بودجه کمیته فرهنگی کمتر از 5درصد بودجه کل نمایشگاه/اول بودجه و فضای بخش‌های فروشگاهی تامین می‌شود!

به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری کمیته فعالیت‌های فرهنگی و علمی سی‌امین نمایشگاه کتاب تهران صبح امروز دهم اسفندماه با حضور اعضای این کمیته برگزار شد.

نمی‌دانیم واسپاری‌های صورت گرفته از سوی دولت آیا سال آینده نیز به بخش خصوصی ارجاع داده می‌شود یا خیر؟

یحیی دهقانی مدیر کمیته فعالیت‌های فرهنگی و علمی در این نشست پررنگ کردن وجه فرهنگی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بر وجه فروشگاهی را یکی از دغدغه‌های اصلی این چند سال دانست و گفت: این مسئله که نمایشگاه کتاب تهران با مراجعه میلیونی تنها به یک فروشگاه بزرگ تبدیل شده است همواره مورد انتقاد قرار می‌گیرد. در همین راستا وزارت ارشاد دولت یازدهم از همان ابتدا در تلاش بود تا به نحوی بخش‌های فرهنگی و علمی نمایشگاه را پررنگ کند و به استانداردهای نمایشگا‌ه های معتبر جهانی نزدیک‌تر شویم. البته نمایشگاه کتاب تهران تنها نمایشگاه کتاب دنیا با امکان فروش نیست اما در نمایشگاه بزرگی مثل فرانکفورت و لندن تمرکز اصلی بر فروش و مبادله رایت است.

مدیر کمیته فعالیت‌های فرهنگی و علمی نمایشگاه در توضیح محورهای اصلی برنامه‌های این کمیته برای نمایشگاه سی‌ام نیز بیان کرد: امسال در سه محور اصلی سه دبیرخانه تشکیل دادیم تا کارها را جدی‌تر پیگیری کنیم. دبیر بخش علمی که نشست‌ها و فعالیت‌های تخصصی حوزه نشر مثل اقتصاد نشر، مسئله رایت، برندسازی در صنعت نشر و مشکلات فروش و توزیع را در برنامه‌های خود دارد و بیست کارگاه آموزشی با همین موضوعات برگزار می‌کند.

او ادامه داد: بخش دیگر فعالیت‌های فرهنگی برنامه‌های جنبی مثل کارنامه نشر و فعالیت‌های حوزه کودک و نوجوان را شامل می‌شود که در چهار سالن مشخص مختص به هر تشکل برای سرای اهل قلم برگزار می‌شود. بخش سوم فعالیت‌های ما تمرکز بر برگزاری بهتر فعالیت‌های پاتوق اهل قلم است. این محل از سال گذشته مکانی شده برای حضور نویسندگان، مترجمان و اهالی قلم تا هم گپ و گفتی دوستانه داشته باشند و هم بن‌های اختصاصی به خود را دریافت کنند. داریوش مطلبی دبیر بخش علمی، محمدحسن محمدی از نشر مهاجر، دبیر بخش فرهنگی و آقای شهرام اقبال‌زاده نیز دبیر پاتوق اهل قلم هستند. البته ممکن است به دلیل حجم کاری این حوزه و تعداد بالای مراجعات شخص دیگری نیز با ایشان همکاری کنند. همچنین سالنی ویژه برای بحث کتاب و رسانه درنظر گرفته‌ایم که اختصاص به رسانه‌های تخصصی حوزه کتاب خواهد داشت.

