دبیر هیئت رییسه انجمن ملی خرما:
هزینه بالای تولید برای نخلستان‌داران خرده‌مالک/ مکانیزاسیون تنها راهکار ارتقای جایگاه جهانی خرمای ایران است
اکبری گفت: هزینه‌های بالای تولید خرما در نخلستان‌های با قطعات کوچک، صرفه اقتصادی را برای نخلداران کاهش می‌دهد.
محمدحسین اکبری (دبیر هیئت رییسه انجمن ملی خرمای ایران) در گفتگو با خبرنگار ایلنا، اظهار داشت: مساله نخلداری مشکلاتی دارد که تا حدی شبیه مشکلات دیگر حوزه‌های کشاورزی است. یکی از مشکلات مشابه نخلداری، خرده مالکی بودن نخلستان‌ها است. با توجه به هزینه‌های بالایی که در این حوزه وجود دارد، در نخلستان‌های با قطعات کوچک، صرفه اقتصادی برای نخلداران کاهش می‌یابد. یعنی به نسبت زحمتی که نخلداران می‌کشند عایدی بسیار پایینی دارند.
حفظ آب با ایجاد تحول در نظام آبیاری کشور
وی تاکید کرد: به نظر من لازم است ما یک انقلاب در کشاورزی‌مان برای بهبود وضعیت ایجاد کنیم و نظام کشاورزی‌مان را متحول کنیم. اگر این کار را انجام ندهیم مهم‌ترین سرمایه ملی‌مان یعنی آب –با عنایت به بحران کنونی آب-، به هدر می‌رود.
اکبری درباره میزان مصرف آب در تولید خرما، اظهار داشت: ما اکنون در نخلستان‌های استان کرمان، برای هر کیلو خرما بین ۶ الی ۱۰ متر مکعب آب مصرف می‌کنیم. این یک فاجعه است که آب را اینگونه از دست می‌دهیم. در حالی که، می‌توانیم این میزان مصرف را به یک‌متر مکعب تقلیل دهیم. بنابراین باید روی نظام آبیاری کشاورزی در کشور کار دقیق و کارشناسی انجام دهیم.
تولید هکتاری خرما در ایران، پایین‌تر از متوسط جهانی است
وی ادامه داد: تولید در هکتار کشور ما بسیار پایین‌تر از متوسط جهانی است. باید بر روی این مساله کار کنیم چراکه کشورهای دیگر در وضعیت بهتری قرار دارند. اکنون مصر اولین تولیدکننده خرما در جهان است با تولید ۳۰ تن در هر هکتار در صورتی که میانگین تولید ما در کشور چیزی در حدود ۴.۵ الی ۵ تن است. ما یک‌ششم مصری‌ها تولید خرما داریم. اگر دولت و خود کشاورزان فکری به حال ارتقای شرایط تولید خرما در ایران نکنند، این کشاورزی و صنعت گسترده نابود خواهد شد.
خرده‌مالکان نتوانسته‌اند به روش‌های جدید برای افزایش تولید مجهز شوند
دبیر هیئت رییسه انجمن ملی خرمای ایران در اشاره به وضعیت فعالان حوزه خرما، اظهار داشت: نخلداران ما به‌طور کلی، وضعیت اقتصادی خوبی ندارند. البته کسانی بوده‌اند که با بهره‌گیری از روش‌های آبیاری نوین، توانسته‌اند تولید و درآمد خود را افزایش دهند. اما اینها عمده‌مالکان هستند. خرده‌مالکان به‌خاطر هزینه‌های بالای به‌کار بستن آبیاری نوین و تحت فشار، ترجیح داده‌اند همچنان همان روش‌های سنتی را اتخاذ کرده و مکانیزاسیون را در کشت خود اعمال نکنند.
