نگاه ارشاد، تقویت و انسجام‌بخشی بیشتر صنوف است
مراسم تقدیر از دست اندرکاران بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب با حضور اعضای اتحادیه ناشران، تشکل‌های نشر، نمایندگان معاونت فرهنگی و موسسه نمایشگاه‌ها عصر دیروز (3شهریور) در محل اتحادیه ناشران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، محمود آموزگار (رئیس اتحادیه ناشران و سخنگوی شورای سیاستگذاری نمایشگاه بیست و هشتم) در بیان گزارشی از این نمایشگاه و افق مورد انتظار برای دوره بیست و نهم اظهار داشت: در آخرین جلسه‌ای که در شورای تشکل‌های نشر داشتیم؛ به جمع‌بندی خوبی رسیدیم تا برنامه‌ریزی برای دوره بیست و نهم از همین حالا آغاز شود.
وی ادامه داد: بعد از هشت سال دوباره امکانی فراهم شده بود تا با مساعدت معاونت فرهنگی وزارت ارشاد، اتحادیه و تعاونی آشنا و همچنین دیگر فعالان حوزه نشر کار اصلی برپایی نمایشگاه را برعهده بگیرند. البته پیشنهاد این واسپاری از سوی اتحادیه صورت گرفت که مورد قبول نهادهای مربوط واقع شد.
رئیس اتحادیه ناشران سپس با اشاره به اینکه شورای سیاستگذاری سال گذشته تحولی اساسی را در خود دیده است؛ گفت: با چنین تغییراتی نهادهای صنفی و تشکل‌های نشر توانستند نقش موثرتری در برپایی این رویداد بزرگ فرهنگی ایفا کنند. خوشبختانه ورود طیف‌های مختلف فکری و حضور انواع دیدگاه‌ها در شورای سیاستگذاری کمک بزرگی به بهتر برگزار شدن این مراسم کرد. در واقع شورای سیاستگذاری نمایشگاه بیست و هشتم هم حضور دست‌اندرکاران دولتی و هم حضور فعالان نشر و هم قشر فرهنگی و هم اهل قلم را در خود می‌دید. هماهنگی خوبی که بین من و آقایان همایون و اسماعیلی شکل گرفت؛ باعث شد بتوانیم تا حدود زیادی از کلیت منافع صنف دفاع کرده و به نتایج خوبی برسیم.
آموزگار افزود: کسانی هم که از حوزه‌های فرهنگی بیرون ملحق شده بودند نقش مثبتی داشتند و باعث شدند در حد مناسبی از تصدی‌گری دولت و وزارت ارشاد فاصله بگیریم البته تمام این اتفاقات جز با همکاری و مساعدت معاونت فرهنگی امکان‌پذیر نبود.
سخنگوی شورای سیاستگذاری نمایشگاه بیست و هشتم در ادامه به چند موضوع مهم و کلیدی در خصوص این نمایشگاه اشاره کرد و گفت: در وهله اول این اتحادیه بود که در جلسه خود تصمیم گرفت در مسائل نمایشگاه وارد شود و من از طرف هم‌صنفان خود مامور شدم این درخواست را با شورا سیاستگذاری و معاونت فرهنگی مطرح کنم. مساله مهم بعدی این بود که ارتباط اتحادیه، تعاونی آشنا و دیگر تشکل‌های نشر تسهیل شد و این مساله کمک کرد تا شورای تشکل‌ها شکل بگیرد.
وی تاکید کرد: البته این تقسیم‌بندی‌ها به خودی خود نشان می‌دهد ما مجموعه‌های مختلف‌المنافع هستیم که وجوه و اشتراکات زیادی داریم که می‌تواند ما را با هم پیوند بدهد. باید در نظر می‌گرفتیم که روی نمایشگاه تمرکز کنیم و آن را محور فعالیت‌های خود قرار بدهیم. این کار دستاورد بسیار بسیار خوبی برای ما داشت. اینکه علی‌رغم تمامی تفاوت‌ها در منافع بخش‌های خودمان کنار هم ایستادیم و اجماع‌گرایی ما توانست صدای ما را رسا‌تر در شورای سیاستگذاری و برنامه‌ریزی منعکس کند.
