واکنش فعالان سیاسی به بیانیه جبهه اصلاحات/ ضرورت پرهیز از تعمیق دوگانه‌های فرساینده
با گذشت چند روز از انتشار بیانیه جبهه اصلاحات با عنوان آشتی ملی همچنان واکنش های منفی و مثبت از سوی فعالان سیاسی به این بیانیه ادامه دارد، صرف‌نظر از داوری‌ها، روشن است که صدور چنین بیانیه‌هایی نشان‌دهنده زنده بودن فضای سیاسی و استمرار تلاش جریان‌های مختلف برای اثرگذاری بر مسیر آینده کشور است. اما آنچه بیش از همه اهمیت دارد، پرهیز از تعمیق دوگانه‌های فرساینده و تلاش برای یافتن حداقلی از اجماع ملی در برابر چالش‌های داخلی و خارجی است.
به گزارش خبرنگار ایلنا بیانیه اخیر جبهه اصلاحات ایران با عنوان «آشتی ملی؛ فرصتى طلایی برای تغییر و بازگشت به مردم»، با موجی از واکنش‌های تند و انتقادی از سوی جریان‌ها از میانه‌رو تا اصولگرا و تندرو مواجه شده است. همزمان، برخی چهره‌های اصلاح‌طلب هم نسبت به محتوا و زمان انتشار این بیانیه ابراز ناخرسندی کرده‌اند، در حالی که مدافعان آن را اقدامی مسئولانه و هوشمندانه در شرایط کنونی کشور می‌دانند.
جبهه اصلاحات در این بیانیه، با اشاره به خطرات و تهدیدهای موجود برای کشور، بر ضرورت «اصلاحات ساختاری عمیق، آشتی ملی و عفو عمومی» تأکید کرده و هشدار داده است که بدون این اقدامات، تلاش‌ها به یک نمایش سیاسی تبدیل خواهد شد.
کیهان: جریان اصلاحات ستون پنجم دشمن است
حسین شریعتمداری این بیانیه را ترجمه فارسی سخنرانی نتانیاهو دانست و با ارائه تعریفی از مفهوم ستون پنجم دشمن جریان اصلاحات را ستون پنجم دشمن دانست.
محصولی: بیانیه جبهه اصللحات نشان‌دهنده کلیدواژه‌ای برای فتنه جدیدی است
صادق محصولی که پیش تر در مصاحبه ای که از وی در رسانه ها منتشر شده جبهه پایداری را بدون اشتباه معرفی کرده بود، درباره این بیانیه نوشت: پس از شکست صهیونیسم جهانی در دفاع ۱۲ روزه، مفهوم «تغییر پارادایم» در بیانیه جبهه اصلاحات و مواضع سران فتنه ۸۸، نشان‌دهنده کلیدواژه‌ای برای فتنه جدیدی است که هدف آن شکستن ایران از درون و خوشحالی دشمنان خارجی است. این افراد به مردمی اشاره می‌کنند که روزانه نتیجه دروغ و ناکارآمدی شعارهایی مانند «نه غزه نه لبنان» و «گلابی‌های برجام» را تجربه می‌کنند و به جای تمرکز بر حل مشکلات معیشتی، از این مسائل رنج می‌برند.
جواد لاریجانی: بیانیه نویسان، کاسبان سیاسی هستند
جواد لاریجانی که در روزهای جنگ و پس از آن یکی از مهمانان ثابت برنامه های تلوزیونی است در انتقاد به بیانیه جبهه اصلاحات در یک برنامه تلوزیونی گفت: بیانیه نویسان، کاسبان سیاسی هستند. آن ها می گویند مسائل مان را طبق یک پارادایم جدید با دنیا حل کنیم، این پارادایم جدید نیست، مربوط به طاغوت بود.
جلیلی: عده‌ای در ۲۰۰ سال گذشته، راه‌حل مسائل ما را در آغوش غربی‌ها می‌دانستند
سعید جلیلی در جلسه هفتگی خود در حوزه هنری و در حالی که در صد و هشتمین جلسه حکمت سیاسی اسلام در قرآن سخنرانی می کرد با اشاره به بیانیه اصلاحات در بخشی از این سخنرانی گفت: عده‌ای در ۲۰۰ سال گذشته، راه‌حل مسائل ما را در آغوش غربی‌ها می‌دانستند اما امروز ملت ما دیدند که همان غربی‌ها، تمام ادعاهای ۲۰۰ ساله‌ی خود در موضوع آزادی و علم بدون مرز را باطل کردند و اقدام به ترور دانشمندان کشورمان کردند و در مقابل آنها، ملت ما با وحدت حول محور ولایت توانست از این برهه با سربلندی عبور کند. این که امروز عده‌ای بیانیه می‌دهند و به دنبال تکرار همان مسیر اشتباه قبلی هستند، آیا چیزی جز همان اصطلاحی است که همین‌ها دو هفته پیش به آن اعتراض داشتند؟!
