همت در هزینه، ذلت در نتیجه

به گزارش خبرنگار ایلنا، بحث خصوصی‌سازی ورزش قهرمانی در ایران طی چند دهه گذشته همواره محل جدل بوده است. از زمانی که مجلس قانون ممنوعیت هزینه‌کرد دولت در ورزش قهرمانی را تصویب کرد، این موضوع رنگ و بوی جدی‌تری به خود گرفت و بارها به وعده‌های انتخاباتی روسای جمهور و مسئولان ذیربط بدل شد.

با این حال، این روند سال‌ها بدون نتیجه مانده و دولت‌ها با راهکارهایی نظیر اعزام شرکت‌های نیمه‌دولتی در قالب اسپانسر، عملاً قانون را دور زده است  و کمک‌های غیرمستقیم خود را به سرخابی‌ها رساندند. مرحله بعد، عرضه سهام دو باشگاه در فرابورس بود که تجربه‌ای ناموفق باقی ماند.

در نهایت، مالکیت رسمی استقلال و پرسپولیس به کنسرسیوم‌های پتروشیمی و بانکی واگذار شد؛ به‌گونه‌ای که پتروشیمی خلیج فارس مالک استقلال و بانک شهر مالک پرسپولیس معرفی شدند. هدف اصلی این مجموعه‌ها، علاوه بر بهره‌گیری تبلیغاتی از محبوبیت سرخابی‌ها، تأمین هزینه‌های جاری این باشگاه‌ها عنوان شد.

اما این روند با پرسش‌های جدی مواجه است. ساختار معیوب ورزش حرفه‌ای در ایران ــ از نبود حق پخش تلویزیونی و کپی‌رایت گرفته تا ضعف زیرساخت‌های درآمدزایی فوتبال را به ورزشی پرهزینه و بدون بازگشت سرمایه تبدیل کرده است.

از همین رو، بعید به نظر می‌رسد مالکان جدید با توجیه اقتصادی پا به این عرصه گذاشته باشند. واقعیت این است که همچنان دست دولت و نهادهای حاکمیتی در این ماجرا پررنگ است؛ چرا که فوتبال برای آنها تنها یک بنگاه اقتصادی نیست، بلکه ابزاری اجتماعی برای مدیریت و کنترل افکار عمومی نیز محسوب می‌شود.

در ادامه این گزارش به‌طور خاص به وضعیت پتروشیمی خلیج فارس و ارقام شگفت‌انگیزی که از کمک‌های مالی این شرکت به باشگاه استقلال در فصل جاری مطرح شده است می‌پردازیم؛ ارقامی که نه از نظر اقتصادی و نه از منظر فنی قابل توجیه به نظر نمی‌رسند.

هزینه‌ ۵همتی خرید استقلال روی دست پتروشیمی خلیج فارس

بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط سازمان خصوصی‌سازی، خرید بلوک ۸۵ درصدی سهام باشگاه استقلال برای پتروشیمی خلیج فارس، در نهایت با احتساب سود فروش اقساط، حدود ۵۰ هزار و ۳۸۳ میلیارد ریال (معادل بیش از ۵ همت) تمام شده است.

این در حالی است که بررسی آخرین صورت‌های مالی باشگاه نشان می‌دهد استقلال نه تنها از منظر اقتصادی سودآور نیست، بلکه با مشکلات ساختاری جدی دست و پنجه نرم می‌کند. بر اساس صورت مالی حسابرسی‌شده سال منتهی به اسفند ۱۴۰۲ و گزارش‌های میان‌دوره‌ای همان سال:

ارزش دارایی‌های باشگاه: حدود ۱۱ هزار و ۵۵ میلیارد ریال

میزان بدهی‌ها: حدود ۷ هزار و ۹۶۴ میلیارد ریال

حقوق صاحبان سهام: تنها ۳ هزار و ۹۰ میلیارد ریال

زیان خالص: حدود ۱۵۱ میلیارد ریال

این ارقام به‌خوبی نشان می‌دهد خرید استقلال برای پتروشیمی خلیج فارس هیچ توجیه اقتصادی نداشته و این واگذاری بیش از آنکه معامله‌ای سودآور باشد، به‌نوعی تحمیل یک هزینه سنگین بر دوش این مجموعه بزرگ به شمار می‌رود.

از همین نقطه می‌توان ردپای هزینه‌های غیرمنطقی و غیرقابل بازگشت خلیج فارس در استقلال را دنبال کرد؛ هزینه‌هایی که در ادامه گزارش به آن‌ها پرداخته می‌شود.

