ویژه/ سیستم محبوب در فوتبال ایران چیست؟ وقتی همه اشتباه می زنند!

به گزارش ایلنا، شروع طوفانی پرسولیس، استارت ناموفق استقلال، قعرنشینی تیم‌های تبریزی، درخشش نامتعارف پارس جنوبی و پدیده، نمایش خیره‌کننده قائدی، عدم گلزنی مهدی طارمی و ساسان انصاری، استعفای کامرانی فر، اشتباهات ادامه‌دار داوران، محرومیت امیدهای استقلال، اعتراض‌های منصوریان و... را کنار بگذارید. در این گزارش می‌خواهیم نگاهی به سیستم‌های بازی تیم‌های حاضر در مسابقات فصل هفدهم فوتبال ایران داشته باشیم. 

سیستم و ترکیب یک تیم مشخص کننده نحوه بازی تیم‌ها است. شما از روی چینش نفرات یک تیم می‌توانید به سیاست کلی تیم‌ها پی ببرید. سیستم‌ها در طول تاریخ با تغییرات زیادی روبرو شده‌اند. در هر دوره سیستم‌های خاصی مد و همه گیر شدند و سپس جای خود را به یک سیستم مدرن‌تر و کامل‌تر دادند. 

تقریبا از سال ۲۰۱۲ بود که سیستم ۱-۳-۲-۴ به سیستم اول دنیا تبدیل شد و اکثر تیم‌ها با استفاده از این ترکیب در رقابت‌های یورو ۲۰۱۲ حضور پیدا کردند. اسپانیا با همین ترکیب موفق به کسب عنوان قهرمانی شد. این سیستم در حال حاضر توسط ۱۰ تیم لیگ برتری به صورت مستقیم و ۴ تیم به طور غیر مستقیم ارائه می‌شود. تنها دو تیم در این بین هستند که شیوه ۲-۴-۴ را برگزیده‌اند. 

سیستم ۱-۳-۲-۴ چیست؟ 

سیستمی که بسیار انعطاف پذیر بوده و به کمک آن می‌توان با تسلط هم­زمان بر میانه میدان و حضور پرتعداد در کناره‌ها، بر حریف چیره شد. 

این سیستم در دهه ۹۰ در اسپانیا شکل گرفت و رواج یافت. مزیتی که دلیل محبوبیت بالای آن است، قابلیت بازی تدافعی و تهاجمی تقریباً کاملی است که ممکن می‌سازد. در زیر با بررسی پست‌ها این موضوع توضیح داده شده است. 

مدافعین میانی

پست دفاع میانی در این سیستم با سایر سیستم‌های ۴ دفاعه برابر است. آن‌ها باید در تکلینگ، زدن ضربات سر و مارکینگ مهارت کافی را داشته باشند. وظیفه اصلی آن‌ها دفع خطرات مهاجمین حریف است اما به لطف حضور دو هافبک دفاعی، این مدافعین می‌توانند به جلو‌تر حرکت کنند و در توپ‌گیری به هافبک‌ها کمک و یا حتی مانند یک سوئیپر در طراحی حملات شرکت کنند. 

مدافعین کناری

بازیکنانی سریع، تکل‌زن و قوی با توانایی ارسال دقیق، مدافعین کناری ایده‌­آل این سیستم هستند. این بازیکنان باید در حملات شرکت کرده و به کمک هافبک تهاجمی سمت خود، برای حریف مشکل ساز شوند. 

هم چنین از آن‌ها انتظار می‌رود که در جلوگیری از حملات بازیکنان کناری حریف موثر باشند، به همین دلیل سرعت، قدرت و تکلینگ از الزامات هستند. این بازیکنان باید در ضربات ایستگاهی نیز به تیم در دفاع کمک کنند، به همین دلیل توانایی زدن ضربات سر نیز مهم است. 

هافبک‌های دفاعی

این دو هافبک در اسپانیا به «doble pivot» مشهور هستند، عبارتی به معنای «دو محور» که در زبان انگلیسی «double pivot» نوشته می‌شود. حضور این دو بازیکن از اهمیت بالایی برخوردار است. داشتن دو بازیکن مقابل خط دفاعی، پلتفرمی را برای سایر بازیکنان تهاجمی تیم فراهم می‌کند که بتوانند بیشتر بر روی کار تهاجمی تمرکز داشته باشند. 