دهقانی افزود: مسئولان فرهنگی ما از رده بالا تا مدیران میانی مدام به ارتقاء بخش فرهنگی نمایشگاه تاکید دارند اما وقتی لیست و عناوین برنامه‌های مدنظر را اعلام می‌کنیم می گویند اول اجازه بدهید فضای غرفه‌های بخش فروشگاهی تعیین شود و در صورت امکان فضای شما را نیز مشخص می‌کنیم. یا می‌گوییم فلان قدر بودجه برای انجام این فعالیت‌ها نیاز داریم اما باز اولویت با تامین بودجه سایر بخش‌ها است. اگر این امکان فراهم شود تا مقامات فرهنگی حمایت‌های لازم برای تخصیص فضا و بودجه را از ما داشته باشند و در واقع حرف و عملشان برای ارتقای بخش فرهنگی نمایشگاه کتاب یکی شود می‌توان کارهای بسیار خوبی را محقق کرد. در همین راستا امیدوارم فضای مناسب‌تری در اختیار کمیته فرهنگی قرار گیرد.

مدیر کمیته فعالیت‌های فرهنگی و علمی البته حذف کامل بخش فروشگاهی را در نمایشگاه کتاب تهران نشدنی دانست و اظهار داشت: اگر فکر کنیم بخش فروش کتاب را حالا حالاها می‌توانیم از میان برداریم اشتباه است. شرایط فعلی اقتصاد نشر این اجازه را به ما نمی‌دهد و اصلاً صلاح نیست که در این وضعیت بخش فروشگاهی را حذف کنیم. شکی نیست که بخش اصلی گردش مالی برای بسیاری از ناشران در همین نمایشگاه اتفاق بیفتد و البته بسیاری از کشورها نیز نمایشگاه‌هایی با امکان فروش کتاب برگزار می‌کنند.

این فعال حوزه نشر همچنین به نیاز برای ثبات مدیریت فعالیت‌های فرهنگی در نمایشگاه کتاب اشاره کرد و گفت: به عنوان اعضای کمیته فرهنگی واقعاً نمی‌دانیم بعد از اتمام ۲۳ اردیبهشت و پایان نمایشگاه چه اقدامی باید انجام دهیم. برنامه‌ریزی بلندمدت زمانی محقق می‌شود که این کمیته یا هر کمیته دیگری جدا از بحث بودجه هویت ثابت برای خود داشته باشد تا بداند در روند مدیریتی چه برنامه‌ریزی‌ها و سیاستگذاری‌هایی باید انجام بدهد. در حال حاضر عملاً هیچ کس مسئولیت ادامه کارها را برعهده ندارد و نه فقط در کمیته فعالیت‌های فرهنگی بلکه در سایر کمیته‌ها نیز نمی‌دانیم واسپاری‌های صورت گرفته از سوی دولت آیا سال آینده نیز به بخش خصوصی ارجاع داده می‌شود یا خیر.

دهقانی اضافه کرد: به عنوان مثال اگر حکم مدیران کمیته‌ها یک ساله بود و این افراد وظیفه داشتند وظایف خود را در طول سال و بعد از پایان نمایشگاه نیز ادامه دهند. اطلاعات و داده‌های ما کامل وثبت شده هستند اما همین عدم نگاه بلندمدت به مسئله امکان اجازه استفاده از آنها را به ما نمی‌دهد.

مدیر کمیته فعالیت‌های فرهنگی و علمی درباره انتقاداتی که نسبت به عدم استقبال از جلسات و نشست‌های علمی و فرهنگی نمایشگاه کتاب می‌شود نیز متذکر شد: به نظرم استقبال پایین از این نشست‌ها ارتباطی با بحث محتوایی ندارد چرا که اول افراد باید در نشستی حضور پیدا کنند و بعد تشخیص دهند کیفیت مطالب پایین است. مسئله این است که اولاً اطلاع‌رسانی از زمان و برگزاری نشست‌ها چندان مطلوب نیست. مثلاً سال گذشته خیلی‌ها اطلاع نداشتند که کدام نشست و در کدام سالن در حال برگزاری است. جایگاه نشست‌ها باید ثابت و مشخص باشد این مسئله ارتباطی با کمیته نیز ندارد بلکه زیرساخت‌های اساسی نیاز به نگاه ثابت به مقولات دارند. از طرفی بسیاری از همکاران ما در زمان نشست‌ها در غرفه خود درگیر فروش هستند و تمایلی به شرکت در نشست‌ها ندارند. هرچه هست که امسال در اولین قدم با مدیر کمیته اطلاع‌رسانی جلسه‌ای برگزار کردیم تا در روند اطلاع‌رسانی مکان و زمان نشست‌ها بهتر از همیشه عمل کنیم.

