خبرگزاری کار ایران

فارس باقری در نشست نقد و پخش فیلم-تئاتر آثار اکبر رادی مطرح کرد؛

نمایش­نامه­‌های اکبر رادی بازنمایی و تصویری از اجتماع هستند

asdasd
کد خبر : ۴۵۸۰۰۶

نخستین برنامه پخش فیلم-تئاتر آثار اکبر رادی توسط موسسه­ اکبر رادی در تالار استاد جلیل شهناز خانه­ هنرمندان ایران برگزار شد.

به گزارش ایلنا، در این نشست که ساعت ۱۶:۳۰ روز چهارشنبه بیستم بهمن ماه ۹۵ در تالار جلیل شهناز برگزار شد، ابتدا این فیلم-تئاتر اکران شد و سپس فارس باقری (نمایش­نامه ­نویس، پژوهشگر و مدرس تئاتر) و بهزاد صدیقی (نمایش‌نامه‌نویس، پژوهشگر و مدرس تئاتر) این اثر را مورد تحلیل و بررسی قراردادند.

بهزاد صدیقی در این نشست گفت: استاد اکبر رادی نمایش­نامه­‌ی ارثیه­‌ی ایرانی را در سال ۱۳۴۶ نوشت و بعدها پس از بازنویسی‌های مکرر آن­ قدر تغییر یافت که تبدیل به نمایش­نامه دیگری به نام تانگوی تخم مرغ داغ شد. هریک از آدم‌های ارثیه ایرانی گزارشی از وضعیت زیست خود در دهه­ چهل می­‌دهند و جهان خود را برای مخاطب بازگو می‌کنند. به نظرم رادی در این اثر مثل اغلب آثار خود زبان خاص هریک از شخصیت­‌ها را مطابق شخصیت وجودی خودشان خلق می‌‌کند و به همین دلیل آنها برای تماشاگر ملموس و باورپذیر هستند.

در ادامه­؛ فارس باقری ضمن پیشنهاد به برگزاری چنین نشست‌­هایی با همکاری مراکز دانشگاهی و خلاصه‌ای از نمایشنامه ارثیه­ ایرانی در خصوص بررسی این نمایش­نامه از نگاه مرفولوژی و ریخت‌شناسی گفت: به نظرم اگر بخواهیم نمایش­نامه­‌های اجتماعی را بررسی کنیم که نمایش­نامه­ ارثیه ایرانی هم یکی از نمایش­نامه­‌های اجتماعی است، از نمایش­نامه­‌های یونان باستان تا نمایش­نامه‌های معاصر نمی‌توانیم نهاد خانواده را نادیده بگیریم و همه­ این نمایش­نامه­‌ها بر نهاد خانواده استوار هستند و بر روی این عنصر اجتماع متمرکز هستند. در واقع نویسندگان در ادبیات نمایشی، داستان کوتاه، رمان و فیلم­نامه روی نهاد خانواده متمرکز هستند. این­که هریک از نویسندگان با چه رویکردی بحران­‌ها و نهادهای طبقاتی جامعه و خانواده­‌ها را بررسی می­‌کنند، مهم است.

 او هم چنین اضافه کرد: در بررسی ریخت‌شناسی چنین درام­‌هایی مفهوم قدرت، قهرمان‌ها، پدر و ... مورد توجه قرار می­‌گیرد. در نمایش­نامه­ ارثیه­ ایرانی شخصیت­­‌ها و مکان‌ها دوشقه و دوپاره هستند؛ پدر در دو مکان خانه­ جنوب شهر و خانه­ الهیه زندگی می­‌کند، جلیل دانشجو و نظامی است، عطیه موقر و شکننده است، دختر خانواده دو اسم دارد: شکوه و آرزو و ... در واقع رادی شخصیت­‌ها را به شکل هوشمندانه چیدمان می­‌کند و این دوشقگی یا گسست و روابط اجتماعی و بحران‌ها و مفهوم پدر و قدرت در ساختار نهاد خانواده با درایت نشان می­‌دهد.

این نویسنده و پژوهشگر تئاتر در ادامه­ سخنان خود گفت: رادی از ۱۳۳۳ که نمایش­نامه­ روزنه­ آبی را نوشت تا نمایش­نامه­­ پلکان بحران­‌هایی را تصویر کرده و در آن­ها سوژه­‌هایی را نوشته که شخصیت پدر، شخصیت اصلی است و نقش نظم و روابط اجتماعی را در آن­ها بازتاب می­‌دهد. در واقع پدر متعلق به جامعه­ سنتی، ضدزن، ضدمدرنیسم و ضدتحول است و مفاهیم خانواده را در یک جامعه سنتی بازتاب می­‌دهد.

