چشمه‌ای در چرام با نام بلقیس

به گزارش ایلنا از چرام، این مکان از آن زمان تاکنون یکی از پرجاذبه‌ترین باغ‌های سنتی ایرانی و از پررونق‌ترین مکان‌های دیدنی و گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد و جنوب ایران شناخته می‌شود که برآیند تلاش و سعی این دو برادر و نمادی از توجه آنها در زمینه توسعه و ترویج فرهنگ کشاورزی در منطقه بوده است.

حال بعد از سال‌ها از احداث این باغ رویایی و زیبا بر آن شدیم که با جان محمدخان چرامی برادر اسکندرخان چرامی و یکی از احیاکنندگان آن به گفت‌وگو بنشینیم و در جریان چند و چون ساخت و مشکلات سر راه آنها برای احداث این مکان تفریحی قرا بگیریم.

آنچه می‌خوانیم متن کامل گفت‌وگو با وی است.

ایده ساخت باغ در چه سالی و به وسیله چه کسی و چگونه به وجود آمد ؟

ایده ساخت این باغ در سال 1323 به ذهن من و برادرم رسید.

در آن زمان این نقطه بیشه زاری بود که پر بود از درختان بید و زبان گنجشک و و دیگر درختان بلا استفاده که به محل امنی برای حیوانات وحشی تبدیل شده بود که این حیوانات باعث شده بودند زراعت منطقه به حالت نیمه تعطیل در بیاید. به یاد دارم که درسال 1323 یک قلاده پلنگ به دو نفر از اهالی منطقه حمله کرد که باعث مرگ یکی و زخمی شدن دیگری شد.

این شد که ما به فکر استفاده از این محل و تبدیل آن به باغ و زمین کشاورزی شدیم به همین دلیل این بیشه زار را به دو قسمت تقسیم کردیم که قسمت بالا را خودمان برداشتیم و قسمت پایین را به مردم محلی واگذار کردیم.

در ابتدای کار به دلیل سختی کار مردم از پذیرفتن این زمین‌ها امتناع می‌کردند ولی ما با تشویق آنها را راضی به پذیرفتن این زمین‌ها کردیم. به دلیل کمبود وسایل کشاورزی برای ریشه کنی درختان موجود مجبور بودیم به وسیله تنها تراکتور موجود در منطقه این درختان را با طناب به این تراکتور می‌بستیم و آنها را از ریشه در می‌آوردیم.

چون کار ریشه کنی درختان بسیار سخت بود و ما وسیله لازم را نداشتیم خود بنده به آغاجری رفتم و خدمت رئیس اداره کشاورزی رسیدم و از وی درخواست ادوات کشاورزی کردم. در آنجا به کمک آقای باور مدیر روابط عمومی شرکت نفت توانستم 10عدد بیل 10 عدد کلنگ و مقداری سیم بکسل تهیه کردم که وی بابت آنهاحاضر به گرفتن مبلغی نشد که ما برای تشکر از لطف ایشان دو حلب روغن محلی و عسل به وی دادیم.

ساخت باغ چند سال طول کشید ؟

از شروع عملیات احداث باغ تا پایان آن 5 سال طول کشید.

چه تعداد از مردم منطقه در کار احداث باغ با شما همکاری می‌کردند؟

باور بفرمایید هر روز تعداد زیادی از مردم چرام از طوایف مختلف داوطلبانه برای همکاری در ساخت باغ با ما همکاری می‌کردند ولی به طور دائم 15 تا 20 نفربه صورت روزمزد مشغول بودند که حقوق کارگر در آن زمان 2 تومان بود.

آیا این زمین از قبل به شخص خاصی تعلق داشت؟

اصلا هیچ کس در این زمین نفعی نداشت و متعلق به دولت بود. در آن زمان فقط چند خانه متروکه روی تپه مشرف به باغ بود بقیه مردم به دلیل ترس از حیوانات وحیوانات وحشی در کنار قلعه ساکن شده بودند.

چگونه کار طراحی باغ را به شکل امروز انجام دادید؟

چون چشمه‌ها به طور پراکنده داخل بیشه پخش شده بودند و دسترسی به آنها کار بسیار مشکلی بود ما با ایجاد کانال‌های بزرگ آب این چشمه‌ها را به هم وصل کردیم.

در سال 1340 که خط لوله آب چرام در حال انجام بود از انها چند عدد لوله مستهلک گرفتیم و تمام چشمه‌ها را به صورتی که امروز میبینید به هم وصل کردیم.

ساخت استخر وسط باغ ایده چه کسی بود ؟

در زمانی که کار ریشه کنی درختان به پایان رسید در همین محل استخر کنونی محلی بود که از خاک و سنگ پر شده بود وقتی که کارگران این مواد را تخلیه کردند متوجه وجود استخر بسیار قدیمی اما کوچتر از استخر کنونی شدیم که نشان می‌‌داد این مکان در زمان‌های بسیار دور محل تفرجگاه پادشاهان زمان بوده است.