آموزگار البته تاریخ نهایی شدن واگذاری بخش عظیمی از کارهای نمایشگاه به اتحادیه را دیر دانست و گفت: تفاهم‌نامه‌ای که میان اتحادیه به عنوان نماینده صنف نشر و معاونت فرهنگی منعقد شد در تاریخ ۲۵/۱۲/۹۳ به مرحله نهایی رسید. درست است که مسیر طولانی را برای تحقق این تفاهم‌نامه طی کردیم و تمامی دست‌اندرکارانی که مامور بودند؛ برای پیگیری این امر مهم تلاش خود را مضاعف کرده بودند اما مدت زمان کوتاهی تا نمایشگاه باقی مانده بود و این امر باعث می‌شد مجبور شویم خیلی از مصوبات از جمله مصوبات کمیسیون معاملات موسسه نمایشگاه‌ها را به عنوان پایه و اساس برگزاری نمایشگاه بیست و هشتم مبانی کار خود قرار دهیم.
سخنگوی شورای سیاستگذاری نمایشگاه بیست و هشتم افزود: البته در کمیسیون معاملات آقای همایی به عنوان نماینده تشکل‌های نشر نیز حضور داشتند و این امر باعث شد در برخی حوزه‌ها همکاری‌هایی با ما صورت گرفته باشد اما بالاخره در حوزه‌هایی هم بود که همکاری کم و یا اصلا غیرممکن می‌شد هرچه بود تمام ساز و کار مالی نمایشگاه بیست و هشتم قبل از نهایی شدن واسپاری این دوره از نمایشگاه به اتحادیه در کمیسیون معاملات مشخص شده بود.
وی در پایان تصریح کرد: تجربه نمایشگاه بیست و هشتم به ما ثابت کرد می‌توان و باید در مواردی هم که اختلاف منافع وجود دارد از آن کمک بگیریم و آن را به سمت و سویی هدایت کنیم که مشکل‌ساز نشود و حتی این تکثرگرایی به عنوان فرصتی مورد استفاده قرار بگیرد. گاهی وقت‌ها نگاه‌هایی وجود دارد که می‌تواند از اختلاف ها سوءاستفاده کند اما خوشبختانه تمام تشکل‌ها و انجمن‌ها دید خوبی نسبت به این مساله دارند و دغدغه همگی رشد و اعتلای صنعت نشر است.
حسین کیاییان (مدیر نشر چشمه و از اعضای شورای برنامه‌ریزی نمایشگاه بیست و هشتم) نیز ضمن تاکید نکات مثبتی که در این دوره از نمایشگاه عنوان شد؛ اظهار داشت: وقتی بعد از هشت سال اعلام شد که مجددا قرار است اتحادیه چنین پروژه‌ای را برعهده بگیرد هم خوشحال بودم و هم نگرانی‌های بسیاری احساس می‌کردم. وقفه ۱۰ ساله‌ای در انجام کار‌ها توسط اتحادیه افتاده بود و در این مدت بیشتر کلاسه‌بندی‌ها، سوابق و داده‌های ما از دوره‌های پیشین بنا به دلایلی از بین رفته بود و عملا ما به تجربیات گذشته دسترسی نداشتیم. همین مسائل باعث می‌شد که نگران برگزاری نمایشگاه باشیم به ویژه آنکه مدت زمان کوتاهی تا زمان اجرایی آن فرصت داشتیم.
مدیر نشر چشمه تاکید کرد: مختلف‌المنافع بودن در نفس خود نمی‌تواند امری بد و مشکل‌ساز باشد اما باید در بیشتر مواقع منافع بخشی و شخصی به منابع گروه و صنف ارجحیت داده شود.
