مناسک حج حقوق بشر می‌آموزد/ علت سکوت برخی کشورها در مقابل ضعف مدیریت حرمین شریفین
در نشست هم‌اندیشی حج و جهان اسلام، کارشناسان به بیان ظرفیت‌های مناسک حج و تشریح علل سکوت کشورهای اسلامی در قبال ضعف مدیریت سعودی‌ها در اداره حرمین شرفین پرداختند.
به گزارش ایلنا، محمدباقر خرمشاد در هم‌اندیشی حج و جهان اسلام به بیان ظرفیت‌های حج پرداخت و گفت: حج یک عبادت واجب شرعی محدود به زمان و مکان است که این محدود بودن به زمان و مکان این فریضه را در ادیان آسمانی و زمینی منحصربفرد کرده است. این محدودیت در زمان و مکان موجب شکل‌گیری نوعی عبادت جمعی با فضای بسیار معنوی و آیین‌های سمبلیک است.
وی از مناسک حج به عنوان ایستگاه پمپ معنویات برای جهان اسلام یاد کرد و گفت: به لحاحظ اجتماعی، حج تفسیر علمی و عملی از مفهوم امت در قرآن است. در حج افراد مختلفی حول محور اسلام و کعبه جمع می‌شوند. به عبارت دیگر مناسک حج، امت را عینیت می‌بخشد.
رییس سابق سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از دیگر ابعاد اجتماعی حج را تقویت هویت جمعی مسلمانان عنوان کرد و افزود: حج تجلی همبستگی اجتماعی است که پایه آن ایمان، عقیده و باور است.
وی به ابعاد سیاسی حج پرداخت و گفت: یکی از مهم‌ترین ابعاد سیاسی حج، نمایش قدرت سیاسی است. افراد با جمع شدن دور کعبه وحدت خود را به نمایش می‌گذارند. اما متاسفانه تا به حال از این ظرفیت سیاسی آنطور که شایسته است، استفاده نشده است. شاید یکی از دلایل تاکید امام راحل بر مراسم برائت از مشرکین استفاده از همین ظرفیت بوده است.
خرمشاد گفت: اگر در ابعاد سیاسی یک اتاق فکری ایجاد و همه گروه‌های مسلمان در آن مشارکت داشته و از ظرفیت‌های آن برای حل مشکلات استفاده کنند، قطعا لذت بخش خواهد بود اما متاسفانه به این ظرفیت کمتر پرداخته شده و شاید یکی از دلایل آن بخاطر اداره حرمین شرفین توسط سعودی‌ها است.
در ادامه این نشست باقری معاون بین‌الملل بعثه مقام معظم رهبری با بیان اینکه نمادهای حج به ما الهام می‌دهد، گفت:انسان از مناسک سبک زندگی می‌آموزد و از منیت‌ها خارج می‌شود. می‌توان گفت که مناسک حج به ما حقوق بشر، حقوق حیوان می‌آموزد. حج مفاهیم بلندی که دنیای امروز به بیان آن افتخار می‌کند، را به ما می‌دهد.
معاون بین‌الملل بعثه مقام معظم رهبری از حج به عنوان ارکان اسلام یاد کرد و گفت: در جامعه ما برخی روشنفکران حتی در دانشگاه‌ها گفته‌اند حج برای برای چه، بهتر نیست هزینه آن را برای جهیزیه دختران بدهیم؟ در جواب آنها باید گفت که امیرالمومنین گفته‌اند هیچ چیز جای حج را نمی گیرد.
وی بر ضرورت مشورت در اداره مناسک حج تاکید کرد و گفت: اخیرا حجت‌الاسلام قاضی عسگر سندی در یکی از کتب رسمی خود سعودی‌ها پیدا کرده که در آن عبدالعزیز حاکم اولیه سعودی‌ها به مردم مکه می‌گوید که در اداره حرمین شرفین از شما مشورت و کمک خواهم گرفت. اما متاسفانه خلف او به این مشورت کردن تن نمی‌دهد و آنچه که امروز در منا و مشعر مشاهده می‌کنیم، موجب شرم اسلام است.
