گذری بر تیزپروازان نیروی هوایی

در راستای بحثنیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران از قبل و بعد از انقلاب اسلامی و آموزش‌های خلبانان، هواپیماهای جنگنده F - ۴ phantom F - ۵Tiger و F - ۱۴ Tomcat سیA تعداد خریداری شد و نوع موشک‌های آنها و استفاده و کارایی آنها در جنگ ۸ ساله ایران و عراق و آمار تلفات دشمن توضیحات به قلم خواهد آورد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، ابتدا در مورد جنگنده شکاری F - ۱۴Tomcat ساخت شرکت نورثروب گرومن آمریکا این جنگنده صرفاً و فقط برای درگیری‌های هوا به هوا و رهیگری جنگنده‌های دشمن از فاصله دور طراحی شد بحثخرید F - ۱۴ زمانی آغاز شد که شوروی سابق در گذشته و پیش از انقلاب اقدام به نقض حریم هوایی ایران توسط جنگنده‌های فراصوتی با قابلیت عکسبرداری در ارتفاع زیاد و سرعت زیاد به نام Mig - ۲۵RB Foxbat ساخت شرکت میخویان نمود.

لذا جنگده‌های F - ۵ و F - ۴ ایران توانایی رهگیری و صاقد نمودن آنها را عملا نداشتند. نیروی هوایی ایران در زمان حکومت پهلوی ۲ گزینه برای خرید از کشور آمریکا را داشت و پیشنهاد سنای آمریکا به ایران، خرید جنگنده‌های F - ۱۵ Eagle سری A و F - ۱۴ Tomcat سری A بود و در نهایت ایران با مشاوره فرماندهی نیروی هوایی و دستور خود شاه F - ۱۴ Tomcat را برگزید.

این جنگنده دارای راداری به نام Awg - ۹ بود که تحت کلاس موشکی دور برد به نام phonix - ۵۴ قابلیت شناسایی ۲۴ هدف در رادار و انتخاب ۱۲ هدف در مرحله دوم و قفل راداری ۶ هدف در آخرین مرحله از فاصله ۱۲۰ مایلی را داشت و در نهایت ۶ موشک phonix - ۵۴ را به دستور خلبان در سرعت و ارتفاع مناسب(شلیک) فایر می‌کرد.

این موشک ها به صورت ۲به۲ در کنار هم زیر بدنه جنگنده نصب می‌شد که البته در زمان حمله عراق به ایران، خلبانان ایرانی به دلیل محدود بودن این موشک و تحریم آمریکا بیش از ۲ موشک با خود حمل نمی‌کردند. در بخش آموزش خلبانان فرماندهی نیروی هوایی اقدام به فیلتر کردن خلبانان F - ۵ و F۴ کرد و در نهایت برترین آنها را برای آموزش به شهرک گرومن که این شهرک صرفا برای اسکان معلم خلبانان آمریکایی و به همراه خانواده‌هایشان ساخته شده بود در منطقه هوایی اصفهان فرستاد.

خلبانان ایرانی تحت کلاس آموزش دکترین جنگ نیروی هوایی آمریکا آموزش دیدند. ایران اقدام به خرید ۸۰ فروند F - ۱۴ از آمریکا کرد که ۷۹ تا از این جنگنده را تحویل گرفت و آخرین جنگنده به دلیل پیروزی انقلاب اسلامی آمریکا از تحویل آن به ایران خودداری کرد.

بعد از تحویل جنگنده‌های F - ۱۴ به ایران عملاً تمامی عملیات‌های Mig - ۲۵های شوروی سابق به نقض حریم هوایی ایران پشت سر هم لغو می‌شد. به هرحال ایران توانست با تحویل F - ۱۴ برتری هوایی خود را اثبات کند.

در شهریور سال ۱۳۵۹ کشور عراق به دستور صدام حسین دستور حمله نظامی به کشور ایران را صادر کرد و در این برهه ایران به دلیل مسائل سیاسی و عدم تمرکز مدیریت دکترین جنگ در ایران، عراق که کینه دیرینه از ایران داشت این فرصت را بهترین موقعیت برای به دست آوردن آرزوی دیرینه صدام جهت به دست آوردن سواحل بیشتر در خلیج فارس و مناطق نفتی ایران دید.

این نقشه حمله به دلیل فاصله بیشتر بغداد با مرز ایران و عراق به دلیل اینکه بغداد با مرز ایران و عراق فقط ۱۰ دقیقه با جنگنده بمب‌افکن‌های ایران فاصله داشت، محقق شود به هرحال جنگ شروع شد و نقش F - ۱۴های ایران تکمیل شد. در ابتدا بحثنقش F - ۱۴ها باید به این نکته اشاره شود که در ابتدای جنگ تصور فرماندهان نیروی هوایی عراق عدم کارایی جنگنده‌های F - ۱۴ بود که همین تصور غلط باعثشکار شدن پی‌درپی جنگنده‌های عراق در اوایل جنگ می‌شد.
بحثآمار تلفات جنگنده‌های عراقی در طول ۸ سال که به نام خلبانان F - ۱۴ صحبت شده را به قلم می‌آورم.

در ضمن باید اشاره شود آمار فوق پیروز ی‌های ثبت شده می‌باشد و بسیاری از این پیروزی‌ها ثبت نشده که تعدادی از این دست را برای بیان نممئمه‌هایی از رشادت‌های این تیزپرواران به قلم می‌آوریم.

در سال ۱۳۶۵ دو خلبان F - ۱۴ به نام‌های صمد ابراهیمی و علیرضا جراح که قبلا خلبان F - ۵ tiger بودند به صلاحدید خلبان شهید عباس بابایی برای آموزش روی جنگنده F - ۱۴ انتخاب شدند و آموزش‌های خود را در پایگاه‌ هوایی اصفهان به اتمام رساندند.