وقتی صدای وزیر نفت هم در آمد

وزیر نفت بهمن‌ماه ۱۴۰۳ نسبت به ورود هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس به مالکیت باشگاه استقلال واکنش نشان داد.

محسن پاک‌نژاد وزیر نفت گفت: واقعاً نمی‌دانم چرا هلدینگ خلیج فارس در این حوزه هزینه کرده است. این در حالی است که می‌توانست در سایر ساختارهای مولد کشور سرمایه‌گذاری کند. البته احتمالاً مسئولان مربوطه برای این تصمیم توجیهاتی داشته‌اند که من از آن‌ها اطلاعی ندارم.

این اظهارات وزیر نفت در شرایطی بیان شد که گزارش‌های مالی  استقلال در آن مقطع نشان از زیان انباشته بیش از ۱,۴۰۰ میلیارد تومان، بدهی جاری نزدیک به ۱,۹۰۰ میلیارد تومان و کاهش ۷۶ درصدی درآمدها در مقایسه با دوره مشابه داشت.

عضو کمیسیون اصل نود:  عمکلرد هلدینگ در فوتبال مشکوک است/ استقلال ابزار سیاسی حضور در انتخابات نیست

علی خضریان، عضو کمیسیون اصل نود مجلس، با اشاره به نتایج ضعیف استقلال در فصل جاری گفت: هواداران استقلال گلایه جدی دارند؛ تیمی که با رقم‌های سنگین دلاری بسته شده چرا باید چنین نتایجی بگیرد؟

او تأکید کرد هشدارها درباره نفوذ کارگزاران و ایجنت‌ها در زمان نقل و انتقالات جدی گرفته نشد و امروز نتیجه آن، تسلط دو ایجنت بزرگ بر ترکیب استقلال است: نصف تیم برای یک ایجنت است و نصف دیگر برای ایجنت دیگر.

این نماینده مجلس با انتقاد از عملکرد هلدینگ خلیج فارس در باشگاه استقلال، آن را مشکوک توصیف کرد و گفت: وزیر نفت باید فوری به موضوع ورود کند: نباید پول و سرمایه باشگاه استقلال به ابزار سیاسی برای انتخابات شورا یا نظام پزشکی تبدیل شود.

او همچنین به انتصابات سیاسی در باشگاه تاخت و گفت برخی مدیران، استقلال را با وزارت کشور اشتباه گرفته‌اند، در حالی که باشگاه باید براساس شایسته‌سالاری اداره شود نه ملاحظات سیاسی.

خضریان در بخش دیگری از سخنانش خواستار بررسی دقیق عملکرد سرپرست مدیرعاملی استقلال شد و پرسید؛ آیا صحت دارد که نامبرده موفق به اخذ استعلامات امنیتی نشده است؟ اگر چنین است چرا همچنان در جایگاه مدیرعاملی حضور دارد؟»

وی تأکید کرد: اگر روند سیاسی‌کاری در استقلال ادامه یابد، مجلس ناچار است با ابزارهای نظارتی ورود کند: «باشگاه باید ورزشی بماند و بنگاه سیاست نشود. در غیر این صورت دم سیاسیون را در ورزش خواهیم چید.

اتلاف ۱۵۰۰ میلیارد تومانی هلدینگ خلیج‌فارس

ابراهیم رضایی، نماینده دشتستان در مجلس شورای اسلامی، با انتقاد از ورود هلدینگ خلیج فارس به تیمداری گفت: این هلدینگ بزرگ‌ترین مجموعه پتروشیمی خاورمیانه است و حتی اگر رویکردی کاملاً اقتصادی هم داشته باشد، معلوم نیست چرا باید وارد فوتبال شود.

او با اشاره به اذعان مدیران هلدینگ مبنی بر هزینه‌کرد ۱۵۰۰ میلیاردی برای باشگاه استقلال، تأکید کرد: این رقم می‌توانست صرف ساخت بیمارستان، مدرسه، تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام ورزشی و توسعه ورزش پایه شود و سود اجتماعی و ملی بسیار بیشتری به همراه داشته باشد.

رضایی افزود: اگر قرار است چنین مجموعه‌ای در قالب مسئولیت اجتماعی فعالیت کند، باید در محیط پیرامونی خود هزینه کند؛ در حالی که همین امروز در استان بوشهر تیم‌هایی داریم که برای اجاره خودرو و تهیه ابتدایی‌ترین امکانات ورزشی مثل توپ و تور مشکل دارند.

