عباس عبدی: روزنامه‌نگاران بدون آزادی نمی‌توانند کار کنند

به گزارش خبرنگار ایلنا، گرچه دولت یازدهم با وعده‌ی احیای انجمن صنفی روزنامه‌نگاران روی کار آمد اما چیزی نگذشت که روزنامه‌نگاران و خبرنگاران قانع شدند بازگشت انجمن صنفی روزنامه‌نگاران امری محال است. در همین مقطع حسین انتظامی پس از معارفه‌اش به عنوان معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد از آماده‌سازی پیش‌نویس لایحه نظام صنفی رسانه‌ها به عنوان یکی از مهمترین برنامه‌های این معاونت در دوره جدید صحبت کرد حال آنکه روزنامه‌نگاران هنوز بر بازسازی صنفی تاکید داشتند که از حقوق آنها در برابر دولت و هر نهاد عمومی یا خصوصی دیگر دفاع کند.

عباس عبدی جامعه‌شناش و تحلیلگر اصلاح‌طلب، در پاسخ به این پرسش که مشکلات صنفی روزنامه‌نگاران و خبرنگاران در غیاب یک نهاد صنفی فعال و کارا چگونه می‌تواند دنبال شود، گفت: واقعیت این است که اگر گروه‌های شغلی، فاقد یک نهاد صنفی باشند، زمینه‌های لازم برای دفاع از حقوق آنان و نیز اصلاح رویه‌های صنفی میان آنان شکل نخواهد گرفت و هویت حرفه‌ای ضعیف می‌شود و این به ضرر مردم و اعضای صنف است. زیرا وجود هر صنفی، متأثر از یک نیاز است و اگر اعضای صنف نتوانند آن نیاز را در حد مناسب تأمین کنند، جامعه متضرر خواهد شد.

وی درباره مسائل و مشکلات پیش روی نهاد صنفی روزنامه‌نگاران و در پاسخ به این پرسش که آیا دید سیاسی به چنین نظامی قابل توجیه است، گفت: متأسفانه به دلیل ضعف نهادهای مدنی ازجمله انجمن‌ها و سندیکاها در ایران مشاهده می‌کنیم که کارآیی و مسئولیت‌پذیری مشاغل و اعضای صنوف نیز کمتر می‌شود. برخی از صنوف به دلیل وضعیت خاص خود قرابت بیشتری با سیاست دارند و این موجب ضربه‌پذیری آنان می‌شود. صنف روزنامه‌نگار از این جمله است. به همین دلیل در مقاطع گوناگونی از گذشته فاقد عملکرد و تشکیلات صنفی و کارآمدی بوده‌اند. هرگاه هم که شکل گرفتند به علت تعبیری که از رفتار و برنامه‌های آنان می‌شد، به سرعت انگ سیاسی بودن خوردند. روزنامه‌نگاران بدون آزادی نمی‌توانند کار کنند، آزادی برای آنان مثل آب برای ماهی است. بنابراین اگر در جامعه‌ای از آزادی دفاع کنند و این عمل سیاسی تلقی شود، آنان را متهم به سیاسی‌کاری خواهند کرد، بدون اینکه قصد چنین کاری را داشته باشند.

این تحلیل‌گر سیاسی اضافه کرد: در جامعه ایران همیشه این مشکل وجود داشته است که چگونه می‌توان مرز میان فعالیت حرفه‌ای و صنفی را با کنش سیاسی تعیین کرد. به نظرم هنوز هم نمی‌توان چنین خط مرزی را حداقل از منظر حکومت کشید بنابراین هر انجمن روزنامه‌نگاری که مستقل باشد، به ناچار با چنین چالشی مواجه خواهد شد. ولی در جریان حوادث سال 1388، آن قدر امواج سیاسی قوی و مخرب بود که بسیاری از روزنامه‌نگاران و انجمن آنها نیز با امواج ترکش‌های انفجار این حادثه مواجه شدند و بسیاری از آنان دچار زندان یا خروج از کشور شدند که البته می‌توانستیم جز این رفتار را نیز شاهد باشیم. ولی مهم‌ترین نتیجه آن اتفاقات، تعلیق عملی فعالیت انجمن صنفی روزنامه‌نگاران بود. اتفاقی که به شکل دیگر پیش از این برای سندیکای نویسندگان و روزنامه‌نگاران نیز بوجود آمده بود.

عبدی افزود: اگرچه امیدواریم که موانع حقوقی یا سیاسی پیش روی فعالیت انجمن برداشته شود، ولی تا پیش از آن می‌توان و می‌باید از ظرفیت‌های دیگر و قانونی موجود برای سازمان‌یابی روزنامه‌نگاران استفاده کرد و استفاده از این ظرفیت‌ها را نباید موکول به حل مشکل انجمن صنفی نمود.توصیه بنده به همکاران جوان‌تر خود این است که با اعتماد به نفس مسیر همزمان را هم برای فعالیت مجدد انجمن و هم استفاده از ظرفیت‌های قانونی برای شکل دادن به تشکیلات صنفی روزنامه‌نگاران طی کنند. و این دو مسیر نه تنها تعارضی با یکدیگر ندارد که مکمل هم است.