روند تخریب‌ها مثل سابق است/25 پروژه پیش از ثبت جهانی یزد باقی مانده‌

به گزارش خبرنگار ایلنا، این‌ روزها اخبارِ مختلفی از ساخت‌وساز در بافت تاریخی یزد شنیده می‌شود. هر ساخت‌وساز جدید از آنجا که نشان از تخریبی تازه دارد، نگرانی‌های زیادی را بین اهالی میراث فرهنگی برانگیخته است. از طرفی در بین این پروژه‌های جدید، سازه‌های بتونیِ عظیمی دیده می‌شود که با بافت تاریخی در ناهمگونی کامل قرار دارد. وقتی ماه گذشته در چند قدمیِ مسجد جامع یزد، بولدوزرها عمارتی را تخریب می‌کردند، فاطمه دانش یزدی (مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد) در گفتگو با ایلنا اعلام کرد که مجوز ساخت‌وسازِ این خانه پیش از آنکه یزد به ثبت جهانی برسد صادر شده، و به این ترتیب کاری هم نمی‌شود کرد!

هر چند این گفته ممکن است صحت داشته باشد؛ اما همین می‌تواند بهانه‌ای به دست مسئولان امور اجرایی دهد تا هر مجوزِ تخریب و ساخت‌وسازی را مربوط به قبل از ثبت جهانی شهر بدانند. از طرفی، تاکنون راه‌حلِ معقولی نیز از سوی هیچ‌کدام از مسئولین میراث فرهنگی ارائه نشده تا نشان دهد شیوه‌ی صحیح برخورد با چنین مجوزهایی چیست؟ مواردی همچون تخریب عمارتی در اطراف مسجد جامع، ساخت و ساز در کنار مسجد حظیره، ساختِ یک بنای بتونی دو طبقه در خیابان قیام، دو ساخت‌وساز بتونی در نزدیکی کوچه حسینیان در خیابان امام خمینی و چندین مورد دیگر که همه نشان از گسترش حوزه‌ی این تخریب‌ها دارد.

به‌نظر می‌رسد که مسئولان، بنا به جوّ حاکم بر فضای رسانه‌ها، هر بار دایره توقعات‌شان را در همان سطح نازلی که هست، جابه‌جا می‌کنند و سعی‌ در ارتقای آن ندارند.

ساشا ریاحی‌مقدم در گفتگو با ایلنا، درخصوص این تخریب‌ها گفت: این روند، روند جدیدی نیست. به این صورت نبوده که در این چند وقت ساخت و سازها زیاد شده باشد؛ بلکه الان اخبار این ساخت و سازها دارد منتشر می‌شود.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی استان یزد درخصوص مجموعه‌ی حظیره توضیح داد و افزود: عملیات گودبرداری مجموعه‌ی حظیره از اردیبهشت ماه سال گذشته و پیش از آن‌که ارزیاب برای بررسی بافت به یزد سفر کند، انجام شده بود. طرح آن هم به معاونت عُمرانی استانداری فرستاده شده بود تا آن‌‌ها بررسی کنند. بعد از ثبت جهانی، این طرح فراز و نشیب‌هایی داشته که در نهایت با ملاحظاتی در شورای فنی استان و کمیته تخصصی سازمان میراث فرهنگی تصویب شد.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا میراث فرهنگی تلاش کرده تا پروژه را متوقف کند، گفت: باتوجه به اینکه گودبرداری از قبل انجام شده بوده، دیگر نمی‌شد کاری کرد. شورا به این نتیجه رسید که این پروژه تا طبقه‌ی هم‌کف ادامه پیدا کند و از هم‌کف به بعد طبق ضوابط میراث فرهنگی و جهانی بافت تاریخی یزد در حد یک طبقه هم‌ارتفاع با خود خیابان امام با مصالح بنایی کار شود. تا طبقه منفی 2 برای پارکینگ مجموعه است و این گودبرداری قبلاً صورت گرفته بوده. چون طرح این پروژه را برای معاونت عُمرانی فرستاده بودند این طرح با تأخیر به دست ما رسید.