نمایندگان اصولگرا و تندروی مجلس هم با اشاره به بیانیه اصلاحات واکنش هایی نسبت به آن داشته و این بیانیه را یادآور بیانیه جبهه آزادی در زمان جنگ و یا تسلیم نامه ای دانسته که تجربیات گذشته را نادیده گرفته است.
بیانیه اصلاحات یادآور بیانیه نهضت آزادی است
علیرضا سلیمی که در گفتگویی با انتقاد از بیانیه، آن را یادآور بیانیه نهضت آزادی در دوران جنگ هشت‌ساله دانست و گفت: چرا آقایان باید به گونه‌ای قلم بر کاغذ ببرند که چنین تداعی‌های نگران‌کننده‌ای در فضای سیاسی کشور ایجاد شود؟ آیا این بیانیه دشمن را خوشحال کرد یا ناراحت؟ آیا موجب دلگرمی جبهه مقاومت شد یا باعث سوءاستفاده رسانه‌های بیگانه؟ در این شرایط خاص، آیا چنین بیانیه‌ای کمکی به انسجام ملی می‌کند؟ آیا در مسیر منافع ملی نوشته شده است؟
سلیمی همچنین به ادعای وجود تبعیض سیستماتیک علیه زنان در بیانیه اشاره کرد و خواستار ارائه اسناد معتبر برای این ادعا شد. او هشدار داد که چنین موضع‌گیری‌هایی فقط دشمن را تحریک می‌کند و عواقب خوبی نخواهد داشت.
تفکر اصلاحات به دنبال جلب رضایت آمریکا و تسهیل راه اسرائیل است
عباس گودرزی یکی دیگر از نمایندگان مجلس، در واکنشی تند به بیانیه جبهه اصلاحات، آن را تسلیم‌نامه‌ای دانست که تجربیات گذشته را نادیده می‌گیرد. وی گفت که این تفکر به دنبال جلب رضایت آمریکا و تسهیل راه اسرائیل است و می‌خواهد نقاط قوت کشور را به چالش تبدیل کند. او تأکید کرد که مردم ایران هزینه سازش با دشمن را بیشتر از هزینه چالش با آن می‌دانند و بیانیه صادر شده را ضد وفاق و انسجام ملی و همچنین ضد شرافت ایرانی خواند.
بیانیه اصلاحات یک سفارش تسلیم است
احمد نادری عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی نیز بیانیه اخیر جبهه اصلاحات را شبیه به یک «سفارش تسلیم» دانست و با انتقاد تند از این بیانیه در گفتگویی اعلام کرد این بیانیه بوی خیانت به منافع ملی می‌دهد.
این بیانیه چراغ سبزی برای تیز شدن دندان طمع دشمنان این مرز و بوم است
حسین مظفر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به این بیانیه در یادداشتی نوشت: بیانیه ای که به اسم اصلاحات صادر شده عبور از عقلانیت و خط قرمز نظام، مخدوش کردن مصالح ملی و چراغ سبزی برای تیز شدن دندان طمع دشمنان این مرز و بوم است. وی در بخش دیگری از این یادداشت ادامه داد: این ملت عزیز بارها ثابت کرده که در بزنگاه‌های تجلی عزت و غیرت با وجود همه مصائب و سختی‌هایی که به آنها وارد میشود همچنان راه نجات ملت و سرافرازی و آزادگی خویش را نه در تسلیم و سازش ذلت بار بلکه در ایستادگی و پایداری در برابر باج خواهی‌های قلدران بین المللی، پایبندی به آرمانهای امام، انقلاب، شهیدان و اطاعت از رهبری حکیم و فرزانه و نستوه و حفظ وحدت و انسجام ملی و امید به آینده‌ای درخشان می‌داند.
برخی از اصلاح‌طلبان نیز به این بیانیه واکنش منفی نشان دادند و با پیشنهادهای مطرح‌شده در آن مخالفت کردند.
