سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور در گفت‌وگو با ایلنا:
۵۶ مخاطره طبیعی در ایران تجربه شده است
سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور درباره عمده‌ترین حوادث در کشور گفت:در کشور ما، بیشترین حوادثی که منجر به خسارت شده‌اند، سیلاب بوده است
«حسین ظفری» سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور در گفت و گو با خبرنگار ایلنا درباره عمده‌ترین حوادثی که در کشور رخ می‌دهد، توضیح داد: در کشور ما، بیشترین حوادثی که منجر به خسارت شده‌اند و عمدتاً آسیب وارد کرده‌اند، سیلاب بوده است.
وی افزود: در برخی سال‌ها، مانند سال ۱۳۸۲ که زلزله‌ی بم اتفاق افتاد، یا سال ۱۳۹۶ که زلزله‌ی کرمانشاه رخ داد، یا سال ۱۳۹۱ که زلزله‌ی ارسباران در آذربایجان شرقی را داشتیم، در این سال‌های خاص، زلزله بیشترین خسارت را وارد کرده است. اما در سایر سال‌ها، عمدتاً سیلاب عامل اصلی خسارات بوده است.
او اضافه کرد: پس از آن، خشکسالی و تنش آبی نیز در زمره‌ی حوادثی هستند که طی سال‌های اخیر شدت و رشد بیشتری پیدا کرده‌اند. به‌طور کلی، موضوعات مرتبط با سیلاب، آب و تنش آبی، در سال‌های اخیر بسیار مهم بوده‌اند.
ظفری یادآور شد: زلزله هم اگرچه به لحاظ تعداد، رخداد بالایی دارد، ولی عمدتاً زلزله‌های کوچک‌مقیاس زیر پنج ریشتر هستند. این نوع زلزله‌ها در سال تعداد بسیار زیادی دارند و در نقاط مختلف کشور رخ می‌دهند، چرا که بخش بزرگی از سطح کشور ما یا روی گسل‌ها واقع شده، یا در حریم گسل‌ها قرار دارد. این امر موجب شده حجم زلزله‌ها نیز بیشتر باشد.
او تصریح کرد: برخی از اتفاقات هم به دلیل تغییرات اقلیمی که در سال‌های اخیر رخ داده، به‌تدریج شدت بیشتری پیدا کرده‌اند؛ مانند موج گرما در تابستان و موج سرما در زمستان که معمولاً رخ می‌دهند. این پدیده‌ها ناشی از همان تغییرات اقلیمی هستند که شدت آن‌ها در چند سال اخیر افزایش یافته است.
سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور تاکید کرد: در همین راستا، تدابیر و اقداماتی نیز طراحی و اجرا شده‌اند و تلاش شده است که گزارش‌دهی و اطلاع‌رسانی متناسب با آن صورت گیرد.
وضعیت آمادگی عمومی مردم در برابر حوادث چگونه است؟
او در پاسخ به این سوال که وضعیت آمادگی عمومی مردم در برابر حوادث را چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: میزان آمادگی عمومی یک مفهوم نسبی است و باید با یک معیار مشخص سنجیده شود. حالا چون مقیاس سنجش مشخصی در حال حاضر تعریف نشده است، می‌توان گفت که به دلیل تنوع بالایی که در کشور به لحاظ مخاطرات طبیعی وجود دارد، شرایط خاصی داریم.
۵۶ مخاطره‌ی طبیعی در کشور ما تجربه شده است
ظفری تصریح کرد: بیش از ۵۶ مخاطره‌ی طبیعی در کشور ما تجربه شده است که نشان‌دهنده‌ی تنوع بالای مخاطرات است؛ مانند سیل، زلزله، موج گرما، موج سرما، فرونشست زمین، طوفان، بهمن، و سایر پدیده‌ها.
او ادامه داد: بنابراین، سعی بر آن بوده است که نهادهای مرتبط با آموزش و فرهنگ‌سازی از جمله صدا و سیما، جمعیت هلال احمر، اورژانس، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر نهادهایی که در این حوزه فعال هستند، این تنوع مخاطرات را در نظر بگیرند.
وی متذکر شد: البته تأکید شده است که مخاطراتی که بیشترین آسیب را وارد کرده‌اند، در اولویت آموزش و اطلاع‌رسانی قرار بگیرند. با توجه به همین تنوع، آموزش‌های متعددی هم طراحی شده است؛ چه آموزش‌های عمومی و چه تخصصی.
