انتقاد از وضعیت اقتصادی دولت دهم در یک نمایش

به گزارش خبرنگار ایلنا، «خواب زمستانی» به نویسندگی و کارگردانی لیلی عاج داستان زنانی را در سه اپیزود بهم پیوسته روایت می‌کند که سرنوشتشان با مرگ گره خورده است؛ این نمایش، فقر، اختلاف طبقاتی و فساد مالی و بی‌پناهی را نمایش می‌دهد و در تأملات مولوی روی صحنه رفته است.

لیلی عاج، نویسنده و کارگردان نمایش «خواب زمستانی» با بیان اینکه «با عنوان زنانه برای این اثر موافق نیستم» گفت: ظاهرا هر موقع در نمایشی شخصیت‌ها زن باشند به آن می‌گویند زنانه، در حالی که نگاه من نگاه زن‌محوری نیست. شخصیت‌ها زن هستند چون من زن‌ها را بیشتر می‌شناسم و کاملا طبیعی است. اما نگاه زنانه ندارم چون این شخصیت‌ها را بیشتر می‌شناختم درباره‌شان نوشتم.

عاج ادامه داد: قصدم نوشتن یک نمایشنامه انتقادی در مورد مشکلات اقتصادی دولت قبلی و شرایط فعلی بوده است. برای اینکه این نقد را بتوانم یک طور بیان کنم شخصیت‌ها همه زن هستند چون هرچه قصه جلو‌تر می‌رفت فکر می‌کردم اگر این دیالوگ‌ها را یک خانم بگوید و روایت کند بهتر است. از لحاظ خصوصیات روحی روانی، جسمی و اجتماعی زنان را بیشتر می‌شناختم.

این نویسنده و کارگردان خاطرنشان کرد: در مورد عنوان «خواب زمستانی» باید بگویم یکجور برای خودم مَفَر و معجزه‌ای است برای مواقعی که کم می‌آورم. یگی از شخصیت‌هایم هم همین را می‌گوید؛ آرزو می‌کند که کاش به یک خواب زمستانی فرو می‌رفت.

او با بیان اینکه «همه منتظر یک معجزه هستند تا شرایط محیط را بهتر کند.» گفت: همه این شخصیت‌ها تا جایی که ممکن بوده تلاششان را کرده‌اند ولی ظاهرا تلاش فردی آن‌ها کفایت نمی‌کند برای تغییر دادن و بهبود شرایط جامعه. درنتیجه آن معجزه تنها برای آن‌ها این می‌تواند باشد که به یک خواب زمستانی بروند. دو ماه بخوابند و وقتی از خواب بیدار شوند همه چیز بهتر شده باشد.

لیلی عاج تصریح کرد: نمایش شاید در جاهایی به نظر برسد که خیلی تلخ است اما با این آرزو سعی کردم نگاه کنم که بهرحال اتفاقی خواهد افتاد و همه‌چیز بهتر خواهد شد.

کارگردان نمایش «خواب زمستانی» با اشاره به دغدغه‌های اجتماعی خود در این نمایش گفت: دلیل مشکل اغلب ما شرایط اقتصادی ناشی از تصمیم‌گیری‌های دولت قبل است. در این قصه پدر خانواده که غایب است و ما او را نمی‌بینیم، کسب‌و‌کاری داشته که آن را بابت مشکلات اقتصادی از دست می‌دهد. تمام سرمایه‌اش را در بانکی می‌گذارد که اتفاقا از آن بانک اختلاس می‌شود.

عاج ادامه داد: من در جایگاه قضاوت نیستم فقط روایتگر بخشی از زندگی دردناک افرادی هستم که سرمایه‌شان را در این موسسات مالی گذاشتند و سرمایه‌شان یک‌شبه بر باد رفت بدون اینکه دستشان به آن پول برسد. شاید رقم‌های ۵۰ میلیون و ۶۰ میلیون در آن رقم‌های بزرگ و عجیبی که اختلاس شده بود ناچیز باشد اما برای یک خانواده متوسط رو به پایین، تمام سرمایه‌شان است و وقتی تمام سرمایه‌اش را از دست می‌دهد اولین اتفاقی که می‌افتد این است که پدر با خاک یکسان می‌شود.

او با بیان اینکه «این ویران شدن بنیان اقتصادی خانواده مانند دومینو روی سرنوشت بقیه افراد خانواده هم تاثیر می‌گذارد.» گفت: انتقاد من بیشتر به شرایط اقتصادی است. امیدوارم همه‌چیز درست شود اما کماکان اتفاقی که حال همه ما را از نظر رونق اقتصادی خوب کند رخ نداده است.

لیلی عاج بزرگ‌ترین مشکل شخصیت‌های این نمایش را «پول» خواند و گفت: من قبول ندارم که پول همه‌چیز نیست؛ می‌تواند همه‌چیز نباشد اما در شرایط فعلی و برای شخصیت‌های قصه من پول واقعا همه‌چیز است. پول است که می‌تواند آن‌ها را نجات دهد.

نویسنده و کارگردان نمایش «خواب زمستانی، با تأکید بر اینکه» فقط حذف طبقه متوسط نیست که با شرایط اقتصادی ناگوار در دولت قبل اتفاق می‌افتد. «گفت: نمی‌توانم به صراحت بگویم که روشنفکران از طبقه متوسطند؛ اما با حذف این طبقه، اندیشه و خیلی چیزهای دیگر هم با آن حذف می‌شود.

لیلی عاج ادامه داد: کسی از من پرسید خب با این انتقاد چه راهکاری داری؟ باید بگویم وقتی آقای طیب‌نیا، وزیر فعلی اقتصاد با تمام توانایی و تبحرش هنوز نتوانسته راه‌حلی ارائه کند من که کاره‌ای نیستم و علمش را هم ندارم و بلد نیستم. من فقط امیدوارم کمی شرایط بهتر شود.

او یادآور شد: قبل از اینکه نمایش را روی صحنه بیاورم، این موضوع من را ناراحت می‌کرد داستان مرد خانواده‌ای را شنیده بودم که این اتفاق برایش افتاده بود و خیلی ناراحت شدم و با خودم فکر کردم و تخیل کردم اگر پدر من که بازنشسته شده دچار این اتفاق بشود چه اتفاقی در خانواده ما می‌افتد. در طول اتفاقاتی که در نوشتن پیش می‌آمد به این نتیجه رسیدم که حضور یک نویسنده در نمایش بهتر است.

نویسنده و کارگردان» خواب زمستانی «با اشاره به شیوه کار خود گفت: من فقط می‌دانم چه چیزی بد است و انقدر بد‌ها را حذف می‌کنم تا چیزی که به دست می‌آید خوب نسبی باشد. خواب زمستانی، یک کار ترکیبی از رئالیست با گروتسک است.

لیلی عاج همچنین از دعوت نمایش» خواب زمستانی «به جشنواره تىا‌تر دانشگاهی بلغارستان برای اجرا در تاریخ ٧ آبان خبر داد.

سارا رسول‌زاده، یلدا عباسی، کیمیا موسوی، نسرین درخشان‌زاده، بهارک شهبازی، روشنک شهبازی، ساناز روشنى، الهام شعبانی بازیگران نمایش» خواب زمستانی «هستند که به نویسندگی و کارگردانی لیلی عاج تا جمعه (٣٠ مهر) ساعت ١٩ در تالار مولوی روی صحنه خواهد بود.