همچنان به روش‌های روزنه‌گشایانه و وفاق‌گرایانه معتقدیم
سعید نورمحمدی، سخنگوی حزب ندای ایرانیان در این باره گفت: «اصولاً حزب ندای ایرانیان با دادن چنین بیانیه‌هایی از سوی جبهه اصلاحات مخالف است و در جلسات جبهه نیز به صدور آنها رای منفی می‌دهد.ما معتقدیم با این مدل بیانیه‌ها نه‌تنها گره‌ای از مشکلات کشور باز نمیشود، بلکه به تنش‌ها و دوگانه‌سازی‌هایی دامن می‌زند که نفع مردم و کشور در آن نیست. همچنان به روش‌های روزنه‌گشایانه و وفاق‌گرایانه معتقدیم.»
بیانیه اصلاحات تکرار بیانیه جام زهر مجلس ششم است
محمد رضا جلائی پور در مطلبی با عنوان طرح چند پرسش از دوستان جبهه اصلاحات در کانال تلگرامی خود به انتقاد از این بیانه پرداخت و این بیانیه را تکرار بیانیه جام زهر مجلس ششم دانست و نوشت: از منظر اصلاح گرانه برایم چند پرسش از نویسندگان بیانیه امروز جبهه اصلاحات مطرح شد که برای مشارکت در گفتگوی عمومی و درون جریانی به اختصار میپرسم این بیانیه اگر قبل از دفاع میهنی ۱۲ روزه و قبل از نسل کشی غزه و حتی قبل از بهار به خزان کشیده عربی نوشته میشد دقیقا چه فرق مهمی میکرد؟ آیا این اتفاقات بزرگ نباید تاثیری در بخشی از محتوا و رویکرد متن نیروی سیاسی ملی بگذارد؟ آیا بازگشت به تنظیمات کارخانه ای قبل از جنگ فقط برای حکمرانان خطا است و برای نیروهای سیاسی مطلوب است؟ چرا متن گویی در دهه نود میلادی و غلبۀ خوش بینی/ خوش خیالی به نظم تک قطبی لیبرال جهانی نوشته شده است و هیچ ردی از تغییرات صحنه جهانی و افزایش قدرت چین و ضرورت بیشتر پیمانها و ائتلاف سازیهای جدید منطقه ای در آن دیده نمیشود؟ آیا نیروی سیاسی نباید متناسب با درس آموخته های منطقه و جهان چارچوبهای تحلیلی و فرضهای نظری و زبان و رفتارش را روزآمد کند؟
وی در بخش دیگری از این یادداشت آورده است؛ اگر ترامپ رئیس جمهور آمریکا نبود و همین چند هفته پیش وسط مذاکرات با جنگده بیدو ایران را بمباران نکرده بود یا نسل کشی نشده بود متن این بیانیه چه تفاوتی میداشت؟ یا اگر راهبرد فشار محور و گذاری بخشی از نیروهای سیاسی در دهه های گذشته عملا بی نتیجه یا با نتایج عکس نمیشد متن این بیانیه چه فرقی می داشت؟ بیانیه جام زهر مجلس ششم چه اشکالی داشت که عملا راهگشا نشد و با چه تحلیلی تکرار همان محتوا و لحن و رویکرد سودمند محسوب میشود؟
جبهه اصلاحات نسخه «تسلیم» ایران را کادوپیچ ارائه کرد
محمدجواد آذری جهرمی سیاسمتدار و وزیر ارتباطات دولت روحانی، در انتقاد از بیانیه جبهه اصلاحات در گفت و گویی گفت: جبهه اصلاحات نسخه «تسلیم» ایران را کادوپیچ ارائه کرد. تعلیق داوطلبانه در برابر دولت فعلی آمریکا به معنای تسلیم است.
طرح مباحث تفرقه‌انگیز جز آسیب به منافع ملی، نتیجه دیگری ندارد
الیاس حضرتی رئیس شورای اطلاع رسانی دولت که در در آیین بزرگداشت روز خبرنگار در استان اصفهان سخن می گفت ضمن انتقاد از برخی جریان‌های سیاسی داخلی که به اختلاف‌افکنی دامن می‌زنند، هشدار داد: طرح مباحث تفرقه‌انگیز جز آسیب به منافع ملی، نتیجه دیگری ندارد. هر نشانه‌ای که بوی اختلاف و تفرقه بدهد، هر سخنی که زمینه تنش و تشنج را فراهم کند، آسیب‌رسان است؛ چه آنکه در مجلس علیه رئیس‌جمهور سخن بگوید، چه کسی که تلاش کند با تبلیغات و نبود حمایت، تصویر او را مخدوش کند، چه آنکه بخواهد با بیانیه‌ای نابه‌موقع و نابجا علیه رئیس‌جمهور عمل کند؛ همه این‌ها، هر کدام به نوعی، دامنه اختلاف را گسترده‌تر کرده و به دشمن کمک می‌کند.