وی افزود: سال گذشته بخش جنبی نمایشگاه حذف شد و در کمیته فعالیت‌های فرهنگی اقدام گردید. به همین دلیل سالن کارنامه نشر نیز زیر مجموعه فعالیت کمیته فرهنگی قرار می‌گیرد. از دید ما مفهوم کارنامه نشر یعنی تمام کتاب‌هایی که در سال گذشته منتشر شده‌اند. در همین راستا در نمایشگاه سال ۹۵، ۲۷هزار کتاب در محوطه ۳۰۰ متری به نمایش گذاشته شد. چنین حجمی از کتاب دستکم نیاز به ۲هزار متر فضا دارد اما با توجه به کمبود فضا کار دیگری نمی‌توانیم انجام دهیم. امسال هم اگر کارنامه نشری وجود داشته باشد حتماً تمام عناوین کتاب‌های سال ۹۵ بدون کوچکترین اغماض در آن عرضه می‌شود. سالن یاس نیز کارکردهای خود را دارد که طبق گفته مسئولان کتاب‌های کیفی با رویکرد مشخص انتخاب و عرضه می شوند که البته این بخش نیز علاقه‌مندان خودش را دارد و باید هم وجود داشته باشد.

بودجه کمیته فرهنگی کمتر از ۵ درصد بودجه کل نمایشگاه است

فتح‌الله فروغی معاون کمیته علمی و فرهنگی نیز پنج هدف اصلی برای فعالیت‌های این کمیته نام برد و گفت: هدف اصلی و مهم ما همانطور که اشاره شد ارتقاء سطح علمی و فرهنگی نمایشگاه نسبت به وجه فروشگاهی است. پاسداشت و ارتقاء جایگاه اصحاب اندیشه، قلم و نشر و همچنین ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، ارتقاء سطح دانش و اگاهی‌های حرفه‌ای دست‌اندرکاران حوزه نشر، ارتقاء وضعیت نشر ایران در فضای جهانی ازجمله اهداف اولویت‌دار برای کمیته فعالیت‌های فرهنگی و علمی هستند.

فروغی ادامه داد: امسال سعی کردیم کیفیت و کمیت برنامه‌های خود  با اهل فرهنگ را ارتقاء بدهیم و سطح کار را بالاتر ببریم. همچنین بر طبق برنامه‌ریزی ما از تمام نشست‌ها کاسته‌ایم و تمرکز خود را بر برگزاری کارگاه‌هایی با هدف ارتقاء دانش و آگاهی حرفه‌ای جلب کرده‌ایم.

معاون کمیته علمی و فرهنگی درباره بودجه کمیته فرهنگی نیز اظهار داشت: بودجه کمیته فرهنگی کمتر از ۵ درصد بودجه کل نمایشگاه است. مسلماً با این مبلغ نمی‌توان همه انتظارات به حق اهالی قلم و نشر را محقق کرد. به نظر من هم حالاحالاها نمی‌توان انتظار داشت بخش فروشگاهی به طور کامل از نمایشگاه کتاب تهران حذف شود. برای افزایش برد فرهنگی نمایشگاه نیازمند حمایت مادی و معنوی مسئولان و مدیران فرهنگی هستیم. ظرفیت‌های جغرافیایی نمایشگاه کتاب تهران نیز مسئله دیگری است که شاید در تعیین فضا برای تربیت‌های فرهنگی جای بحث داشته باشد. سال گذشته اولین تجربه برگزاری نمایشگاه در شهر آفتاب را داشتیم و امیدواریم امسال با همت شهرداری فضای مورد نیاز ما زودتر تحویل داده شود تا جانمایی‌ها را آغاز کنیم.

