بحث در اخلاق دانشگاه‌ها، باعث سوءتفاهم می‌شود

به گزارش ایلنا، در ابتدای نشست، مجید سرسنگی معاون فرهنگی دانشگاه تهران و رئیس همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار، گفت: این همایش، نخستین همایش ملی است که با موضوع دانشگاه و اخلاق و با عنوان دانشگاه اخلاق مدار در دانشگاه تهران برگزار می‌شود. کارهای این همایش بیش از یک سال است که آغاز شده است و دکتر علیخانی دبیر علمی و دکتر مریم حق روستا دبیر اجرایی این همایش هستند.

وی درادامه با تاکید بر ضرورت برگزاری چنین همایش هایی، افزود: بحث اخلاق در دانشگاه‌ها بحث مهمی است، نه تنها در ایران بلکه در خارج از کشور نیز سال‌ها است که روی بحث اخلاق در دانشگاه کار می‌شود. پرداختن به اخلاق به عنوان یک ماموریت برای دانشگاه‌های بزرگ تصویر شده است و دانشگاه‌ها خودشان را موظف می‌دانند که در حوزه اخلاق بیانیه داشته باشند و موضع خودشان را در زمینه مسائل اخلاقی در دانشگاه‌ها مطرح کنند.

معاون فرهنگی دانشگاه تهران با اشاره بر تاثیرگذاری اخلاق بر سیستم دانشگاهی سراسر جهان، تصریح کرد: پژوهشگران و نظریه پردازان این موضوع در جهان، معتقد هستند بدون وجود پایه‌های اخلاقی حتی بحث آموزش و پژوهش نیز در دانشگاه نمی‌تواند کارآمد باشد و به سرانجام برسد.

وی افزود: معاونت فرهنگی دانشگاه تهران با توجه به برنامه سوم توسعه دانشگاه و اهمیت اخلاق‌مداری در دانشگاه‌ها، با نگاه ویژه به این موضوع، اقدام به طراحی و اجرای این همایش کرده است. همایش ملی «دانشگاه اخلاق مدار» جنبه علمی-کاربردی دارد و از اهداف شاخص آن ترویج مسئولیت‌پذیری اجتماعی و اخلاق مداری در دانشگاه، ارائه برنامه‌ای هدفمند و عملیاتی در راستای شاخص‌های برنامه سوم دانشگاه است.

سرسنگی با تاکید بر نقش حاکمیت دین در کشور، اظهار کرد: ما در یک نظامی زندگی می‌کنیم که اساس آن دین مداری است و طبیعتاً وظیفه ما در قبال مولفه‌های اخلاقی دانشگاهی، بسیار سنگین‌تر است به همین دلیل فکر کردیم برگزاری همایشی با عنوان دانشگاه اخلاق مدار در حوزه‌های مختلف، می‌تواند اولاً توجه‌ها را به بحث اخلاق در دانشگاه جلب کند؛ از سوی دیگر الزامات اخلاقی دانشگاه را برای ما تئوریزه کند.

رئیس همایش ملی «دانشگاه اخلاق مدار» با ابراز تاسف از ضعف در مباحث نظری در حوزه اخلاق دانشگاهی، عنوان کرد: به دلیل همین ضعف هر گاه بحث اخلاق و دانشگاه مطرح می‌شود، باعث سوءتفاهم می‌شود. افراد تعابیر و تفاسیر مختلفی را از این موضوع دریافت می‌کنند زیرا متأسفانه ما در این سال‌ها نتوانستیم در حوزه اخلاق دانشگاهی کار نظری انجام دهیم و منابعی را تولید کنیم که بتوانند پاسخ‌گوی سوالات اقشار مختلف دانشگاهی در حوزه اخلاق باشد.

وی تاکید کرد: یکی از اهداف همایش دانشگاه اخلاق مدار این است که منابعی را بتوانیم تولید کنیم که در دسترس محققان، اساتید، دانشجویان و کارکنان دانشگاهی قرار بگیرد و ما بتوانیم یک تصویر درستی از اخلاق در دانشگاه داشته باشیم.

این استاد دانشگاه با اشاره به قدمت توجه به اخلاق در آموزش در ایران، اظهار کرد: اگر به گذشته آموزش در ایران نگاه کنیم بدون شک باید بگوییم اخلاق رکن اصلی در آموزش ایران بوده است. اساساً نظام آموزشی ایران در تمدن ایرانی و اسلامی مبتنی بر اخلاق بوده است؛ نوع رابطه شاگرد با معلم و بالعکس، فضای کلی آموزش و ... همگی نشانگر وجود یک نظام اخلاقی در مجموعه آموزش ما در گذشته بوده است. ما قطعاً باید این فضا را دوباره احیاء کنیم.

مجید سرسنگی در ادامه افزود: در واقع اخلاق در دانشگاه یک پایه و اساس است که همه چیز بر مبنای آن درست تعریف می‌شود. همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار سعی دارد به وجوهات مختلف اخلاق در دانشگاه بپردازد.

معاون فرهنگی دانشگاه تهران با اشاره به سرقت‌ها و تقلب‌های علمی در جامعه، گفت: ما فکر می‌کنیم اگر واقعاً در یک فضای اخلاقی در دانشگاه کار کنیم، بسیاری از این ناهنجاری‌ها که مثل یک لکه بر چهره آموزش عالی قرار گرفته و وجود نخواهد داشت. امیدواریم برگزاری این همایش بتواند هم تعریف درستی از موضوع اخلاق در دانشگاه به دست دهد، بحث اخلاق در دانشگاه لزوماً یک بحث سیاسی نیست، یک بحث انسانی است که در هر کشوری با هر سیاست و نظام حکومتی‌ای باید جاری و ساری باشد و ما باید به آن توجه کنیم.