انتقادات به بیانیه اصلاحات بیشتر ادبیاتی است
اما عباس عبدی در گفت‌وگویی به اهمیت موضع‌گیری نیروهای سیاسی درباره مسائل کشور اشاره می‌کند و بیانیه جبهه اصلاحات را در این راستا می‌داند. او معتقد است نقد این بیانیه بیشتر ادبیاتی است تا محتوایی و به تأثیرگذاری آن بر تصمیم‌گیری‌های سیاسی اشاره می‌کند. وی با اشاره به واکنش برخی از تندروهای اصولگرا به بیانیه و نسبت دادن کودتا به آن، این واکنش‌ها را تلاش برای بازسازی خود در عرصه عمومی می‌داند. از نظر عبدی، نقد به این بیانیه بیشتر ادبیاتی است و او تأکید دارد که بیانیه به دلیل عدم وضوح مخاطب اصلی‌اش، قابل فهم نیست و ممکن است تأثیر زیادی بر مردم نگذارد.
مردم تندروها را دوست نمی‌دارند
سید مهدی طباطبایی در حساب کاربری خود در شبکه ایکس نوشت: تندروی در شرایط تهدید صرفا یک عارضه بدخیم و بدفهمی سیاسی نیست، بازی کردن در زمین دشمن است. فرقی نمی‌کند تخریب و توهین به رئیس‌جمهور باشد، طرح مسائلی چون استیضاح و عدم کفایت باشد یا بیانیه‌ای مملو از اشکال و ایراد. کشور نیازمند وحدت ویکپارچگی است و مردم تندروها رادوست نمی‌دارند.
اظهار نظر هر حزب و جبهه ای نشان از زنده بودن جامعه دارد
فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت نیز با اظهارنظری درباره بیانیه جبهه اصلاحات در جمع خبرنگاران پس از پایان جلسه هیات دولت درباره موضع دولت در قبال بیانیه اخیر جبهه اصلاحات، گفت: اصولاً جایگاه دولت جایگاه دیگری است و طبیعتاً هر جبهه یا هر حزبی که اظهارنظری می‌کند، نشانه‌ای است که جامعه زنده است و اظهارنظرها طبیعتاً به‌صورت آزادانه انجام میشود. به گفته سخنگوی دولت همه ما به انسجام اجتماعی باید دقت داشته باشیم و در شرایط کاملاً پیچیده‌ای هستیم و مراقب باشیم اظهارنظرهای ما شرایط را پیچیده‌تر نکند و به‌نوعی مورد سوءاستفاده دشمن قرار نگیرد.
نباید پمپاژ تنش صورت بگیرد
عباس سلیمی نمین نیز معتقد است که نباید پمپاژ تنش صورت بگیرد، وی با اشاره به بیانیه اخیر اصلاح‌طلبان گفت: این موضوع شامل بیانیه اصلاح‌طلبان هم میشود که نسبت‌های ناروایی به نیروهای مسلح و بخش‌های مختلف داده و از دشمن دفاع کرده‌اند. همه باید در شرایط کنونی دقت کنیم و پایبندی خود را به مصالح ملی بیش از این به نمایش بگذاریم.
بیانیه جبهه اصلاحات مصلحانه است
در مقابل این انتقادات، برخی اعضای جبهه اصلاحات و حامیان آن، از بیانیه دفاع کردند.
شهیندخت مولاوردی، عضو جبهه اصلاحات ایران، بیانیه اخیر این جبهه را مصلحانه و خیراندیشانه توصیف کرد و گفت که این بیانیه در ۱۱ بند، تمامی نکات مهم را مطرح کرده است. وی تأکید کرد که برخی مسائل به ناگاه به موضوعات اصلی کشور تبدیل می‌شوند و باید منتقدان دلسوز را از مخالفان دیرآشنا جدا کرد.