به ارائه آمارها با اعداد بزرگ علاقه داریم!

عبدالعظیم فریدون عضو شورای سیاستگذاری کمیته فعالیت‌های فرهنگی نیز در این نشست تاکید کرد: انتظار مردم هم این است که فضای نمایشگاهی این رویداد فرهنگی غیر از خرید کتاب ابعاد فرهنگی نیز داشته باشد. دولت یازدهم با واسپاری امور به بخش خصوصی مخصوصاً واسپاری کمیته فرهنگی به تشکل های نشر سعی کرده به تقویت بعد فرهنگی نمایشگاه کتاب کمک کند. انتظار داریم در سال‌های آینده فضای فرهنگی نمایشگاه کتاب تهران در دو بخش ویژه هم برای پدیدآورندگان و هم برای مراجعه‌کنندگان عادی پررنگ‌تر از گذشته باشد. یعنی تنوع و گسترش فعالیت‌های فرهنگی تا تمام مراجعه‌کنندگان علاوه بر خرید و شناسایی کتاب‌های مورد نظر خود در فعالیت‌های فرهنگی هم شرکت کنند.  بعد فرهنگی نمایشگاه نباید فقط محدود به نشست‌ها باشد بلکه باید کل فضای نمایشگاه شاهد بعد فرهنگی باشیم.

او افزود: بخش عمده مشکلات ما درباره عدم توجه به نشست‌ها از نبود اطلاع‌رسانی کافی و اصولی است. اگر کمیته اطلاع‌رسانی ارتباط و تعامل مداوم با سایر کمیته‌ها داشته باشد این مسئله تا حد زیادی برطرف می‌گردد. مسئله دیگر این است که موضوعات مطرح شده در نشست‌ها باید حتماً در حوزه نیاز ناشران باشد. تعداد بالای نشست‌ها شاید به این برمی‌گردد که به ارائه آمارها با اعداد بزرگ علاقه داریم مثلاً دوست داریم بگوییم دو هزار نشست برگزار کردیم. ما سعی داریم تمرکز و تعداد آماری را کم کنیم تا به کیفیت بیشتر و بهتری برسیم.

عضو شورای سیاستگذاری کمیته فعالیت‌های فرهنگی تاکید کرد: بیش از تشکیل کمیته‌ای با نام کمیته فعالیت‌های فرهنگی و علمی نامی که برای اقدامات این حوزه گذاشته شده بود بخش جنبی بود یعنی در خود این نام هم داریم می‌گوییم اصل ماجرا در نمایشگاه کتاب فروش است و فعالیت‌های فرهنگی وجهی جنبی و حاشیه ای این اتفاق را دارد. در ثانی در حال حاضر بخش‌هایی فرهنگی در نمایشگاه اجرا می‌شود که ماهیت آنها زیرمجموعه کمیته فرهنگی است ولی برگزاری و برپایی آنها در اختیار کمیته فرهنگی نیست. کلیه فعالیت های خارج از فروشگاهی باید زیرمجموعه کمیته‌های فرهنگی قرار گیرد این یعنی کمیته فعالیت‌های فرهنگی براساس مسئولیت‌های خود هنوز در جایگاه مناسبی قرار ندارد.

همچنین سیدعباس حسینی‌نیک عضو شورای سیاستگذاری کمیته فعالیت‌های فرهنگی تاکید کرد: اگر کمیته فرهنگی تقویت شود و سال به سال و گام به گام جلو برود و با کمک ناشران و نویسندگان و مطبوعات خروجی های این جلسات به گوش اهل فرهنگ برسد می‌تواند به حل بسیاری از این مسائل صنعت نشر ما کمک کند. ما بنا داریم مسئله چالشی و دغدغه‌های اصلی حوزه نشر را در کارگاه‌ها و نشست‌های برگزارشونده توسط کمیته فعالیت‌های فرهنگی مطرح و بررسی کنیم.