طراحی و مهندسی قطعات و تجهیزات؛ ناجی تولید

وی افزود: در صنایع سنگین همچون فولادسازی، بسیاری از قطعات و تجهیزات کلیدی یا در انحصار شرکت‌های خارجی است یا با صرف هزینه‌ و زمان زیاد تأمین می‌شود. در چنین شرایطی، واحد مهندسی معکوس در قالب بازوی فنی و استراتژیک مجموعه، نقشی حیاتی بر عهده دارد. این واحد با بررسی دقیق نمونه‌های موجود، طراحی نقشه‌های مهندسی و استخراج مشخصات فنی، دفترچه‌های جامع برای قطعات و تجهیزات تدوین می‌کند، مستنداتی که مسیر تولید داخلی و تأمینِ سریع‌تر را هموار می‌سازند.

مهندسی معکوس؛ فراتر از یک فعالیت فنی صرف، تجلی‌گاه خلاقیت، تخصص و اراده

به گفته کفیل، یکی دیگر از وظایف ارزشمند این واحد، شناسایی و معرفی تایپ‌ها یا راه‌حل‌های جایگزین برای قطعاتی است که از رده تولید خارج شده‌اند یا تأمین آن‌ها به دلایل مختلف دشوار است. این اقدامات نه‌تنها تضمین‌کننده تداوم فعالیت خطوط تولید و تعمیرات است، بلکه با کاهش وابستگی به خارج، صرفه‌جویی ارزی و افزایش تاب‌آوری صنعتی، به یکی از ارکان پایداری در صنعت فولاد تبدیل شده است.

وی تصریح کرد: مهندسی معکوس در این مجموعه، فراتر از یک فعالیت فنی صرف، به تجلی‌گاه خلاقیت، تخصص و اراده‌ای تبدیل شده است که در دل محدودیت‌ها، راه پیشرفت را هموار می‌سازد.

طراحی و بهینه‌سازی؛ بازگشتی راهبردی با رویکردی نوین

 مدیر دفتر فنی نگهداری و تعمیرات فولاد مبارکه عنوان کرد: واحد طراحی و بهینه‌سازی (ایسک) با تأکید بر انجام طراحی‌های مهندسی با قابلیت اجرا در مجموعه بهره‌برداری با مدیریت MTO طی سال گذشته احیا شد. در این فرایند، قطعات و تجهیزاتِ دچار نقص طراحی یا ضعف عملکردی، بازطراحی می‌شوند. این واحد با نگاه به مباحث استانداردسازی، یکپارچه‌سازی و همسان‌سازی، با جلب مشارکت کارشناسان حوزه بهره‌برداری، سعی در افزایش کیفیت، کاهش هزینه، و بهینه‌سازی فرایندها در نواحی دارد.

وی ادامه داد: در سال گذشته، به‌منظور ارتقای اثربخشی فعالیت‌های مهندسی در حوزه بهره‌برداری و پاسخ‌گویی به نیازهای مهندسی طراحی نواحی تولیدی، واحد طراحی و بهینه‌سازی با رویکردی نوین و چابک مجدداً احیا شد. این واحد به‌عنوان مکملی توانمند در کنار واحد مهندسی معکوس، نقشی کلیدی در شناسایی چالش‌های فنی، ارائه راهکارهای اجرایی و بهینه‌سازی عملکرد تجهیزات ایفا می‌کند.

بنابر اظهارات کفیل، ویژگی بارز این واحد، سرعت عمل در انجام طراحی‌های کاربردی متناسب با شرایط واقعی بهره‌برداری و تعامل مؤثر با کارشناسان خطوط تولید است؛ مشخصه‌ای که آن را به یک «واحد طراحی چابک» در دل بهره‌برداری تبدیل می‌کند.

در این زمینه، با تمرکز بر انجام طراحی‌های مهندسی، انطباق با استانداردهای عملیاتی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های درون‌سازمانی، این واحد توانسته است در مدت‌زمان کوتاه طرح‌های بهینه‌سازی متعددی (حدود 125 طرح) به نواحی تولیدی ارائه کند. احیای این واحد، گامی مؤثر در مسیر تحقق مهندسی پویا، انعطاف‌پذیر و متصل به واقعیت‌های روزمره صنعت فولاد بوده است.

