بازشدن گره‌های اجتماعی از طریق وقف

به گزارش ایلنا، موقوفه آستان قدس رضوی، عمادالدین شیخ‌الحکمایی، پژوهشگر و عضو هیات علمی دانشگاه تهران، در نشست تخصصی «نقش اجتماعی موقوفات» که عصر یک‌شنبه 17 مرداد 1395 خورشیدی، هم‌زمان با فرارسیدن دهه کرامت و به مناسبت برگزاری هشتمین جشنواره ماه هشتم در کتابخانه و موزه ملی ملک برگزار شد، با بیان این مطلب افزود: وقف، صرفا یک پدیده دینی و اسلامی نیست؛ در اصطلاح در این‌باره می‌گویند وقف از نهادهای تاسیسی نیست، که از نهادهای تاییدی است. این جمله بدان معنا است که وقف پیش از اسلام نیز در ایران وجود داشته و اسلام آن را تایید کرده است. البته به دنبال تایید اسلام و با گذر زمان برخی قوانین مذهبی نیز به محتوای وقف افزوده شد تا این که پس از گذر سده‌ها به شکل کنونی درآمد و امروز ما این حوزه را بیش‌تر از جنبه مذهبی آن می‌شناسیم.

وی خاطرنشان کرد: ماندگاری و پایندگی وقف بسیار بیش‌تر از ثبات دولت‌ها است، به گونه‌ای که می‌توان گفت از دوره‌های نخستین حضور انسان بر زمین به شکلی آغاز شده و تا امروز نیز ادامه یافته است. نهادی که به واسطه وقف پدید می‌آید، در دوران روی کارآمدن دولت‌های گوناگون نیز پابرجا می‌ماند و همه دولت‌ها با احترام به آن، وجود چنین پدیده‌ای را نه تنها برمی‌تابند، که آن را تایید و بدان عمل می‌کنند؛ همانگونه که اسلام نیز برخی نهادهای پیش از خود را تایید کرده است. در مجموع باید اشاره کنم حوزه وقف، به مذهب، حکومت و سیاست چندان مرتبط نیست و نسبت به دگرگونی‌های روزگاران گوناگون مصونیت دارد. بر همین اساس من از عبارت «دولت وقف» در بیان و توصیف وقف بهره می‌گیرم زیرا وقف ساختاری دارد که بر اساس آن ثبات و ماندگاری خود را حفظ می‌کند. از سوی دیگر با توجه به این که ما در مقطع دوره اسلامی هستیم و این نهاد مبتنی بر شرع و فقه استوار شده، طبیعی و بدیهی است که هر حکومتی با داعیه دین و مذهب بر سر کار می‌آید، از اساس وقف حمایت می‌کند.

ادامه سخنان این پژوهشگر و نیز روایت جذاب استاد سیدعبدالله انوار، دیگر سخنران نشست را درباره خدمات فرهنگی خاندان ملک به همراه گزیده تصویرهای نشست، در لینک زیر می‌توانید بخوانید و ببینید؛ ​نشست «نقش اجتماعی موقوفات» با سخنرانی سیدعبدالله انوار و عمادالدین شیخ‌الحکمایی در کتابخانه و موزه ملی ملک برگزار شد.