بلد نیستیم با سوبسید دولت کار کنیم/ مستقل شدن گروه‌ها، تنها راه نجات تئا‌تر
اشکان خیل‌نژادگفت: در پروژه «هملت؛ شکسپیر» ما به گروه محوری و چگونگی اجرا پرداختیم نه ارتباط صرف با مخاطب؛ فکر می‌کنم تنها راه نجات تئا‌تر این است که به سوی مستقل شدن گروه‌های تئاتری برود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری گروه تئا‌تر تازه برای کارگاه ۱۸ روزه «هملت؛ شکسپیر» در مرکز مطالعات قشقایی تئا‌تر شهر برگزار شد.
اشکان خیل‌نژاد با اشاره به ویژگی‌های این کارگاه، آن را مطالعه روی اجرا دانست نه انتخاب راه بهتری برای جذب مخاطب و گفت: قرار بود این کار مانند کارهای قبلی یا حتی بعدی‌مان نباشد. سال گذشته آن را در فستیوال ITI یونسکو سنگاپور اجرا کردیم و بازخورد خوبی هم گرفتیم با اینکه نمی‌دانستیم چه کاری داریم انجام می‌دهیم.
او با بیان اینکه تمامی گروه هر روزش درگیر این پروژه شده است، گفت: این مطالعه مانند هر پژوهش دیگری یک سری پیش فرض دارد که شاید نتایجی که پس از اتمام اجرا‌ها از آن می‌گیریم با آن پیش فرض‌ها هم‌خوان نباشد.
اشکان خیل‌نژاد با اشاره به قراردادی که گروه تئا‌تر تازه با مرکز هنرهای نمایشی برای این کار بسته است، گفت: ما بلد نیستیم با سوبسید دولت‌ها کار کنیم؛ تنها نسبت ما با مرکز هنرهای نمایشی گرفتن مجوز اجراست یا گرفتن بلیت روز آخر نمایش برای آن‌ها.
این کارگردان تئا‌تر با بیان اینکه همین اندک حمایت‌ها هم کامل نیست، از عدم پرداخت قسط اول قرارداد خبر داد و گفت: البته گروه تهیه کننده‌ای به نام آقای محمد قدس دارد که گروه را تا کنون تامین کرده است. اما علیرغم اینکه ما تعهداتمان را نسبت به مرکز هنرهای نمایشی انجام داده‌ایم آن‌ها قدم اول را یعنی پرداخت اولین قسط را انجام ندادند.
یوسف باپیری (سرپرست گروه تئا‌تر تازه) نیز در این نشست خبری با بیان اینکه از غرولند کردن اکراه داریم، گفت: ما هیچ وقت از پول دولتی استفاده نکرده‌ایم. این سوبسید دولتی برای پروژه مطالعاتی شکسپیر هم 22میلیون پانصد هزار تومان است. قرارداد مرکز هنرهای نمایشی بسیار جذاب بود اما گفتند برای پرداخت قسط اول پول نداریم.
باپیری با تاکید بر اینکه پروژه «هملت؛ شکسپیر» یک تجربه است و در آن مانند یک فستیوال عمل می‌کنیم، گفت: پروژه مطالعات قشقایی ایده بسیار خوبی بود اما تاکنون آنچنان که باید و شاید معرفی نشده و این شاید به دلیل وقت محدود اجراهاست.
او با اشاره به پروژه این گروه برای مرکز مطالعات قشقایی گفت: سال ۹۳ مرکز مطالعات قشقایی فراخوانی داد؛ ما در گروه تئا‌تر تازه با توجه به فعالیت‌های چند ساله‌ای که داشتیم فکر می‌کردیم این پروژه فضای مناسبی برای ادامه رویکردهای گروه‌مان است. از طرف دیگر، پروژه جذابیت‌های ویژه‌ای داشت که هم مطالعاتی بود و هم دغدغه کمتری نسبت به جذب مخاطب که امروز مساله اصلی تئا‌تر ما شده است، وجود داشت بنابراین در آن شرکت کردیم.
باپیری ادامه داد: زمانی که این ایده را مطرح کردیم نام کار، کارگاه شکسپیر بود که بعدا آن را روی هملت متمرکز کردیم؛ در این کارگاه به ترجمه‌هایی که از آثار شکسپیر شده، اجراهای نمایشی آن در ایران و مسائل و مشکلات پیرامونش پرداخته می‌شود.
دو اجرا و دو کارگاه
این کارگردان تئا‌تر، رویکرد این کارگاه را این دانست که اجرای متون شکسپیر در ایران چه مساله‌ای از هنرهای نمایشی را می‌تواند بگشاید و گفت: در دهه‌های اخیر اجرا و اقتباس‌های نمایشی از آثار شکسپیر زیاد شده است. با توجه به این مسائل به این نتیجه رسیدیم که روی این موضوع کار کنیم. از طرف دیگر شکسپیر آنقدر جهان گسترده‌ای دارد که بررسی همه آثار او غیرممکن است بنابراین سراغ آشنا‌ترین متن او، یعنی هملت رفتیم.
باپیری با اشاره به چهار برنامه کارگاه هملت گفت: فراخوانی برای کارگاه «هملت؛ میزانسن رنگ‌ها» دادیم که استقبال شد و هنرجویان زیادی در آن شرکت کردند. این کارگاه در این مدت، هر روز ساعت ۹ صبح تا یک بعد از ظهر برگزار می‌شود که مدرس آن سعید بهنام است.
او ادامه داد: برنامه دوم «هملت؛ سالاد فصل» نام دارد که به نشست‌های تخصصی پیرامون هملت در ایران می‌پردازد. مدرس آن محمد منعم است و بعد از ظهر‌ها از ساعت ۲ الی ۶ عصر برگزار می‌شود.