واعظ آشتیانی: نهادهای نظارتی عملکرد هلدینگ را زیر نظر بگیرند/ شریعتمداری در همه جا ناکارآمد بوده است

امیررضا واعظ آشتیانی، مدیرعامل اسبق استقلال، با انتقاد از هزینه‌کرد بالای هلدینگ خلیج فارس در باشگاه گفت: آقایان در حال پول‌پاشی هستند تا تیم نتیجه بگیرد و در انتخابات شورای شهر آینده باند آقای شریعتمداری مورد عنایت هواداران استقلال باشد، در صورتی که چنین ترفندهایی اصلاً جواب نمی‌دهد.

او با اشاره به مدیریت محمد شریعتمداری در هلدینگ خلیج فارس افزود: به عنوان یک مطالبه‌گر حق دارم بپرسم شریعتمداری در دوره حضورش در وزارت بازرگانی، صمت و تعاون چه اثربخشی داشته است؟ آیا وقتی کارآیی یک مدیر جای سؤال دارد، باید مدیریت یک مجموعه بزرگ اقتصادی را به او سپرد؟

واعظ آشتیانی ادامه داد: انتخاب افراد با اما و اگرهای فراوان به عنوان نماینده تام‌الاختیار هلدینگ در باشگاه، نتیجه‌ای جز تداوم مشکلات نخواهد داشت و نظارت حلقه مفقوده این «پول‌پاشی‌ها» است: آیا برخی نمایندگان مجلس و بازرسی کل کشور در این موضوع نظارت کافی داشته‌اند؟ یا شاید ما بیش از حد در این زمینه کنکاش می‌کنیم.

معاون اسبق سازمان خصوصی‌سازی:  استقلال با حضور شریعتمداری ضعیف‌تر  شده است

اسماعیل غلامی، معاون اسبق سازمان خصوصی‌سازی، با اشاره به شکست تحقیرآمیز استقلال مقابل الوصل امارات گفت: چند سال است که استقلال قهرمان آسیا نشده، اما وقتی این تیم با ۷ گل شکست می‌خورد، حتی تصور نمی‌کردم چنین نتیجه‌ای رقم بخورد. بر اساس آمار همان شب، این بدترین نتیجه‌ای بود که استقلال در طول تاریخ خود تجربه کرده است.

غلامی افزود: دخالت مستقیم مدیران هلدینگ و مالک باشگاه، به ویژه محمد شریعتمداری، تأثیر چندانی بر بهبود عملکرد تیم نداشته و حتی با وجود حضور ایشان، ضعف ساختاری و مدیریتی باشگاه آشکار شده است.

او با لحنی طنزآمیز خاطرنشان کرد: با توجه به گرایش شخصی شریعتمداری و خانواده‌اش به پرسپولیس، نمی‌توان انتظار داشت استقلال به بهترین شکل مدیریت شود.

این اظهارات بار دیگر نقص‌های مدیریتی، ضعف نظارت و تأثیر سیاست بر تصمیمات ورزشی را برجسته می‌کند و شکست تاریخی استقلال را در آسیا و لیگ داخلی بیش از پیش توجیه می‌کند.

هزینه  ۳ همتی هلدینگ در استقلال

رشیدی کوچی، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی، با انتقادی تند و بی‌سابقه، هلدینگ خلیج فارس، مالک باشگاه استقلال را هدف قرار داد.

این فعال سیاسی با اشاره به هزینه‌های هنگفت انجام شده در این باشگاه، شکست سنگین در آسیا را یک آبروریزی و افتضاح خواند.

رشیدی کوچی در یک پیام در شبکه اجتماعی X گفت:  هلدینگ خلیج فارس ۳۰ میلیون دلار، معادل بیش از ۳ هزار میلیارد تومان، از منابع ملت ایران را هزینه استقلال کرده تا اینگونه مفتضحانه در آسیا ۷ گل بخورد و آبروریزی کند.

شکست تحقیرآمیز استقلال در آسیا و ناکامی سرمایه‌گذاری کلان

باشگاه استقلال تهران با حمایت مالی سنگین هلدینگ خلیج فارس تحت مدیریت محمد شریعتمداری، وارد فصل جاری لیگ برتر و لیگ قهرمانان آسیا شد و با امید به موفقیت، ساپینتو را به عنوان سرمربی خود انتخاب کرد. این تیم همچنین با خرید بازیکنان مطرح خارجی مانند آنتوان آدان، منیر الحدادی، رامین رضاییان، و چند ستاره دیگر سعی کرد ترکیبی قدرتمند و رقابتی بسازد تا هم در لیگ داخلی و هم در آسیا موفق شود.