این مدرس دانشگاه در بخش دیگری از این نشست گفت: رادی همچون میرزا فتح­علی­ خان آخوندزاده به ادبیات نمایشی به عنوان یک نهاد اصلاح­‌طلبانه نگاه می­‌کند و در آثارش نیز به وقایع اجتماعی زمان خودش اشاره می­‌کند. مثلن در نمایش­نامه­ روزنه­ آبی به حوادث جنگ دوم جهانی یا در نمایش­نامه­ پلکان به وقایع انقلاب اشارات نزدیکی دارد.

وی افزود: رویکرد آقای رادی به وقایع اجتماعی، داستان نمایش­نامه‌های او را شکل و فرم می­‌دهد. از سویی شخصیت‌های دیگرتری در آثار او وجود دارند که چهره­ مهمی هستند. مثل شخصیت جلیل در همین نمایش­نامه­ ارثیه­ ایرانی.

باقری درخصوص چهره­ غریبه و بیگانه در آثار رادی گفت: از روزنه­ آبی تا آمیزقلمدون همواره یک چهره غربیه یا روشنفکر که از خانه سرکوب، طرد و زیر سلطه­ پدر منکوب می­‌شود، وجود دارد. با مرور نمایش­نامه‌های رادی می­‌توان جریان­‌های روشنفکری را بررسی کرد البته به غیر از نمایش­نامه­‌های مرگ در پاییز و پلکان. نکته­ مهمی دیگر در این اثر یا اغلب آثار رادی این است که چهره یا فیگور روشنفکر است که احساس یگانگی با جامعه نمی‌کند و فقط امکان حرف­­ زدن را دارد. مثل همین شخصیت جلیل در نمایش­نامه­ ارثیه­ ایرانی. نکته آخر این که مفهوم سوژه­ اجتماعی در مکان نمایش­نامه­‌های او چه می‌کند؟ این سوژه­‌های اجتماعی یا شخصیت­‌های اجتماعی مثل شخصیت جلیل ترک مکان می­‌کنند و در مکان زندگی سرکوب می­‌شوند و امکان ماندگاری و بودن و زیست با دیگران را از دست می­‌دهند. از سوی دیگر اغلب زن­‌ها در سایه هستند و در تجاوز روحی یا جسمی قرار می­‌گیرند.

این نمایش­نامه‌نویس در پایان سخنان خود گفت: به نظرم نمایش­نامه­‌های اکبر رادی بازنمایی و تصویری از اجتماع هستند. با خواندن یا دیدن آثار او درمی‌یابیم که چه نوع تصویری از مردم در نمایش­نامه‌هایش بازتاب پیداکرده ­است. بررسی بیشتر و دقیق­‌تر درباره­ آثار اکبر رادی را به فرصتی دیگر برای مقاله مفصل‌تر دیگر وامی‌نهم.

در پایان این نشست بهزاد صدیقی درباره­ ارثیه ایرانی گفت: در یک مقایسه­ و بررسی تطبیقی دو نمایش­نامه­ ارثیه­ ایرانی و تانگوی تخم مرغ داغ می­‌توان از وجه شخصیت­‌پردازی و موقعیت­‌های نمایشی به آن­ها پرداخت و نگاه موشکافانه­‌تری به آن­ها داشت. فقط در این فرصت محدود اشاره می­‌کنم که به نظرم نمایش­نامه­ تانگوی تخم مرغ داغ متن گسترش­یافته و مطول شده­ ارثیه‌ هر ایرانی است که البته در آن شخصیت­‌های جلیل و عظیم و شکوه و پدر و رویارویی آن­ها با یک­دیگر  نسبت به ارثیه­ ایرانی بهتر تصویر و پرداخت شده­‌اند.

نمایش ارثیه ­ایرانی به کارگردانی محمد یوسف با بازی آذر فخر، امین تارخ، محمد مطیع، آزیتا لاچینی، خسرو شجاع‌زاده و رضا ژیان در سال ۱۳۵۵ به صورت تله‌تئاتر تولید، ضبط و از تلویزیون ایران پخش شد.

در پایان این نشست، بهزاد صدیقی به نمایندگی از موسسه­ اکبر رادی؛ لوح تقدیر به فارس باقری اهدا کرد.

انتهای پیام/
نرم افزار موبایل ایلنا
ارسال نظر
اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان
    تمامی اخبار این باکس توسط پلتفرم پلیکان به صورت خودکار در این سایت قرار گرفته و سایت ایلنا هیچگونه مسئولیتی در خصوص محتوای آن به عهده ندارد
    اخبار روز سایر رسانه ها
      اخبار از پلیکان
      تمامی اخبار این باکس توسط پلتفرم پلیکان به صورت خودکار در این سایت قرار گرفته و سایت ایلنا هیچگونه مسئولیتی در خصوص محتوای آن به عهده ندارد
      پیشنهاد امروز