این کارگردان تئا‌تر، برنامه سوم اجرایی نمایشی را «هَم؛ لِت» عنوان کرد و گفت: این کار اجرایی، توسط چهار کارگردان جوان که در دوره‌های مختلف جشنواره تائ‌تر دانشگاهی برگزیده شده بودند؛ اجرا می‌شود. آرمین جوان، مجتبی کریمی، بهروز سالمی و سیاوش قائدی چهار کارگردان این چهار نمایش را که یک کار واحد است، تشکیل می‌دهند.
باپیری ادامه داد: برنامه چهارم این کارگاه، که کار اصلی گروه تئا‌تر تازه است «پرده سوم؛ صحنه چهارم» نام دارد؛ که با کارگردانی مشترک من و آقای اشکان خیل‌نژاد است و هوتن شکیبا و ستاره پسیانی در آن بازی می‌کنند و هر شب ساعت ۱۵. ۲۱ روی صحنه می‌رود.
استفاده از فیگور انسانی برای رسیدن به شاعرانگی تئا‌تر
سعید بهنام نیز در این نشست با بیان اینکه شاعرانگی همیشه با ادبیات دنبال می‌شود، گفت: در دوره بعد از سمبولیسم در تاریخ هنر، شاعرانگی در هنر ایجاد شد که به تئا‌تر هم رسید. استفاده از فیگورهای انسانی و تصویرسازی با فیزیک انسانی برای رسیدن به این شاعرانگی.
او ادامه داد: متن‌های شکسپیر شاعرانگی دارد. ما در این کار وارد شاعرانگی تصاویر می‌شویم و این تصویرسازی را در فیزیک شرکت‌کنندگان دنبال می‌کنیم که چندان مبتنی بر ادبیات شکسپیر نیست بلکه بر تصاویری که از متن او استخراج می‌کنیم؛ استوار است.
بهنام خاطرنشان کرد: تئا‌تر تصویری در ایران مدرن و جدید است و تجربیات کمی در آن وجود دارد. کار اصلی ما این است که ذهنیت بازیگران را به شاخه تئا‌تر تصویری نزدیک‌تر کنیم.
محمد منعم نیز با بیان اینکه تمرکز را روی کارهایی که از شکسپیر در ایران انجام شده گذاشتیم، گفت: اجرا‌ها، مقالات، ترجمه‌ها و... را در این جلسات می‌خواهیم بررسی کنیم که هملت شکسپیر در ایران چه وضعیتی دارد.
او خاطرنشان کرد: سعی کردیم تمامی فیلم اجراهای هملت را جمع‌آوری کرده و با حضور کارگردان‌ها بررسی کنیم اما متاسفانه برخی از کارگردانان در این بازه زمانی در تهران حضور نداشتند و امکان‌پذیر نشد. بنابراین تنها چند اثر را در این بخش پخش و بررسی می‌کنیم.
منعم، «هملت به روایت بایرام» به کارگردانی حمید پورآذری، «هملت» نوشته محمد چرمشیر و کاری از رضا گوران و «هملت، شاهزاده اندوه» نوشته چرمشیر و کار محمد عاقبتی را فیلم تئاترهایی برشمرد که در این کارگاه پخش و بررسی می‌شوند.
او ادامه داد: بررسی کتاب «مونالیزای ادبیات» (مقالاتی درباره هملت) با گردآوری و ترجمه مهدی امیرخانلو انجام شده و نشست دراماتورژی شکسپیر و شکسپیر به عنوان دراماتورژ با حضور منصور براهیمی و نرگس یزدی و بهزاد آقاجانی هم برگزار می‌شود که در مورد این صحبت می‌کنند که دراماتورژی از نظریه تا اجرا چه مسیری را طی می‌کند.
آرمین جوان از کارگردان‌های نمایش «هملت» هم در این نشست خبری کار مرکز مطالعات قشقایی را خوب ارزیابی کرد به شرط اینکه ناقص نماند و گفت: امیدوارم پروژه مطالعات قشقایی کاری نصفه نباشد که فقط در رزومه‌شان قرار بگیرد بلکه همه جوره حمایت کنند.
او ادامه داد: بعضی اوقات قابل پذیرش نیست که بگویند «توان ما همین‌قدر است» اینطور همیشه در چرخه «نمی‌شود» دور خودمان می‌چرخیم. مطالبات تماشاگران و منتقدان برآورده نمی‌شود چون ما سوپرمن نیستیم.
جوان با بیان اینکه از این چهار کار، دو کار تک بازیگر و یک کار ۱۸ بازیگر دارد، گفت: برای این اجرا ایده‌های مختلفی را بررسی کردیم. اینکه چهار کارگردان روی یک متن، آن هم هملت کار کنند و در نهایت به اجرایی مطلوب برسند بسیار ترسناک است. اما چهار کار مستقل را تحت عنوان کاری واحد از چهار کارگردان مختلف می‌بینید.
این کارگردان گفت: امیدواریم بسیار نقدمان کنند؛ خانواده تئا‌تر کوچک است اما قرار نیست تا ابد مشکلات یکدیگر را لاپوشانی کنند.
گروه تئا‌تر تازه متشکل از یوسف باپیری، اشکان خیل‌نژاد، هوتن شکیبا، نوید محمدزاده و آرمان کوچکی است که کارگاه «هملت؛ شکسپر» به عنوان کار جدید این گروه، در چهار برنامه از ۲۸ تیر تا ۱۴ مرداد در مرکز مطالعات قشقایی تئا‌تر شهر برگزار می‌شود.