تشریح دستاوردهای واحدهای مهندسی دفتر فنی نگهداری و تعمیرات

مظفر کلانتری، کارشناس طراحی و مهندسی قطعات و تجهیزات فولاد مبارکه، در تشریح دستاوردهای واحدهای مهندسی دفتر فنی نگهداری و تعمیرات افزود: در حوزه مهندسی معکوس تاکنون حدود 200 هزار دفترچه فنی برای قطعات تهیه‌ شده است. برخی دستاوردهای کمّی این حوزه در سال 1403 عبارت‌اند از: تهیه بیش از 10 هزار دفترچه فنی، پاسخ‌گویی به حدود 400 درخواست مهندسی مجدد جهت معرفی تایپ جایگزین، پاسخ‌گویی به 760 استعلام فنی سازندگان و تأمین‌کنندگان مجتمع فولاد مبارکه و 125 درخواست طراحی و مهندسی در دست اقدام یا به اتمام رسیده.

به گفته وی آمارهای خرید نشان می‌دهد که فقط در سال 1403 حدود 7 هزار و 500 متریال کد با مدارک تهیه‌شده توسط واحد طراحی و مهندسی، بومی‌سازی و خرید شده است.

تعدادی از قطعات و تجهیزاتی که در سال 1403 توسط واحد طراحی و مهندسی برای آن‌ها مدارک فنی تهیه شده است یا به‌عنوان پروژه‌های طراحی و مهندسی اجرا شده به شرح ذیل است:

1-کیسینگ فن 08V03 واحد گندله‌سازی

2-پانل آبگرد سقف LF5-6 فولادسازی

3-داکت آبگرد غبارگیر فولادسازی

 4-مکانیسم کلاریفایر فولاد سبا

 5- لولای سقف کوره فولاد سبا

6-  فن اصلی غبارگیر فولاد سبا

7- بررسی عیوب ایجادشده در بیس پلیت شاخک پاتیل‌برها و ارائه طرح جهت تقویت آن (با هدف جلوگیری از توقفات و افزایش تولید و ایمنی، با استفاده از مدل‌سازی در نرم‌افزار SOLIDWORKS و شبیه‌سازی با نرم‌افزار Abaqus CAE)

 8- شبیه‌سازی الگوی خنک کاری کلاف در فرایند باکس آنیلینگ جهت ارتقای کیفیت محصول

9- ارائه طرح جایگزین حمل ضایعات با دستگاه یوفریم با هدف کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و تعمیرات به کمک داده‌کاوی با نرم‌افزار POWER BI

 10- درخواست‌های عمرانی

 کلانتری با اشاره به فرایند کار در طراحی و مهندسی قطعات و تجهیزات نیز گفت: مراحل انجام فرایند مهندسی در واحد به صورت خلاصه عبارت‌اند از:   1- صدور درخواست تهیه یا ارتقای مدرک فنی یا درخواست خدمات مهندسی جهت معرفی تایپ جایگزین توسط نواحی؛ 2-  بررسی درخواست در واحد مهندسی و تعیین اقدام موردنیاز؛ 3- بررسی قطعه و تجهیز، تحلیل عملکرد، کروکی برداری، استخراج اطلاعات و تشخیص متریال؛ 4- بررسی مشکلات و نواقص احتمالی قطعه یا تجهیز؛ 5- تهیه نقشه‌های دوبعدی و سه‌بعدی با نرم‌افزارهای CAD و در صورت نیاز انجام محاسبات و تحلیل‌های مهندسی؛ 6- تدوین مشخصات فنی شامل نوع متریال، استانداردها، مراحل بازرسی و الزامات ساخت؛ 7- بارگذاری مدارک فنی تهیه‌شده بر روی سیستم EIS جهت استفاده واحدهای خرید، تعمیرگاه و نواحی.

در خاتمه محسن کفیل مدیر دفتر فنی تعمیرات درباره چشم‌انداز آینده این بخش گفت: فعالیت‌های طراحی و مهندسی در دفتر فنی نگهداری با نگاه راهبردی به توسعه درون‌زای صنعت و اتکا بر فناوری‌های نوین و با طی مسیری هدفمند در ارتقای توان طراحی، مستندسازی و ساخت داخل انجام می‌شود. در این مسیر، کلیه اقدامات نه صرفاً به‌عنوان یک فعالیت فنی، بلکه به‌عنوان ابزار آفرینش راه‌حل، بازآفرینی دانش فنی، خلق ارزش‌افزوده مورد توجه قرار می‌گیرد. تلاش می‌کنیم با تلفیق خلاقیت مهندسی و درک دقیق از نیازهای عملیاتی، گامی مؤثر در مسیر ساخت قطعات حساس و کاهش وابستگی‌های خارجی برداریم و افق روشنی برای آینده صنعت ترسیم کنیم.