همچنین محسن اسلامی نیز در این نشست از حج برای انسجام اسلامی، اتحاد فرق و مصالح اجتماعی یاد کردو گفت:امریکایی‌ها در غرب آسیا با همکاری اسرائیل منطقه را درگیر جنگ طایفه‌ای کرده که در جای جای منطقه شاهد درگیری هستیم. گروهی تکفیری به نام دعش در منطقه جولان می‌دهند، که همه می‌گویند این ها مسلمان نیستند اما همچنان در حال یارگیری هستند.
عضو هیات علمی دانشگاه طباطبایی با تاکید براینکه گروه‌های تکفیری معتقدند باید در برابر هلال شیعی مقاومت کرد، گفت:ما نیازمند یک انقلاب ساختاری فرهنگی در جهان اسلام هستیم و باید جهان اسلام برای یکبار هم که شده به این کارکردها توجه کند تا مقابل جولان دادن گروه‌های تکفیری را بگیرد.باید مسلمانان را به این مهم برسانیم که از ظرفیت حج می‌توان برای حل مشکلات جهان اسلام استفاده کرد.
باقری معاون بین‌الملل بعثه در ادامه این نشست و در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر اینکه دست اندرکاران مناسک حج در ایران با توجه به غیبت ایران در این مراسم چه برنامه‌ای برای جبران نبود خود گرفته اند، گفت: کمیته‌ای برای برگزاری یاد شهدای مکه و منا تشکیل شده که مسئولیت آن با بنیاد شهید است و در کمیته‌های تشکیل شده برای آن نیز بعثه حضور دارد.
وی ادامه داد: برنامه‌هایی که ترتیب داده شده از دوم شهریور ماه آغاز می‌شود و قرار است خانواده‌های شهدای منا و مکه به دیدار مقام معظم رهبری بروند و در سالن 12 هزار نفری آزادی نیز مراسم باشکوهی برگزار خواهد شد. همچنین با حضور مسئولان و سخنرانی رییس جمهور مراسمی در سالن اجلاس سران برگزار خواهد شد.
خرمشاد نیز در پاسخ به این پرسش که چه عواملی مانع اجرای ایده های ایران برای استفاده از ظرفیت‌های مناسک حج شده و آیا این امر تنها به مدیریت سعودی ها در اداره حرمین شرفین بازمی‌گردد، گفت: ایده‌هایی که ایران برای حج مطرح کرده در محافل فکری و حوزی بسیار مورد قبول است. مهم‌ترین مانعی که وجود دارد دیوار سیاسی سعودی‌ها است. طبیعی است که همه کشورهای اسلامی به دنبال مشارکت در اداره منایک حج هستند اما نظام موجود سیاسی در کشور عربستان، اراده مشورت کردن ندارد و حتی در نظام سیاسی خود نیز برای مشورت کردن ارزشی قائل نیستند.
باقری نیز در این ارتباط در مورد علت پیگیری نکردن سایر کشورها برای فاجعه منا گفت: بعد از فاجعه منا با کشورهای بسیاری وارد مذاکره شدیم و از در جلسات مختلف می‌خواستیم که نسبت به این مسئله واکنش نشان دهند. چرا معتقد بودیم حرف‌هایی که در جلسات دربسته زده می‌شود، کافی نیست.
معاون بین‌الملل بعثه مقام معظم رهبری ادامه داد: برخی از کشورها به دلیل ارتباطاتی که با عربستان دارند و یا بعضا از آنها پاکت می‌گیرند، باعث می‌شود که در مقابل اقدامات عربستان سکوت کنند. مسئول حج یکی از کشورهای خارجی به من گفت که پس از دیداری که با آنها داشتم، سفیر عربستان با او دیداری داشته و گفته که دیگر از من ویزای چهل- پنجاه نفر نخواه.
باقری در پاسخ به پرسش دیگری مبنی براینکه اگر نهیب تاریخی رهبر انقلاب در نوشهر نبود، چه اتفاقی می‌افتاد و برای بازگرداندن پیکر شهدای منا چه برنامه‌ای وجود داشت، گفت: واقعیت این است که سعودی ها تا پیش از نهیب رهبری، اجازه بازدید اجساد را هم نمی‌دادند. حتی وزیر بهداشت هم که آن زمان به عربستان آمد، با ما همکاری نکردند اما وقتی پشت سر رهبر انقلاب در نوشهر سرلشکرها ایستاده بودند و رهبری آن نهیب را زدند، موثر واقع شد و درب‌ها را باز کردند و ایران تنها کشوری بود که توانست پیکرهای مطهر شهدای خود را بگیرد.