وی ادامه داد: از زمانی که ما این موضوع را متوجه شدیم آن را در دستور کار خود قرار دادیم و جلسات شورای فنی متعددی گذاشتیم و مشاور بارها طرح را اصلاح کرد و در نهایت مصوبه شورای فنی و تخصصی سازمان نیز بر آن اعمال شد.

ریاحی همچنین درخصوص پروژه‌ی ساختمانی خیابان قیام اظهار داشت: مالک این پروژه نیز پیش از ثبت جهانی در سال 94 درخواست می‌کند و نقشه‌ها همه توسط میراث تأیید شده و دارای پروانه ساخت هم بوده و براساس آن دارد کارش را انجام می‌دهد.

معاون میراث فرهنگی استان یزد، ضمن پاسخ به این سؤال که راه‌حل میراث فرهنگی برای چنین معضلی چیست، گفت: مواردی که قبل از ثبت جهانی استان یزد، مجوز ساخت و ساز گرفته بودند تبدیل به یکی از چالش‌های میراث فرهنگی استان یزد شد. چراکه این‌ها با مجوز مشغول عملیات ساخت و ساز خود هستند و ما عملاً نمی‌توانیم اقدامی در این خصوص انجام دهیم چراکه تعهدی برای مالک دارد و خیلی هم ایرادی بر آن وارد نیست چون پیش از ثبت جهانی یزد مجوز خود را گرفته ولی پروژه‌هایی که مصوب هستند ولی هنوز شروع نشده‌اند همه این‌ها باید دوباره به شورای فنی برگردد و مورد بازنگری قرار گیرد.

وی افزود: در واقع کلیه طرح‌هایی که حتی مصوب هستند ولی هنوز آغاز به فعالیت نکرده‌اند شامل این گفته من می‌شوند. پروژه‌هایی که هنوز شروع نشده باشند ما هنوز اطلاعی نداریم. پروژه‌‌‌های مسکونی کوچکی هست که در حال اجرایی شدن هستند و تعدادشان بین 20 تا 25 پروژه می‌رسد اما درخصوص پروژه‌های درشت‌گونه‌ای که به چشم نمی‌آیند چیزی مشاهده نشده.

ریاحی گفت: یکسری از ساختمان‌ها را هم بدون توجه به اخطارهای ما شروع کردند ولی روند کار آنها توسط میراث متوقف شده تا اینکه نتیجه آن بررسی و اعلام شود. خیلی از پروژه‌هایی که شامل پروانه ساخت هستند باید پروانه آنها توسط شهرداری مورد بازنگری قرار بگیرند  یا تعدادی از آنها کمیسیون مصوب ماده 5 دارند. ساخت هر گونه سازه بتونی درون عرصه بافت قدغن است. در مقیاس درشت دانگی‌ نباید وارد آن بشویم و هیچ وقت این چنین پروژه‌هایی را با سازه‌های غیربتوونی ساخت.

وی هم‌چنین در پایان نیز گفت: اولین موردی که ما باید به آن توجه د اشته باشیم این است که باید پروژه‌ها را برگردانیم به ریزدانگی گذشته. یعنی درشت دانگی را در دستور کار خود قرار ندهیم. مجموعه حظیره سازه بالای آن کاملاً با سازه‌های بنایی ساخته شده و کاملاً با الگوی مصوب خیابان امام هماهنگ است. بخشی از آنهم که در خیابان ایران است کاملاً منطبق با خود نمای خیابان قیام است. در چنین پروژه‌های فقط ما نما را درست می‌کنیم ولی بعد از ثبت جهانی دیگر هیچگونه مجوزی به سازه‌های بتونی داده نمی‌شود. خیابان امام و خیابان قیام هر دو به لحاظ نما طرح مصوب دارند و هر ساختمانی یا هر سازه‌ای در آنجا ساخته شود باید ضابطه نمای خیابان را رعایت کنند.