وزارت جهاد کشاورزی اجرای راهکارهای بهبود تولیدد خرما را تسهیل کند
اکبری سپس به ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت تولید خرما و نخلداران پرداخت و بیان کرد: بهتر است در چنین موقعیت‌هایی وزارت جهاد کشاورزی مداخله کرده و با تشکیل شرکت‌های سهامی-زراعی، نخلداران را ترغیب به شراکت با یکدیگر کنند. راهکار دیگر نیز این است که بیایند با تاسیس شرکت‌هایی، خدمات مشترک به نخلداران ارائه دهند. کشاورزی که ۵ تن تولید خرما در هکتار دارد توانایی خرید تراکتور و دیگر ابزار و آلات مخصوص کارش را ندارد. اما اگر شرکتی باشد که یک‌چنین خدماتی را ارائه دهد می‌توان هم‌زمان به چندین نخلستان خدمات ارائه کرد. این شدنی است و ارزان‌تر هم تمام می‌شود.
۹۰ درصد نخلداران استان کرمان، خرده‌مالک هستند
وی در رابطه با تعداد خرده و عمده مالکان گفت: در استان کرمان، در مجموع تعداد عمده‌مالکان از ده درصد هم تجاوز نمی‌کند. بنابراین اکثرا خرده‌مالک و با درآمد پایین هستند.
اکبری درباره وضعیت کارگران شاغل در نخلستان‌ها، تصریح کرد: ما دو نوع کارگر در نخلستان‌ها داریم؛ کارگر فصلی و دائمی. هر هکتار باغ، حداقل یک کارگر نیاز دارد که کارهای عمومی باغ را انجام دهد. اما کارگران فصلی در فصل برداشت خرما، پیدایشان می‌شود. آنها به تناسب زمان و مکان شروع کار، دائما در حال کوچ و جابجایی بین مناطق مختلف هستند.
عدم آشنایی تخصصی کارگران با برداشت خرما موجب پایین آمدن کیفیت برداشت می‌شود
وی افزود: یک مشکل اساسی در برداشت خرما و در رابطه با کارگران، این است که بسیاری از آنها با مسائل تخصصی برداشت خرما آشنا نیستند و اشتباهاتشان موجب پایین آمدن کیفیت خرما می‌شود. البته مکانیزاسیون در این حوزه بسیار محدود بوده و هنوز تاثیر قابل توجهی بر اشتغال کارگران نخلستان‌ها نداشته است.
مکانیزاسیون؛ راهکار بقا در بازار جهانی خرما
وی تاکید کرد: ما اگر بخواهیم در بازار جهانی این محصول بمانیم و قیمت تمام شده‌مان را کاهش دهیم ناگزیر از مکانیزاسیون هستیم.
اکبری در توضیح وضعیت بیمه‌ای کارگران نخلستان‌ها گفت: در گذشته، بسیاری از کارگران نخلستان‌ها تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نبودند. طی مصوبه‌ای که دولت داد و در نتیجه، هزینه بیمه کارگران کشاورزی را کاهش داد، بسیاری از مالکان و کارفرمایان راغب به بیمه‌کردن کارگران شدند. بر همین اساس، می‌توانم بگویم که اکنون بالغ بر ۵۰ درصد کارگران دائمی نخلستان‌ها، تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند.
تغییر کاربری گسترده نخلستان‌ها در سال‌های اخیر
وی اظهار داشت: ما در سال‌های اخیر، شاهد تغییر کاربری بسیاری از نخلستان‌ها بوده‌ایم به این صورت که، نخل‌ها را از ریشه در می‌آورند و زمین نخلستان را تبدیل به زمین زراعی سیب‌زمینی، گوجه و یا گلخانه می‌کردند. این امر در استان کرمان بسیار زیاد اتفاق افتاد.
دبیر هیئت رییسه انجمن ملی خرمای ایران در پایان، تاکید کرد: بزرگترین چالش کشاورزان خرده‌مالک هزینه‌های کار و تولید آنها است و وزارت جهاد کشاورزی با عنایت به راهکارهایی که پیشنهاد دادم، می‌تواند کمک‌کننده باشد. البته نباید تمام مشکلات تولید خرما را محدود به نخلداری و نخلستان‌ها کرد. تولید خرما بخش‌های دیگری هم دارد شامل تولید، بسته‌بندی و تجارت. برای مثال، در زمینه تولید، آب بزرگترین چالش موجود است. در حوزه‌های دیگر هم، مسائل دیگری وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرند.