از بین این دو، اغلب یک نفر بیشتر بر روی تکلینگ و خنثی کردن حملات حریف و دیگری بر روی پخش کردن توپ و بازی‌سازی تمرکز دارند. 

طبیعتاً قدرت بدنی بالا، تکلینگ مناسب و قدرت سرزنی به همراه استقامت کافی برای جنگیدن طی ۹۰ دقیقه از مهم­‌ترین خصوصیات لازم برای یار جنگنده و قابلیت پاس دادن و دید عالی از مهم‌ترین خصوصیات یار خلاق در این پست می‌باشند. 

هافبک‌های تهاجمی

سه هافبک تهاجمی پشت سر تک مهاجم قرار دارند. از بین این سه، اغلب یک نفر موظف به بازی‌سازی از مرکز خواهد بود، با این وجود،‌ گاه در بعضی تیم‌ها، مربی با دادن آزادی حرکت و اجازه جابجایی به این سه، انتخاب بازیساز را به عهده خود آن‌ها می‌گذارد. 

اما آنچه اغلب رایج است، یک هافبک تهاجمی مرکزی در میان دو هافبک تهاجمی کناری است. بازیکن مرکزی باید از دید و قدرت دادن پاس بسیار خوبی برخوردار باشد، چرا که سازماندهی حملات تیم در یک سوم نهایی بر عهده اوست. او هم چنین می‌تواند به کناره‌ها رفته و با هافبک کناری و مدافع کناری در آن سمت ایجاد برتری عددی کند. 

علاوه بر این‌ها، وی باید در امر پرسینگ و توپ گیری نیز به سایرین کمک کند، چرا که از اصول سیستم ۱-۳-۲-۴ تسلط سه نفر بر میانه میدان است، به همین خاطر با برگشتن به عقب و تشکیل مثلث با double pivot این امر محقق می‌شود. 

دو هافبک تهاجمی کناری، وظیفه ایجاد خطر از کناره‌ها و هم چنین حرکت در عمق را دارند. این بازیکنان باید سریع و تکنیکی بوده هم چنین توانایی ارسال توپ را نیز داشته باشند. علاوه بر این، توانایی زدن ضربات آخر نیز از نکات مهم به شمار می‌رود چرا که آن‌ها به لطف بازی سازی هافبک تهاجمی مرکزی، به کرّات فرصت گلزنی خواهند داشت. 

علاوه بر تمام وظایف تهاجمی، آن‌ها باید در دفاع به مدافع کناری تیم کمک کنند، نکته‌ای که باعث می‌شود ۱-۳-۲-۴ به هنگام دفاع به ۲-۴-۴ یا ۱-۱-۴-۴ تبدیل شود. 

مهاجم

در صورت عملکرد مناسب سه هافبک تهاجمی، این سیستم برای مهاجم می‌تواند رویایی باشد چرا که توپ‌های بسیاری را برای وی فراهم خواهند کرد. هم چنین از نظر حمایت نیز مشکلی وجود نخواهد داشت؛ زیرا سه بازیکن تهاجمی در حملات به وی کمک خواهند کرد و به علت نوع جای‌گیری آن‌ها، دفاع حریف برای مارکینگ آن‌ها دچار مشکل می‌شود و به همین دلیل مهاجم می‌تواند از این بی‌نظمی استفاده کرده و در فضا‌ها قرار گیرد. 

این سیستم نیاز به مهاجمی قدرتمند دارند چرا که در دفاع، وی اولین مدافع تیم خواهد بود و باید بتواند در پرسینگ شرکت کند. هم چنین وی باید بتواند توپ را نگه دارد و سایرین را صاحب فرصت کند. توانایی زدن ضربات سر و دقت در شوت زنی از مهم‌ترین قابلیت‌های مهاجم در این پست هستند. 