او افزود: در برخی حوزه‌ها، میزان آگاهی و آمادگی مردم بالاتر است، اما در برخی دیگر، نیاز است که اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی از سوی دستگاه‌های مختلف با شدت و سرعت بیشتری انجام شود، به‌ویژه در حوزه‌ی مخاطراتی که کمتر معرفی شده‌اند. هدف این است که آگاهی عمومی جامعه افزایش یابد.
نگاه حاکم بر قانون مدیریت بحران کشور، نگاهی پیشگیرانه است
او در پاسخ به این پرسش که چرا معمولاً تمرکز دستگاه‌ها بیشتر بر واکنش به بحران است تا پیشگیری از آن، گفت: نگاه حاکم بر قانون مدیریت بحران کشور مصوب سال ۱۳۹۸، نگاهی پیشگیرانه است. اگر بخواهیم روندی را ترسیم کنیم، باید بگوییم که تا پیش از سال ۱۳۶۹، که زلزله‌ی گیلان و زنجان رخ داد، نگاه غالب، نگاه بازسازی پس از بحران بود.
او افزود: به همین دلیل، اولین برنامه‌های بازسازی در همان مقطع شکل گرفت و تمرکز اصلی بر مرحله‌ی پس از بحران بود. در زمان زلزله‌ی بم، نگاه به سمت آمادگی مقابله و پاسخ رفت؛ یعنی در صورت وقوع حادثه، اقدامات برای پاسخ‌گویی سریع انجام می‌شد.
وی تصریح کرد: اما از سال ۱۳۹۸ به بعد، با تصویب قانون جدید، نگاه غالب به سمت پیشگیری رفت. اقداماتی که برای دستگاه‌ها تعریف شده‌اند، عمدتاً پیشگیرانه هستند و اجرای آن‌ها نیز در دستور کار قرار گرفته است.
ظفری بیان کرد: البته نمی‌خواهیم ادعا کنیم که تمام اقدامات ما کاملاً پیشگیرانه‌اند، اما محوریت قانون مدیریت بحران بر پیشگیری است، و همین قانون برای سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی جهت‌دهی و راهبری مشخصی تعریف کرده است.
او اظهار کرد: نکته‌ای که وجود دارد این است که به‌تناسب این نگاه، هم در بودجه‌ریزی و هم در برنامه‌ریزی‌ها، توجه به اقدامات پیشگیرانه افزایش یافته است. هرچند، از آن‌جا که اقدامات پیشگیرانه بلندمدت، زیرساختی و زمان‌بر هستند، ممکن است اثر آن‌ها کمتر به چشم بیاید،
وی اضافه کرد: به‌ویژه زمانی که حادثه‌ای رخ می‌دهد. در مرحله‌ی پاسخ به بحران، که همان ۷۲ ساعت یا یک هفته‌ی نخست پس از حادثه است، همه‌ی نگاه‌ها و توجه‌ها معطوف به بحران می‌شود، و شاید چنین تصور شود که تنها اقدام موجود همان پاسخ است و در زمینه‌ی پیشگیری چندان اقدامی انجام نمی‌شود.
ظفری گفت: بنابراین، قوانین، ضوابط، دستورالعمل‌ها و پروژه‌های متعددی در زمینه‌ی پیشگیری طراحی و اجرا شده‌اند. یا اطلاع‌رسانی در این خصوص باید تقویت شود، یا این‌که چون پروژه‌ها بلندمدت هستند، شاید توجه افکار عمومی کمتر به آن جلب شود.
به گفته‌ی او، در مجموع، در مقایسه با سال‌های گذشته، نگاه پیشگیرانه در کشور تقویت شده است؛ هم در بودجه، هم در برنامه‌ریزی، و هم در اقدامات اجرایی. به نظر می‌رسد این روند در سال‌های آینده نیز بیشتر نمایان خواهد شد.
سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور در پایان خاطر نشان کرد: در گذشته، تمرکز بر پاسخ به بحران و بازسازی پس از آن پررنگ‌تر بود، اما اکنون، پیشگیری نیز در اولویت اقدامات، پروژه‌ها و سیاست‌گذاری‌های اجرایی قرار گرفته است.
