آن زمان، دخمه‌ها در منطقه‌ای کوهستانی و به دور از شهر و محل سکونت ساخته شده بودند.
در آن زمان شیوه زندگی مردمان میمند که از سال‌های دور تا به امروز به شکل سنتی همچنان در جریان بود، اهمیت داشت. کوچ نشینانی که روزگارشان را از راه کشاورزی و دامداری می‌گذرانند و میان اقامتگاه‌های تابستانی و زمستانی خود در فصول مختلف سال در حرکت هستند. آنها در طول فصل سرما در قسمت‌های انتهایی دره و در خانه‌های صخره‌ای که در دل کوه ساخته شده‌اند، اقامت دارند. درواقع می‌توان گفت، جاری بودن زندگی در روستای میمند یکی از شاخصه‌هایی بود که سبب ثبت این روستا در فهرست میراث جهانی شد.
در این میان شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی (ایکوموس) شعار روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی را در سال به عنوان سال بین‌المللی "منظره‌های روستایی" در نظر گرفته است که البته این شعار با سمپوزیوم علمی ایکوموس در سال ۲۰۱۹ که با موضوع "میراث روستایی" در مراکش برگزار می‌شود، همخوانی دارد. روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی، امسال فرصتی را جامعه علمی ملی و بین‌المللی ایجاد می‌کند تا به افزایش آگاهی درباره ارتباط مناظر روستایی و چالش‌ها و منافع حفظ آن بپردازد.
با این وجود این روزها با نبود امکانات در میمند، قشر جوان درصدد مهاجرت از آن برآمده و تنها تعداد اندکی از کهنسالان و بازنشستگان در میمند باقی مانده‌اند.
مهری جوادی (سرپرست پایگاه میراث جهانی منظر فرهنگی روستای تاریخی میمند شهر بابک) دراین خصوص به ایلنا گفت: درحال حاضر ۲۰ خانوار که تعداد آنها در حدود ۵۰ نفر است در روستای تاریخی میمند زندگی می‌کنند که البته میانگین سنی آنها بیش از ۶۰ سال است.
آنچه درخصوص میراث جهانی میمند مورد اهمیت است، خانه‌های دست‌کند آن است که در فضای باز ساخته نشده‌اند بلکه با از میان برداشتن انبوهی از خاک شکل گرفته و انسان نیاز به خشت و آجر و ملات نداشته، بلکه می‌بایست توده‌هایی را برمی‌داشته تا پناهگاه مهیا شود. به همین دلیل برای اتاق، تاقچه در اندازه‌های گوناگون برای جای رختخواب، ظروف، صندوق، چراغ و … کنده شده است. به همین دلیل کنار دیوارهای خانه‌های میمند گنجه گذارده نمی‌شود، بلکه با کندن دیوار، حفره یا طاقچه‌ای به وجود می‌آید که اشیاء و لوازم در آنها گذاشته شده یا در آنها آویزان می‌گردند. کل یک خانه که ممکن است شامل یک یا چند اتاق و اصطبل باشد یک «کیچه» است. یک واحد، یک ورودی مشترک دارد و در پاگرد ممکن است طویله در یکسو و اتاق نشیمن در طرف دیگر باشد. همه کیچه‌ها یک ساختار ندارند. هم اندازه و هم تعداد اتاق‌ها متفاوت است. روستای میمند شهر بابک روی‌هم رفته دارای ۴۰۶ کیچه و ۲۵۶۰ اتاق است.
هرچند گفته می‌شود که باید شرایط برای حضور پایدار مردم در این روستا مهیا شود، تا زندگی همیشه در آن جاری باشد اما به دلیل برخی سختگیری‌ها و شرایطی که به سبب ثبت میراث جهانی در خصوص میمند اعمال می‌شود، ایجاد تسهیلات فقط با مجوز انجام می‌شود.
جوادی دراین خصوص گفت: به دلیل ثبت میمند در فهرست میراث جهانی یونسکو با برخی محدودیت‌ها درخصوص افزودن بخش‌هایی خاص به خانه‌های میمند روبه رو هستیم چنانکه امکان لوله‌کشی آب داخل مجموعه خانه‌های دست‌کند وجود ندارد. همچنین امکان ایجاد سرویس‌های بهداشتی و حمام در داخل خانه‌ها وجود ندارد و هر واحد نمی‌تواند برای خود حمام جداگانه داشته باشد. سرویس‌های بهداشتی خارج از محدوده خانه‌های دست‌کند است و این‌ها در عصر جدید برای نسل جوان، محدودیت به حساب می‌آید. درعین حال نبود امکانات آموزشی به دلیل نبود کودکان خردسال سبب شده تا شاهد مهاجرت نسل جدید از میمند باشیم. از این رو معمولا قشر میان سال در روستا باقی مانده‌اند.
سرپرست پایگاه میراث جهانی منظر فرهنگی روستای تاریخی میمند شهر بابک، همچنین از انجام رایزنی با فرمانداری برای ایجاد کاربری کارگاه‌های صنایع دستی در خانه‌های دست‌کند میمند خبر داد و گفت: هرچند باید با توجه به تجربیات گذشته طرح‌های جدید را برای احیای دوباره این میراث جهانی اجرایی کنیم اما سرمایه‌گذاران مجدد برای برقراری کارگاه‌های صنایع دستی در میمند ابراز آمادگی کرده‌اند.
او معتقد است: همه افراد بومی منطقه که اکنون در شهر زندگی می‌کنند، بعد از بازنشستگی علاقه‌مند هستند تا به خانه‌های قدیمی خود بازگردند.
سیم‌های برق منظر بصری را بر هم زدند
یکی از موضوعاتی که طی سال‌های گذشته درخصوص منظر بصری میمند مطرح است، وجود سیم‌ها و کابل‌های برق در سراسر روستاست که در بی‌نظمی کامل به سر می‌برند و منظر بصری میمند را خدشه‌دار کرده‌اند.
سرپرست پایگاه میراث جهانی منظر فرهنگی روستای تاریخی میمند شهر بابک درخصوص ساماندهی منظر بصری میمند که با سیم‌های برق خدشه‌دار شده، گفت: با وجود آنکه بر ساماندهی این سیم‌های برق تاکید شده است و حدود ۳ میلیارد تومان اعتبار استانی برای این کار اختصاص داده شده است در مرحله عقد قرارداد قرار داریم و هنوز کار خاصی برای ساماندهی این سیم‌های برق انجام نشده. البته قرار است این سیم‌ها در قالب پروژه کابل‌کشی زیر زمین قرار گیرند.
او ادامه داد: هم اکنون فعالیت‌هایی در حوزه مرمت معماری برخی از بناها انجام شده و بهسازی سیستم برق‌رسانی را در سال ۹۸ در برنامه داریم. البته این برنامه‌ها بعد از پایان سال مالی ارائه خواهد شد و نیاز است تا یکسری برنامه‌های مشارکتی را اجرایی کنیم که منوط به اختصاص بودجه خواهد بود. با توجه به آنکه امسال، سال مالی خوبی را پشت سر نگذاشتیم، نیازمند اختصاص بودجه هستیم.
بودجه
جوادی خاطرنشان کرد: در سال ۹۷ حدود ۸۰۰ میلیون تومان به پایگاه میراث جهانی منظر فرهنگی روستای تاریخی میمند شهر بابک در نظر گرفته شد که نیمی از آن یعنی ۴۰۰ میلیون تومان ارائه شد. این درحالی است که حدود ۱ میلیارد و نیم اعتبار درخواست شده بود.
