نگرانی از آینده زبان فارسی در چهارمین عرس بیدل دهلوی

به گزارش خبرنگار ایلنا؛ این کنگره با شرکت  پژوهشگران، ادیبان، بیدل‌شناسان و علاقمندان به این شاعر از ایران و 62 نماینده از کشورهای مختلف در تالار همایش‌های وزارت کشور در حال برگزاری است.

در افتتاحیه‌ی این گردهمایی، هادی سعیدی کیاسری (دبیر کنگره) ضمن قرائت ابیاتی از بیدل گفت: بیدل بزرگترین شاعری است که برای پرسش‌های مهم انسان پاسخ‌هایی در خور شرح کرده است. وی را می‌توان شاعر مسائل انسانی دانست.

کیاسری ادامه داد: آرزوی ما در دوره‌های قبل، ادامه‌دار بودن این حرکت بین المللی بود. از زمانی که علی معلم به عنوان اولین فرهیخته ایرانی نام بیدل را بر سر زبان‌ها انداخت زمان زیادی گذشته است و امروز کسی از خواص و عوام نیست که این شاعر بزرگ را نشناسد.

وی افزود: هیچ زبانی به اندازه فارسی این اقبال را نداشته که چنین حجمی از حکمت و معرفت را منتقل کند و این وظیفه ماست که دستاوردهای آن را به جهان معرفی کنیم.

کیاسری در تشریح فعالیت های کنگره نیز گفت: علاوه بر سخنرانی شاعران ، پژوهشگران و بیدل‌شناسان از کشورهای مختلفی همچون ایران ، هندوستان ، پاکستان ، تاجیکستان، افغانستان و ایتالیا برای اولین بار در این کنگره به نسخ‌پژوهی آثار بیدل خواهیم پرداخت همین طور میراث مشترک ادبیات هند و ایران در این کارگاه‌ها بررسی خواهد شد.

علی معلم دامغانی شاعر و رئیس فرهنگستان هنر ایران در این کنگره اظهار داشت: بیدل در واقع هندی است و مزار او در دهلی قرار دارد. از این رو چنین عرس‌هایی باید در هند برگزار شود اما با توجه به اهمیت این شاعر در زبان فارسی ما درگاهی و آستانه‌ای برای شناخت او برگزار کردیم.

وی ادامه داد: از باغ‌هایی که در بهشت قرار دارد و خداوند به انسان وعده داده است یکی باغ شعر است و اشعار کسانی چون حافظ ، سعدی و بیدل بدون شک از نعمت‌های این باغ خواهد بود.

این شاعر و پژوهشگر ادامه داد: حوزه زبانی بیدل باید مورد تفحص قرار گیرد. اسلوبی که او را در هند زاده است و در دامان اسلام و ایران تربیت کرده است باید مورد بررسی و آموزش قرار گیرد زیرا او را آینده شعر و زبان فارسی می‌دانند.

در ادامه افتخار عارف (رئیس فرهنگستان ادب پاکستان) گفت: سخن گفتن روبروی اساتیدی چون علی معلم مشکل است در این سن و سال آدمی حس می‌کند همچنان می‌تواند دانشجو باشد.

وی ادامه داد: دکتر کیاسری به جنون خاصی درباره بیدل مبتلاست و از همین رو کار این شاعر به او افتاده است. من کسی را علاقمندتر از او به شعر او نیافتم.

رئیس فرهنگستان ادب پاکستان درباره شعر بیدل نیز گفت: از دوران دانشجویی شعر را مطالعه می‌کردم اما قالبی که بیدل از آن استفاده کرده بود مورد پسندم واقع نمی‌شد. کم کم فهمیدم قالب او قالبی نوین و منحصر به فرد است. بیدل دهلوی مهمترین شاعر فارسی زبان در زمان عروج زبان اردو و افول زبان فارسی است اما همواره مهجور مانده است گر چه هر آنچه درباره او نوشته شده با کیفیت است.

افتخار عارف به پژوهش‌های شفیعی کدکنی اشاره کرد و گفت: این پژوهش‌های اصیل درباره بیدل بسیار عالی و با کیفیت هستند  گر چه بدون درک  هند اسلامی، تفسیر اشعار بیدل غیرممکن است. برای مطالعه بیدل باید میراث شبه قاره هند را هم مطالعه کرد.

شریف حسین قاسمی استاد دانشگاه دهلی گفت: بیدل از زبان فارسی در شبه جزیره بسیار رنجیده بود و حضور او در این شرایط و سردون اشعارش کمتر از معجزه نیست. وی حتی در زمان حیات خود از ارزش اشعارش مطلع بود. باید به خود ببالیم که چنین فرزندی در دامان هندوستان و زبان فارسی پرورش داده‌ایم. کسی که توانست تاریخ ادبیات فارسی را متحول کند.

عبدالعزیز محجوب، مدیر و مدرس مکتب‌خانه بیدل در کشور افغانستان نیز در این گردهمایی گفت: سبک بیدل از سبک هندی جداست اما متاسفانه کسی درباره سبک او تحقیق جامعی نکرده است.

وی ادامه داد: واژه عرس از کلمه عروسی مشتق می‌شود و این سوال را ایجاد می‌کند که چرا برای یک عارف و صوفی جشن مرگ می‌گیرند جالب است بدانیم که وقتی انسان عارف می‌میرد به اصل خود وصل می‌شود. از این جهت برای او عرس می‌گیرند.

در ادامه سیدرضا محمدی، رئیس اتحادیه نویسندگان افغانستان به شعرخوانی پرداخت.

اصغر دادبه استاد فلسفه و ادبیات فارسی نیز در این گردهمایی ضمن تاکید بر جایگاه تاجیکستان در هنر ایران گفت: وقتی به دریای شعر و ادب شبه قاره نگاه می‌کنم احساس گریه‌آور از دست‌دادگی در من ایجاد می‌شود. چیزهایی که از دست داده‌ایم. زبان فارسی همچون رستمی است که تا شغاد با تزویر او را به چاه نیاندازد ایستاده است و ما در روزگاری زندگی می‌کنیم که به دست شغادها افتاده است.

وی ادامه داد: باید بگویم زبان فارسی را زوالاندند (به معنای سوزادند). سخنان امروز که درباره بیدل گفته شد به لحاظی شبیه به جایگاهی است که حافظ در سده خود داشته است اما حافظ توانست در دوره خود همچنان درصدر بماند زیرا شغادهای امروزی نبودند.

دادبه افزود: ما هنوز نتوانسته‌ایم فهرستی جامع و کامل از کتاب‌هایی که به زبان فارسی نوشته شده است تهیه کنیم، ادبیات ساختمانی است که یک ستون آن بلاغت و یک ستون آن جهان‌بینی است. مسائل بسیاری هستند که در کتب فلسفی ما به نگارش درنیامده است اما در ادبیاتمان یافت می‌شود و تا امروز کسی درباره آنها سخن نگفته است.  

چهارمین کنگره‌ی بین‌المللی عرس بیدل امروز و فردا در تالار همایش‌های وزارت کشور به کار خود ادامه خواهد داد.