مجید سرسنگی، رئیس همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار در پایان سخنانش، افزود: امیدواریم برگزاری این همایش بتواند به سوالات موجود در خصوص اخلاق در دانشگاه پاسخ دهد و از سوی دیگر بتواند سوالات جدیدی را مطرح کرده و پیش روی محققان قرار دهد. همچنین از مجموع فعالیت‌هایی که در این همایش صورت پذیرفته، چند جلد کتاب چاپ خواهد شد که دست آورد بسیار خوبی برای همایش خواهد بود زیرا متاسفانه در زمینه اخلاق و دانشگاه کتاب مستقلی وجود ندارد.

در ادامه این نشست، علی اکبر علیخانی دبیر علمی همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار به تشریح برنامه‌های علمی همایش پرداخت و گفت: از دکتر سرسنگی تشکر ویژه‌ای می‌کنم که به ضرورت برگزاری همایش دانشگاه اخلاق مدار در معاونت فرهنگی رسیدند و این طرح و ایده را مطرح کردند.

وی در ادامه افزود: از روزی که انسان به دنیا آمده، مباحث اخلاقی و اخلاقی زیستن دغدغه او بوده است به همین دلیل ما می‌بینیم که در اسلام، اخلاق را جزء حسن و قبح ذاتی انسان می‌دانند یعنی حتی اگر انسانی به دین و خدا معتقد نباشد باز در فطرت او، احساس اخلاقی و احساس نیاز به اخلاق وجود دارد.

دبیر علمی همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار، تاکید کرد: انسان به صورت فطری می‌داند وفای به عهد خوب است، دروغ بد است و به هر حال به همین دلایل است که گفته شده است حسن و قبح موضوعات اخلاقی، عقلی و ذاتی است و فراتر از ادیان مختلف است البته ادیان همیشه سردمدار اصلی مباحث اخلاقی بوده‌اند.

دکتر علیخانی با اشاره به اینکه جنبه بازداری اخلاق باعث شده که موضوع اخلاق مورد بو توجهی واقع شود، تصریح کرد: انسان‌ها معمولاً ترجیح می‌دهند آزاد و رها باشند و بیشتر در جهت منافع خودشان قدم بردارند و به این دلیل است که اخلاق با وجودی که از مسایل بنیادین جامعه ما محسوب می شود، مهجور مانده است.

وی تصریح کرد: اخلاق معمولا در حوزه عمومی مطرح بوده و حیطه‌های مختلف نیز در همان حوزه عمومی قرار می‌گرفتند اما با پیچیده شدن جوامع به خصوص با ورود مدرنیته، مسائل اخلاقی نیز پیچیده شد و از آن سو، تخلفاتی نیز که بر خلاف اخلاق بود، پیچیده شد و به تبع آن علم اخلاق و آموزه‌های اخلاقی نیز پیچیده شدند و از اینجا بود که اخلاق در حوزه‌های تخصصی و اخلاق حرفه‌ای مطرح شد که یکی از قدیمی‌ترین حوزه‌های اخلاق حرفه‌ای، اخلاق پزشکی است.

دبیر علمی همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار، افزود: امروز در بیش از صد حوزه اخلاق حرفه‌ای مکتوب داریم که یکی از مهم‌ترین آن‌ها اخلاق دانشگاهی به مفهوم عام است که خودش به حوزه‌های مختلف تقسیم می‌شود.

علی اکبر علیخانی در پایان سخنانش ضمن اعلام وصول 150 مقاله به دبیرخانه همایش دانشگاه اخلاق مدار، پذیرش 100 مقاله و چاپ چکیده 49 مقاله، برنامه‌های دو روزه همایش را تشریح کرد و افزود: داشتن یک جامعه اخلاق مدار به نفع همه است و موضوع اخلاق در جوامع مختلف با باورهای متفاوت نشان داده که راهی مشترک برای پیشرفت و سود جمعی در همه جوامع است.

همایش ملی «دانشگاه اخلاق مدار» در دو روز، شامل پنل‌ها و میزگردهای مختلف با حضور اندیشمندان و صاحبنظران این حوزه و در راستای 5 محور کلی از جمله؛ دانشگاه اخلاق مدار در سطح اعضای هیئت علمی، اخلاق حرفه‌ای در نظام آموزشی پژوهشی و اداری دانشگاه، اخلاق حرفه‌ای نسبت به دانشجویان، اخلاق و فضای مجازی در دانشگاه و اخلاق و مسئولیت اجتماعی نسبت به بیرون دانشگاه برنامه‌ریزی شده است.

همایش ملی «دانشگاه اخلاق مدار» از سوی معاونت فرهنگی دانشگاه تهران و با همکاری معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، روزهای 20 و 21 آذر 1396 در تالار علامه الامینی دانشگاه تهران برگزار می‌شود. افتتاحیه این همایش با حضور معاون فرهنگی وزارت علوم تحقیقات و فناوری، معاون فرهنگی و معاون پژوهشی دانشگاه تهران به عنوان سخنرانان افتتاحیه، دوشنبه 20 آذر، ساعت 8:30 در تالار علامه امینی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران برگزار خواهد شد.