بعد از کشف این استخر ما به فکر احیاء استخر قدیمی اما در اندازه‌ای بزرگتر شدیم که بعد از مدتی استخر کنونی ساخته شد.

با توجه به کمبود ماشین آلات در آن زمان مصالح لازم را چگونه به محل می‌رساندید؟

در سال 1326 که گردان مهندسی ارتش شروع به ساخت جاده دوک کرده بود مردم چرام به صورت داوطلبانه برای ساخت جاده چرام به همکاری با این گردان کردند که بعد از ساخت جاده به وسیله ماشین‌های ارتش مصالح لازم را به محل باغ می‌رساندیم.

باغ در چه سالی افتتاح شد ؟

در سال 1335تا 1336 به بهره برداری کامل رسید.

گلها و درختان موجود در باغ را از کجا تهیه کردید؟

خودم دوبار به کرج رفتم و تعداد دو کامیون از انواع درختان و گلهای زینتی موجود در کشور را انتخاب کردم و به باغ انتقال دادیم. همچنین مدیر کل وقت ترویج کشاورزی ایران آقای مهندس موسوی که اهل بهبهان بود به ما کمک بسیاری کرد و هر نوع درخت و گل زینتی جدیدی که وارد کشور می‌شد را تهیه میکرد و برای ما می‌فرستاد.

تنوع زیبایی گلها و درختان باغ به حدی بود که بسیاری از دوستان که برای دیدن باغ به چرام می‌آمدند اعتراف می‌کردند که این نوع از گلها و درختان را فقط در خارج از کشور دیده‌اند.

قدیمی‌های شهر می‌گویند که میوه‌های باغ تا سال بعد روی درختان باقی میماند این امر صحت دارد؟

محوطه باغ که حدود 1000 متر در 500 متر عرض دارد در زمستان که برودت هوای منطقه باعث سرمازدگی درختان منطقه می‌شد بخار آب چشمه‌های موجود درباغ از یخ زدن درختان جلوگیری می‌کرد و در تابستان نیز به دلیل خنک بودن هوای باغ درختان موجود در باغ در تمام فصول سال سرسبز و دارای میوه بودند.

آیا محصول باغ به فروش می‌رسید ؟

حتی یک کیلو از محصول باغ به فروش نرسید. محصول باغ صرفا برای زیبایی روی درختان باقی می‌ماند و مهمانان و مردم محلی که به باغ می‌آمدند در خود محوطه باغ از آن استفاده می‌کردند. ما قانونی داشتیم که هر کسی به باغ می‌آمد هرچقدر می‌خواست می‌توانست از محصول باغ استفاده کند ولی حق خروج میوه‌ها را از باغ نداشت که این خود یکی از دلایل دیگر ماندگاری میوه‌ها بود.

نگهداری از باغ در گذشته بهتر صورت می‌گرفت یا امروز ؟

از سال 1345 به بعد سالی 20 کامیون کود حیوانی از بردیان و تنگ پیرزال می‌آوردیم و به وسیله 4 باغبان ثابتی که در باغ بود پای درختان ریخته می‌شد و به بهترین نحو از درختان مواظبت می‌شد اما الان میبینیم که بسیاری از درختان به دلیل بی‌توجهی از بین رفته2اند و بقیه نیز در حال نابودی هستند.

می‌بینیم مردم برای چیدن میوه‌های کال درختان شاخه‌های آنها را می‌شکنند وکسی هم نیست که کوچکترین تذکر رابه آنها دهد این روزها اصلا کسی به فکر حفظ درختان باغ نیست و اگر به همین شکل پیش برود شاهد نابودی کل باغ خواهیم بود.

چه شد که نام بلقیس را برای باغ انتخاب کردید ؟

در افسانه‌های کهن ایرانی بلقیس به عنوان یکی از زیباترین زن‌های ایران معروف بود ما هم با الهام از این افسانه به خاطر زیبایی بی‌نظیر این باغ نام بلقیس را برای آن انتخاب کردیم که که بعدها به چشمه بلقیس معروف شد.

اگر به گذشته بازگردید باز هم این باغ را احداث می‌کنید ؟

صد در صد. معتقدیم این باغ برای پیشرفت چرام احداث شد چون بعد از احداث آن مهمانان کشوری و لشکری زیادی برای تفریح به باغ آمدند که این خود فرصت بسیار مناسبی برای ما بود که مسائل و مشکلات و کمبودهای منطقه را با آنها در میان بگذاریم و به این شکل این مشکلات خیلی سریع حل می‌شدند.

هیچ وقت هزینه‌ای از شخصی یا ارگانی نمی‌گرفتیم.

حتی شرکت نفت برای برگزاری جشن‌ها و نشست‌های خود از ما اجازه می‌گرفت و ما بدون دریافت هزینه اجازه برگزاری مراسم آنها را می‌دادیم چون در این مراسم مهمانان سرشناسی شرکت می‌کردند که ما با دیدار با آنها مشکلات منطقه را برطرف می‌کردیم.