این دو خلبان جوان در سال ۱۳۶۷ به صورت اسکرمبل منتظر دستور فرماندهی رادار نیروی هوایی ۲۰ دقیقه در جنگنده F - ۱۴ آماده پرواز بودند که به دلیل طولانی شدن دستور خلبان دوم و افسر، جنگ افزار علیرضا جراح اقدام به بازکردن ریلیزهای تسمه ای خود از صندلی کانوپی می‌کند و به محض باز کردن دستور پرواز به آنها داده می‌شود.

لذا وقتی برای بستن دوباره ریلیزها نبود دستور هدف نزدیک شدن سه جنگنده میراژ F - ۱ عراق از سمت حریم هوایی امارات به نوار ساحلی آبهای همیشه خلیج پارس و چابهار بود. در سال ۱۳۶۷ صدام شخصا به هر خلبانی که موفق به ساقط کردن یک F۱۴ ایران می‌شود قول دادن یک خودرو مرسدس بنز را داده بود و جهت نمایش، چند خودرو را به پایگاه های میراژ F - ۱ آورده بود.

به همین دلیل ۳ فروند میراژ F - ۱ جهشت شکار F - ۱۴ ایران از سمت بوبیان کویت خود را به ظهران عربستان رساندند و از آنجا به سمت قطر و بعد حریم هوایی امارات و از آنجا به حریم هوایی ایران در چابهار رساندند؛ گواه این مدعا، اینکه هر سه فروند میراژ F - ۱ عراق مسلح به موشک‌های R۵۳۰‌ و R۵۵۰ ماژیک بودند و موشک اگزوسه که صرفا جهت شکار کشتی و نفت‌کش‌ها کاربرد داشت، همراه نداشتند.

به هر حال جنگنده F - ۱۴ ایران در حریم هوایی ایران در انتظار بود و هر سه فروند میراثF - ۱ را در رادار Awg - ۹ خود رهگیری می‌کرد. F - ۱۴ ایرانی مسلح به دو موشک AIM - ۹P و دو موشک AIM - ۵۴ phonix و دو موشک AIM - ۷ اساپرو و گلوله‌های مسلسل بودند.

جنگنده F - ۱۴ ایران خود را به آوردگاه رسانده بود و به دستور خلبان صمد ابراهیمی در ابتدا از شلیک موشک AIM - ۵۴ فونیکس خودداری می‌کنند و مرحله دوم هر سه جنگنده عراقی رد بر قفل راداری موشک AIM - ۷ اسپرو قرار می‌گیرند که اینجا هم خلبان صمد ابراهیمی دستور عدم شلیک موشک را می‌دهد و هر سه فروند میراژ و همچنین F - ۱۴ ایران در دید چشمی خود در آوردگاه می‌رسند.

در اینجا موشک AIM - ۹P سایدواندر که یک موشک حرارتی و آخرین انتخاب برای خلبان F - ۱۴ است هم به دستور خلبان صمد ابراهیمی شلیک نمی‌شود ولی هر سه فروند میراژ F - ۱ عراق به صورت سه فرزندی در یک زمان اقدام به شلیک موشک حرارتی R - ۵۳۰ ماژیک می‌کنند و خلبان صمد ابراهیمی با اقدام مانور برک هر سه موشک را رد می‌کند.

آری، بازی سه به یک در آوردگاه شروع می‌شود: در مرحله درگیری هوا به هوای نزدیک هر سه میراژ F - ۱ هر یک یکبار اقدام به شلیک موشک می‌کنند که هر سه بار هم F - ۱۴ ایران با اقدام مانور برک موشک‌ها را رد می‌کند؛ لذا بعد از ۲۰ دقیقه درگیری هر سه خلبان میراژ F - ۱ متوجه کاهش شدید سوخت خود می‌شوند و با توجه به فاصله ۹۰۰ مایلی به پایگاه مادر در عراق، اقدام به فرار می‌کنند.

با توجه به تعقیب F - ۱۴ ایران و قفل راداری روی میراژهای F - ۱‌ هر سه با حداکثر سرعت فرار می‌کردند بعد از طی مسیری F - ۱۴ از تعقیب میراژها منصرف می‌شود و به پایگاه بر می‌گردد. با توجه به اتمام سوخت و در راه بازگشت صدای الامان اولین خلبان میراژ به دلیل کمبود حاد سوخت به گوش می‌رسد که اقدام به ایجکت یا ترک هواپیما می‌کند.

چند دقیقه بعد دومین خلبان میراژ در بوببیان کویت اقدام به ایبکت می کند و از سرنوشت سومین میراژ اطلاعی در دست نیست که طبق برآورد دکترین جنگ و با توجه به اتمام سوخت در حریم هوایی عراق اقدام به ایجکت می کند لذا خلبانان صمد ابراهیمی و علیرضا جراح بدون شلیک حتی یک تیر مسلسل سه میراژ F - ۱ عراق را به زیر کشیدند.

در ضمن لازم به ذکر است که بنا بر اعلام شبکه مستند، اشتباه خلبان دوم علیرضا جراح به باز کردن ریلیزهای صندلی خود به نفع این خلبان تمام شد زیرا آزادی عمل جهت نگاه به پشت و تعیین زمان شلیک موشک میراژ F - ۱ ‌و توضیح سریع و موشک شلیک شده به خلبان اول صمد ابراهیمی و تغییر مسیر به موقع F - ۱۴‌ و اقدام مانور برک تبدیل به برگ برنده F - ۱۴ ایران شد.

گزارش از: علیرضا ذوالفقاریان