تیمهای پارس جنوبی، ذوب آهن، سیاه جامگان، نفت، صنعت نفت، پیکان، استقلال تهران، فولاد و گسترش فولاد تیمهایی هستند که با این شیوه وارد زمین می‌شوند. 

تیم‌های استقلال خوزستان، تراکتورسازی، سپیدرود و سپاهان هم تیمهایی هستند که با سیستم ۳-۳-۴ وارد زمین می‌شوند. این ۴ تیم هم تحت شرایطی به سیستم ۱-۳-۲-۴ روی می‌آورند. 

تنها تیم‌های پرسپولیس و پدیده هستند که با سیستمهای ۲-۴-۴ وارد زمین می‌شوند. برانکو با سیستم ۲-۴-۴ مدرن تیمش را به زمین می‌فرستد. هافبک‌ها به صورت دایموند یا لوزی در زمین حضور پیدا می‌کنند و پرسینگ و بازی تحت فشار با پاس‌های فراوان در دستور کارشان قرار می‌گیرد. 

هادی طباطبایی

طباطبایی: سیستم ۱-۳-۲-۴ در فوتبال ما طور دیگری استفاده می‌شود/ طرفدار سیستم سه دفاعه هستم

هادی طباطبایی در گفت‌و‌گو با ایلنا اظهار داشت: این سیستم در عین حال که منعطف‌ترین سیستم دنیا است و با جا به جایی یک بازیکن همه چیز را تغییر می‌دهد؛ بسیارسخت است. با اینکه این سیستم یک سیستم هجومی در جهان فوتبال است اما در کشور ما به خاطر وجود آن دو هافبک دفاعی، برای بازی تدافعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

وی در ادامه افزود: شکل دفاعی این سیستم در فوتبال ما کاملا جا افتاده است و به خاطر همین زیاد استفاده می‌شود و نتیجه هم داده است. 

دروازه‌بان اسبق تیم ملی ایران درباره بلا استفاده شدن سیستم سه دفاع در فوتبال ایران بیان داشت: سیستم سه دفاعه الان در فوتبال دنیا مدرن شده است و تیم چلسی هم از آن استفاده می‌کند. دفاع آخری چون داوید لوییز خودش وظیفه توپ پخش کردن را دارد اما در فوتبال ما ایا مدافعان می‌توانند این کار را انجام دهند؟ این سیستم در هنگام فاع از سه نفر به ۵ نفر افزایش پیدا می‌کند. 

وی درباره علت پیشنهاد شدن بازی با سه دفاع به منصوریان تصریح کرد: فکر می‌کنم این پیشنهاد به این خاطر به استقلال داده شده چون این تیم تعدد هافبک دارد. با این حال ترافیک در پست‌های دیگر وجود ندارد. من خودم طرفدار فوتبال سه دفاعه هستم. 

طباطبایی درباره سیستم بازی پرسپولیس و علت موفقیت این تیم گفت: روش‌ها متفاوت شده است. سیستم‌ها زیاد تغییر نکرده‌اند. شرح وظایف بازیکنان متفاوت شده است. در پرسپولیس هم درست است که آن‌ها ۲-۴-۴ دایموند را بازی می‌کنند اما شرح وظایف بازیکنان هم متفاوت است. هم پوشانی نفرات در کنار پرسینگ و انتقال فوق العاده از دفاع به حمله باعث شده تا آن‌ها اینگونه موفق باشند. 

حرف آخر: 

با صحبت‌هایی که انجام شد می‌توان به این نتیجه رسید که در فوتبال ما سیستمی باب شده که مربیان ما آن را اشتباه پیاده کرده‌اند و برداشت اشتباهی از آن دارند و یا به زبان دیگر آن را به صورت کامل اجرا نمی‌کنند و فقط به جنبه دفاعی‌اش توجه می‌کنند. ۱۰ تیم این سیستم را انجام می‌دهند که می‌توان تعداد آن را به ۱۴ تا افزایش داد اما در ‌‌نهایت فصل قبل هم عنوان قهرمانی را به دست آورده و به قول خیلی‌ها بهترین فوتبال را به نمایش می‌گذارد که سیستم ۲-۴-۴ را بازی می‌کند.