حضور موثر نهادهای مردمی در جشنواره‌ی پایتخت کتاب
عضو شورای سیاست‌گذاری جشنواره پایتخت کتاب ایران گفت: پایتخت کتاب ایران، به دلیل درگیرکردن مدیریت شهری و شهرداری‌ها و همچنین ارتباط نزدیک با مردم، می‌تواند جشنوارۀ موفقی باشد.
به گزارش ایلنا، «بهروز فتحی» مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با اعلام این مطلب افزود: یکی از کارهایی که معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی چند سال اخیر پیگیر آن بوده، این است که حوزۀ فرهنگ و هنر براساس وعدۀ ریاست‌جمهوری، به اهالی فرهنگ و هنر و مردم واگذار شود. پایتخت کتاب ایران نیز به دلیل شیوۀ کمرنگ حضور دولت- آن‌هم در حد سیاست‌گذاری- و حضور پررنگ نهادهای مردمی و غیردولتی، مؤثر است.
وی افزود: اگر مشارکت مردمی وجود داشته باشد، شمولیت اثر فعالیت‌های دولت کمتر می‌شود و مدیریت خود شهرهای شرکت‌کننده در این جشنواره، درگیر کار خواهند شد.
فتحی در پاسخ به این سؤال که آیا دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی، برای ترویج کتابخوانی برنامه‌ای ارائه می‌دهد یا خیر، گفت: دفتر مطالعات طرح خاصی برای موضوع خاصی ارائه نمی‌دهد. ما به حوزه‌های کلانی نظیر تدوین برنامۀ ششم توسعه، نظام آماری توسعه، اقتصاد فرهنگ و هنر و ... می‌پردازیم. اما در ذیل هر معاونت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، طرح‌ها و برنامه‌های کلان ارائه می‌کنیم. طرح‌های پژوهشی حوزۀ کتاب به دفتر ما ارائه می‌شود. ما آنها را در شورایی بررسی و تصویب می‌کنیم و منابع مالی طرح‌ها را تأمین می‌کنیم.
وی در پاسخ به این سؤال که در نقش نظارتی این دفتر بر اجرای برنامه‌های توسعه، چه جایگاهی برای ترویج کتابخوانی در نظر گرفته شده است نیز گفت: برنامه‌های توسعه در کشور ما به‌صورت پنج‌ساله تدوین می‌شود. آنچه در برنامۀ توسعه می‌آید، چند سطح دارد. اولین سطح، سطح کلان و راهبردی است و سپس در سطوح پایین‌تر، به شاخص‌ها و اهداف می‌رسد. معاونت فرهنگی با توجه به این شاخص‌ها چند هدف کمّی تعریف می‌کند و برنامه‌های چندساله تدوین می‌کند. در سند اصلی توسعه و در برنامه‌های بلندمدت، ترویج کتابخوانی به‌صورت مستقل ذکر نشده، بلکه در برنامه‌های سالانۀ هر معاونت وزارت ارشاد، دخول پیدا می‌کند.
این کارشناس ارشد علوم اجتماعی، در بررسی همکاری نهادهای دولتی، غیردولتی و خصوصی در برگزاری جشنوارۀ پایتخت کتاب ایران گفت: با توجه به اینکه بسیاری از سازمان‌های ما عادت دارند با پول و منابع دولتی کار کنند، موفقیت آنها در همکاری برای برگزاری جشنواره‌هایی از این دست، به‌راحتی به دست نمی‌آید. مدیریت‌های شهری ما هم سال‌هاست که عادت کرده‌اند کمتر به حوزۀ فرهنگ و هنر وارد شوند و فعالیت در این حوزه را تنها به وزارت ارشاد واگذار کنند. بسیاری از شرکت‌ها و بانک‌ها مسؤولیت‌های اجتماعی را انجام می‌دهند، اما به فرهنگ و هنر توجهی ندارند. در جشنوارۀ پایتخت کتاب ایران، در حال کسب تجربه در زمینۀ همکاری نهادهای دولتی، خصوصی و مردمی هستیم و گمان می‌کنم در دو دورۀ گذشته، به نتایج قابل قبولی رسیده باشیم.
وی دربارۀ دومین جشنوارۀ دورۀ انتخاب پایتخت کتاب ایران گفت: پس از انتخاب نیشابور به‌عنوان پایتخت کتاب ایران، کارگاه‌های بسیار کاربردی برگزار شد که به مدیران نشان داد چگونه ایده را به عمل تبدیل کنند. بنابراین گمان می‌کنم جریان‌سازی خوبی اتفاق افتاده است.
فتحی افزود: انتظار داریم دورۀ سوم انتخاب پایتخت کتاب ایران، موفق‌تر از دورۀ دوم باشد. زمانی‌که ترویج کتابخوانی به یک موضوع جدی تبدیل شود، کیفیت این جشنواره هم افزایش پیدا می‌کند
وی در پاسخ به این سؤال که در مقایسه با برنامۀ پایتخت جهانی کتاب یونسکو، در چه جایگاهی قرار داریم، گفت: ما فاصلۀ زیادی با این برنامه داریم. ایده‌های خوب زیادی داریم، اما زیرساخت اجرایی‌شدن آنها را به لحاظ نرم‌افزاری و گاه سخت‌افزری در اختیار نداریم. بنابراین نمی‌توانیم بسیاری از ایده‌ها را تولید یا اجرا کنیم. همچنین از نظر جایگاه دیجیتال و مجازی ترویج کتابخوانی، با استاندارد جهانی فاصلۀ زیادی داریم. بنابراین مشکل بتوان تصور کرد که قادر به رقابت حرفه‌ای در سطح جهانی باشیم. اما به نظر می‌رسد که برخی شهرها، پتانسیل لازم را برای پیشرفت در این زمینه داشته باشند.
فتحی در پایان گفت: هنوز برای ارزیابی شهرهای شرکت‌کننده در سومین دورۀ انتخاب پایتخت کتاب ایران زود است. باید همۀ شهرها پرونده‌های خود را در این زمینه ارائه دهند تا بتوان آنها را ارزیابی کرد.
سومین دورۀ جشنوارۀ پایتخت کتاب ایران، اسفند ماه جاری یکی از شهرهای شرکت‌کننده را به‌عنوان پایتخت کتاب ایران معرفی خواهد کرد. پیش از این، شهرهای اهواز و نیشابور موفق به کسب عنوان پایتخت کتاب ایران شده‌اند.