مولاوردی هشدار داد که تلاش برای دامن زدن به شکاف میان دولت و اصلاح‌طلبان و همچنین میان خود اصلاح‌طلبان، نتیجه‌ای نخواهد داشت و باید به وحدت توجه شود. او از همه خواسته که با جدال احسن به سخنان یکدیگر گوش دهند و از بهترین‌ها پیروی کنند.
این بیانیه برآمده از عمق مسئولیت‌شناسی ملی است
عباس موسایی، سخنگوی دفتر سیاسی حزب توسعه ملی بیانیه "آشتی ملی" جبهه اصلاحات را "هوشمندانه" و "برآمده از عمق مسئولیت‌شناسی ملی" دانسته و از آن حمایت قاطع کرده است. وی این بیانیه را اقدامی به‌هنگام برای "ظرفیت‌سازی جهت اتخاذ تصمیمات به موقع" و ناشی از "برآورد صحیح از وضعیت کشور، تهدیدات و خطرات" می‌داند و نسبت به "عدم درک صحیح حاکمیت از شرایط کشور در وضعیت پس از جنگ" و "اصرار بر سیاست‌های آزمون پس داده و ویرانگر گذشته" ابراز نگرانی کرده و خواستار "تجدید نظر اساسی در راهبردها" شده است.
هدف زدن جبهه اصلاحات است، بیانیه بهانه است
آذر منصوری، دبیرکل جبهه اصلاحات ایران هم در واکنش به انتقادها گفت: با لشگری از پروژه بگیرهای سایبری به جبهه اصلاحات حمله می‌کنند. برای ما روشن است که هدف زدن جبهه اصلاحات است، بیانیه بهانه است.
تنها یک رای مخالف برای بیانیه وجود داشت
جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات نیز در گفت و گو با ایلنا اعلام کرد بیانیه جبهه اصلاحات با رأی مثبت اکثریت اعضا تصویب شده و تنها یک رأی مخالف وجود داشته است. وی با اشاره به انتقادات مطرح شده با بیان اینکه ا نتقادات به بیانیه باید به صورت مشخص بیان شود ، تأکید کرد که تعلیق غنی‌سازی به معنای تعطیلی آن نیست و ایران حق غنی‌سازی خود را حفظ خواهد کرد. سخنگوی جبهه اصلاحات به انتقادات درباره ایجاد دو قطبی در جامعه پاسخ داد و تأکید کرد که مردم در برابر تهدیدات یکپارچه عمل کرده‌اند. وی به حذف اصلاح‌طلبان از سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌ها اشاره کرد و گفت که انتخابات عملاً بی‌معنا شده است و خواستار رعایت اخلاق در نقدها شد.
بیانیه اخیر جبهه اصلاحات با عنوان «آشتی ملی» نه‌تنها موجب شکل‌گیری یکی از پرتنش‌ترین مجادلات حزبی ماه‌های اخیر شده، بلکه بار دیگر شکاف عمیق موجود میان رویکردهای سیاسی در ایران را آشکار ساخته است. واکنش‌ها از طیف اصولگرایان تا برخی اصلاح‌طلبان نشان می‌دهد که این بیانیه بیش از آنکه به‌مثابه یک برنامه عملی دیده شود، به میدان تازه‌ای برای نزاع گفتمانی و جدال‌های جناحی بدل شده است. در این میان، موافقان بیانیه آن را تلاشی مسئولانه برای یافتن راه‌حلی ملی در شرایط بحرانی کشور ارزیابی می‌کنند و مخالفانش آن را یادآور «تسلیم‌نامه» و تهدیدی برای انسجام داخلی می‌دانند.
صرف‌نظر از داوری‌ها، روشن است که صدور چنین بیانیه‌هایی نشان‌دهنده زنده بودن فضای سیاسی و استمرار تلاش جریان‌های مختلف برای اثرگذاری بر مسیر آینده کشور است. اما آنچه بیش از همه اهمیت دارد، پرهیز از تعمیق دوگانه‌های فرساینده و تلاش برای یافتن حداقلی از اجماع ملی در برابر چالش‌های داخلی و خارجی است؛ چرا که بدون توجه به ضرورت وحدت و بازگشت اعتماد عمومی، هیچ جریان سیاسی ـ چه اصلاح‌طلب و چه اصولگرا ـ قادر نخواهد بود راهی پایدار برای عبور از بحران‌های موجود ارائه دهد.
