شلمچه ـ بصره قطاری به سوی همکاری‌های بزرگ ایران و عراق
اتصال ریلی شلمچه ـ بصره تنها یک خط آهن نیست؛ این مسیر می‌تواند دروازه‌ای تازه برای پیوند اقتصادی، سیاسی و امنیتی ایران و عراق گشوده و دو کشور را در قلب کریدور جهانی شرق ـ غرب قرار دهد.
به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان منطقه آزاد اروند؛ صمد محمدی، پژوهشگر مسائل بین‌الملل با اشاره به اهمیت اتصال ریل ایران و عراق در تکمیل کریدورهای بین‌المللی گفت: پروژه اتصال ریلی شلمچه-بصره نه تنها به‌عنوان یک مسیر دوجانبه، بلکه به‌عنوان یک راهبرد کلیدی برای وارد کردن ایران و عراق در کریدور بین‌المللی شرق-غرب و بهره‌مندی هرچه بیشتر دو کشور از موقعیت ژئوپلتیک خود است.
صمد محمدی پژوهشگر مسائل بین‌الملل با اشاره به موقعیت ژئوپلتیک ایران و عراق و لزوم بهره‌گیری از آن برای تأمین منافع ملی دو طرف در سایه تحولات جدید جهان گفت:«اتصال ریلی شلمچه-بصره صرفاً یک ارتباط دوجانبه نیست و باید در چارچوب تحولات ژئوپلیتیکی و روندهای سیاسی و اقتصادی نوین جهان ارزیابی شود، روندی که قدرت‌های بزرگ اقتصادی، به‌ویژه در شرق آسیا، از طریق ایجاد کریدورهای جدید بین‌المللی به دنبال تحقق آن هستند.
لذا به دلیل پیوستگی جغرافیایی هرگونه اتصال ترانزیتی میان ایران و عراق به معنای تقویت همکاری‌های راهبردی و نه رقابت دو کشور در مسیر بهره‌مندی از منافع کریدورهای بین‌المللی است.»
محمدی افزود: «چین به دلیل تهدیدهایی که علیه مسیر سنتی تجاری آن وجود دارد به دنبال مسیرهای جدید به‌ویژه از طریق توسعه شبکه‌های ریلی خود با سایر کشورها در قالب کریدور خشکی شرق-غرب است. در این میان مسیر عبوری از ایران و عراق بهترین مسیر برای ورود کالاهای چینی به منطقه و انتقال به اروپا محسوب می‌شود.
این مسیر علاوه بر مزیت‌های اقتصادی، از نظر سیاسی و امنیتی نیز به دلیل روابط و هماهنگی سطح بالای دو کشور در این حوزه‌ها نسبت به سایر مسیرهای جایگزین پایدارتر است. لذا اتصال ایران و عراق و در نتیجه ورود عراق به کریدور شرقی-غربی در کنار منافع بالای اقتصادی منافع سیاسی امنیتی به‌ویژه ارتقای وزن و نفوذ سیاسی عراق در روابط بین‌المللی را به دنبال دارد.
در واقع چین به دنبال ایجاد یک مسیر صرفا خشکی برای تجارت با اروپا و آفریقا است. در این میان عراق برای ورود به این کریدور بزرگ و بهره‌مندی از منافع آن راهی جز انتقال به ایران ندارد»
وی درباره ادعاهای مطرح شده حول تعارض راه‌اندازی این خط ریلی با توسعه بندر فاو عراق و جاده توسعه نیز گفت:« مطالعات نشان می‌دهد که کریدورهای شمال-جنوب ایران و عراق اهداف و بازارهای متفاوتی دارند؛ بنابراین رقابت مستقیم میان این مسیرها از نظر اقتصادی بی‌معنا است چرا که متقاضیان کریدور شمال-جنوب عبوری از ایران و عراق متفاوت است.
هدف کریدور شمال-جنوب عبوری از ایران عمدتاً اتصال روسیه، منطقه قفقاز و آسیای میانه و هند است در حالی که کریدور شمال-جنوب عبوری عراق بیشتر برای تسهیل تجارت با اروپا و چین طراحی شده است.
از آن‌جا که کشورهای اروپایی به دلیل تعارض‌های راهبردی سیاسی و امنیتی با ایران تمایل به بهره‌گیری از مسیر عبوری از ایران ندارند، لذا هرگونه نگرانی درباره رقابت میان این مسیرها در افق بلندمدت فاقد مبنا است. لذا اتصال این خطوط ریلی عملا تأثیری بر بندر فاو و جاده توسعه عراق ندارد. در مسیرهای شرق-غرب همان‌طور که اشاره شد دو کشور مکمل یکدیگر هستند. لذا راه‌اندازی سریع این خط ریلی، بهترین پاسخ به ذهنیت‌های منفی پیرامون پروژه است.»
وی همچنین به اهمیت توسعه بندر فاو برای ایران نیز اشاره کرد و گفت: «توسعه بندر فاو آسیبی به منافع ایران نمی‌رساند بلکه به نفع آن نیز است در واقع ایران علاقه‌مند است بخشی از تجارت وارداتی خود را از طریق بندر فاو انجام دهد تا از مزایای سیاسی و اقتصادی آن بهره‌مند شود.»
نشست هم‌اندیشی اندیشکده‌های ایران و عراق، که به میزبانی اندیشکده سحاب از ایران و اندیشکده الرواق از عراق در روز سه‌شنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۴ با محوریت بررسی و تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل و ارتباطات ایران و عراق برگزار شد تا راهکارهایی برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری دو کشور از طریق بهبود زیرساخت‌ها ارائه شود.