با این حال، استقلال در نخستین دیدار خود در لیگ قهرمانان آسیا مقابل الوصل امارات با نتیجه ۷-۱ شکست خورد؛ سنگین‌ترین شکست یک باشگاه ایرانی در رقابت‌های آسیایی. این باخت تحقیرآمیز نشان داد که حتی خریدهای کلان و حضور بازیکنان معروف نمی‌تواند جای خالی برنامه‌ریزی فنی و مدیریت حرفه‌ای را پر کند. در حالی که باشگاه‌هایی مانند پرسپولیس و سپاهان در سال‌های اخیر حتی نتوانسته‌اند سرمربیان خارجی خود را حفظ کنند، استقلال با هزینه‌ای هنگفت این ریسک را پذیرفت و نتیجه‌ای جز یک فاجعه تاریخی در آسیا کسب نکرد.

نتایج ضعیف استقلال تنها محدود به آسیا نبود و تیم در لیگ برتر نیز عملکردی ناپایدار و ناامیدکننده داشت. این موضوع نشان می‌دهد که پول‌پاشی و سرمایه‌گذاری کلان در جذب بازیکنان خارجی به تنهایی موفقیت را تضمین نمی‌کند و ضعف ساختاری، مدیریتی و فنی باشگاه مهم‌ترین عامل ناکامی است. حتی بازیکنانی مانند آدان و الحدادی نتوانستند تأثیر قابل‌توجهی بر عملکرد تیم داشته باشند و سیستم دفاعی و تاکتیکی تیم بارها دچار اشتباهات فاحش شد.

علاوه بر این، دخالت‌های سیاسی و حضور مدیرانی با گرایش‌های سیاسی در باشگاه، به ویژه علی تاجرنیا به عنوان مدیرعامل و تصمیمات هلدینگ خلیج فارس تحت مدیریت شریعتمداری، انتقادات فراوانی را از سوی کارشناسان، نمایندگان مجلس و هواداران به دنبال داشت. بسیاری معتقدند که اهداف سیاسی و انتخاباتی بر تصمیمات ورزشی غلبه کرده و این عامل، همراه با ضعف مدیریتی، موجب ثبت این شکست تاریخی شده است.

با این اوصاف، فصل جاری استقلال نمونه‌ای از پیوند نادرست سرمایه‌گذاری کلان، مدیریت سیاسی و ضعف فنی است؛ اتفاقی که باعث شد تیمی با بالاترین بودجه و گران‌ترین بازیکنان لیگ، نه تنها در آسیا ناکام بماند، بلکه در لیگ داخلی نیز نتایج قابل قبول ارائه نکند و موجی از انتقادهای شدید علیه مدیران، بازیکنان و هلدینگ مالک ایجاد شود.

همت در هزینه، ذلت در نتیجه

استقلال تهران با حمایت میلیاردی هلدینگ خلیج فارس، جذب بازیکنان خارجی مطرح و حضور ساپینتو روی نیمکت، وارد فصل شد تا هم در لیگ برتر و هم در آسیا بدرخشد، اما نتیجه چیزی جز ذلت و شکست تاریخی نبود. شکست تحقیرآمیز ۷-۱ مقابل الوصل امارات، همراه با نتایج ضعیف در لیگ داخلی، آشکار کرد که حتی هزینه‌های سنگین و خریدهای پر سر و صدا نمی‌تواند ضعف مدیریتی، فنی و ساختاری باشگاه را جبران کند.

این فصل نشان داد که پول‌پاشی بدون برنامه، شفافیت و نظارت دقیق نه تنها موفقیت نمی‌آورد، بلکه می‌تواند آبروی باشگاه، سرمایه عمومی و اعتماد هواداران را به یکباره بر باد دهد. میلیاردها تومان خرج شده است تا استقلال گران‌ترین تیم لیگ شود، اما به جای موفقیت، تنها شکست، آبروریزی و نارضایتی هواداران نصیب باشگاه شد؛ نتیجه‌ای که آشکارا نشان می‌دهد مدیریت سیاسی و اهداف انتخاباتی هلدینگ خلیج فارس، بیش از مسائل ورزشی بر تصمیمات تیم سایه افکنده است.