افزایش کیفیت، ایمنی و بهره‌وری با مدیریت داده‌محور پروژه‌های ساختمانی/ ریسک‌ها را پیش از وقوع شناسایی کنید

به گزارش ایلنا به نقل از سیوان لند: صنعت ساخت‌وساز در ایران، به عنوان یکی از پیشران‌های اصلی اقتصاد، همواره با چالش‌هایی نظیر عدم قطعیت، طولانی شدن زمان اجرا، مدیریت ضعیف منابع و ریسک‌های بالای ایمنی و کیفیت مواجه بوده است. در دنیای امروز، راهکار غلبه بر این چالش‌ها، فاصله گرفتن از روش‌های سنتی و حرکت به سمت مدیریت داده‌محور پروژه‌های ساختمانی است.

این رویکرد، که بر جمع‌آوری، تحلیل و به‌کارگیری داده‌های لحظه‌ای در تمام مراحل ساخت تمرکز دارد، کلید اصلی افزایش چشمگیر بهره‌وری، تضمین ایمنی و ارتقای کیفیت در پروژه‌های عمرانی کشور محسوب می‌شود.

مدیریت داده‌محور پروژه‌های ساختمانی؛ راهکاری جهانی برای کاهش ریسک

در کشورهای پیشرفته، مدیریت پروژه‌های ساختمانی از حالت گمانه‌زنی و تصمیمات بر پایه تجربه، به یک فرآیند کاملاً علمی و قابل پیش‌بینی تغییر یافته است. این پروژه‌ها با استفاده از سیستم‌های داده‌محور و ابزارهای پیش‌بینی ریسک، که تمام مراحل زنجیره ارزش ساخت‌وساز را پوشش می‌دهند، مدیریت می‌شوند.

این سیستم‌ها شامل حوزه‌های زیر هستند:

• تولید و کنترل کیفیت مصالح: پایش لحظه‌ای و ثبت مشخصات فنی مصالح از مرحله تولید.
• لجستیک و حمل‌ونقل: مدیریت بهینه زمان‌بندی و مسیرهای حمل‌ونقل برای جلوگیری از تأخیر.
• ایمنی کارگاه: نظارت مداوم و تضمین اجرای استانداردها.
• پایش آزمایش‌ها و انطباق: تحلیل نتایج آزمایشات فنی و مطابقت آن‌ها با استانداردها.
• توزیع و مصرف نهایی: مدیریت دقیق مصرف مصالح و منابع در محل پروژه.

هدف نهایی این فرآیندها، جمع‌آوری داده‌ها برای تصمیم‌گیری مدیریتی و پیش‌بینی مشکلات و ریسک‌های احتمالی پیش از وقوع است.

تجربه موفق جهانی در ساخت‌وساز داده‌محور

مدیریت داده‌محور پروژه‌های ساختمانی تنها یک ایده نیست، بلکه یک استاندارد عملیاتی است که در سراسر جهان به نتایج ملموسی رسیده است:

• سنگاپور: طرح «ملت هوشمند» سنگاپور با جمع‌آوری داده‌های ترافیک، زیرساخت و محیط زیست، امکان برنامه‌ریزی دقیق شهری و پیش‌بینی ریسک‌ها را فراهم کرده است.
• دبی: استفاده از مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) و اینترنت اشیاء (IoT) موجب بهبود مدیریت زمان‌بندی، منابع، ایمنی و کنترل ریسک پروژه‌ها شده است.
• آلمان و اروپا: بهره‌گیری از BIM و واقعیت مجازی (VR) باعث افزایش دقت طراحی، کاهش هزینه‌ها، بهبود زمان‌بندی و پیش‌بینی ریسک‌ها شده است.
• ایالات متحده آمریکا: تحلیل داده‌ها و مدل‌سازی پیش‌بینی، امکان شناسایی خطرات، پیشگیری از مشکلات و افزایش بهره‌وری پروژه‌ها را فراهم می‌کند.

سید محمد فتاح جهرمی در این باره افزود: «ایران نیز می‌تواند با جمع‌آوری و تحلیل داده‌های لحظه‌ای از تمام مراحل ساخت‌وساز، تصمیمات کلان و اقدامات پیشگیرانه را مبتنی بر شواهد دقیق اتخاذ کند و صنعت ساخت‌وساز را متحول سازد.»

مزایای کلیدی مدیریت داده‌محور در پروژه‌ها

استفاده از این رویکرد در مدیریت پروژه‌های ساختمانی مزایای چندجانبه‌ای را به همراه دارد که منجر به کاهش هزینه‌ها و ارتقای استانداردها می‌شود:

۱. افزایش کیفیت و بهینه‌سازی تولید

• بهینه‌سازی تولید و کنترل کیفیت مصالح: امکان نظارت مستمر بر استانداردها از مبدأ تولید.
• پایش و تحلیل نتایج آزمایشات فنی: اطمینان از انطباق مصالح و سازه‌ها با مشخصات فنی مورد نیاز.

۲. ارتقای ایمنی و کاهش ریسک

• تضمین ایمنی و نظارت بر اجرای استانداردها: شناسایی و رفع نقاط ضعف ایمنی کارگاه‌ها به صورت زودهنگام.
• شناسایی و پیش‌بینی ریسک‌ها و مشکلات احتمالی: استفاده از مدل‌های پیش‌بینی برای جلوگیری از تأخیرها، نواقص فنی و حوادث.

۳. بهبود بهره‌وری و مدیریت منابع

• مدیریت زمان‌بندی و لجستیک حمل‌ونقل: کاهش زمان‌های تلف شده و بهینه‌سازی جریان کاری.
• مدیریت مصرف مصالح و منابع: جلوگیری از هدر رفت و استفاده دقیق از منابع مالی و فیزیکی.

چشم‌انداز ایران: حرکت به سوی ساخت‌وساز هوشمند با سامانه‌های بومی

سید محمد فتاح جهرمی در پایان تأکید کرد: «تجربه جهانی نشان می‌دهد پروژه‌های داده‌محور موفق‌تر، امن‌تر و با کیفیت‌تر هستند و امکان پیش‌بینی مشکلات و مدیریت ریسک‌ها را نیز فراهم می‌کنند. با حمایت مدیران و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، ایران می‌تواند پروژه‌های ساخت‌وساز خود را به سطح مدیریت هوشمند جهانی ارتقا دهد.»

این کارشناس حوزه ساخت‌وساز افزود: یکی از نمونه‌های بومی این رویکرد، سامانه هوشمند مازیس در استان فارس است که در حال راه‌اندازی می‌باشد و می‌تواند با جمع‌آوری و تحلیل داده‌های زنجیره کامل ساخت‌وساز، کیفیت، ایمنی، بهره‌وری و پیش‌بینی ریسک‌ها را به شکل قابل توجهی افزایش دهد. این سامانه‌ها می‌توانند پایه‌ای برای پشتیبانی از تصمیمات کلان مدیریتی در سطح ملی باشند و مسیر هدایت سرمایه‌گذاری‌ها در بخش مسکن و عمرانی کشور را روشن سازند.