او اضافه کرد: همین نوع نگاه جمعی‌نگر بود که مثل یک فوت کوزه‌گری باعث شد به یک جمع‌بندی محوری و پویایی و حرکت نمایشگاه برسیم. من برای نمایشگاه بیست و نهم بسیار خوشبین‌تر هستم چراکه در بازه زمانی قابل قبولی قرار است کار‌ها انجام شود و کمی به استانداردهای بین‌المللی مثل نمایشگاه فرانکفورت نزدیک شدیم. امیدوارم به جایی برسیم که ما هم از چند ماه قبل حداقل روی کاغذ میزان متراژ‌ها و تعداد غرفه‌‌ها و ناشران مشخص شده و به آنها ابلاغ شود تا چنانچه اعتراض و درخواستی دارند؛ ترتیب اثر داده شود.
او همچنین با تاکید بر اینکه کلیه اطلاعات فعلی ما متکی به داده‌های ثبت‌نام‌کنندگان است؛ بیان کرد: حالا که زمان است و هماهنگی خوبی میان تشکل‌های نشر، معاونت فرهنگی و موسسه نمایشگاه‌ها شکل گرفته؛ فرصت خوبی است تا بانک اطلاعاتی مناسبی از وضعیت ناشران و کتاب‌ها جمع‌آوری کنیم تا بدانیم انتشاراتی که درخواست صد متر غرفه می‌کند آیا واقعا استحقاق چنین مساحتی را دارد یا ۲۰ متر غرفه برایش کفایت می‌کند؟
آقایان قدیانی، همایی و عین‌اللهی از دیگر اعضای صنف نشر بودند که در خصوص نمایشگاه بین‌المللی کتاب به بیان مطلب پرداختند.
حسین صفری (مدیر کمیته اجرایی نمایشگاه) نیز نمایشگاه بیست و هشتم را یکی از سخت‌ترین دوره‌های برگزار شده دانست و عنوان کرد: با توجه به اینکه اساسا اولین شغل من فعالیت در همین نمایشگاه کتاب بوده و در این ده سال مسئولیت اجرایی را برعهده داشتم؛ می‌توانم به دلیل اتفاقات ویژه و نیاز به نوع تعامل سازمان‌ها و نهادهای مختلف، قطع بن‌کارت‌ها و واسپاری مجدد برگزاری به تشکل‌های نشر این دوره از سختی‌های بیشتری برخوردار بود اما هماهنگی‌هایی که براساس همدلی ما شکل گرفته بود خوشبختانه نمایشگاه را آبرومندانه به پایان رساندیم.
صفری افزود: با توجه به اینکه مکان مشخصی هم برای نمایشگاه نداریم و بعد از انتقال نمایشگاه از نمایشگاه‌های دائمی به مصلی کوچک کردن و جمع و جور کردن ابعاد برنامه‌ریزی‌ها می‌تواند کمک بزرگی باشد. البته تمام این‌ها منوط به جمع‌آوری داده‌های کامل از وضعیت نشر کشور و آسیب‌شناسی کمیته‌های درگیر در برگزاری نمایشگاه است.
شاه‌مرادی به عنوان نماینده‌ای از مجمع ناشران انقلاب اسلامی اما معتقد بود: نمایشگاه بیست و هشتم نکات و مسائلی داشت که نیاز به بررسی و واکاوی دارد.
او تاکید کرد: در این دوره از نمایشگاه با مسائل و موضوعاتی رو به رو بودیم که بیشتر به وزارت ارشاد و مجموعه حاکمیتی برمی‌گردد. این موضوعات هم ناشی از نوع سیاست‌گذاری‌ها هستند. البته واگذاری نمایشگاه به تشکل‌های نشر اتفاق مبارکی است اما اینکه بازهم وزارت ارشاد نقش سیاستگذاری و نظارتی را ادامه دهد و تنها در حوزه‌های اجرایی واگذاری صورت بگیرد کمک چندانی نمی‌تواند باشد.
شاه‌مرادی ادامه داد: علاوه بر این‌ها اگر واگذاری هم صورت می‌گیرد باید مشخص شود چگونه و بر چه اساسی و به چه کسی قرار است انجام شود. مجموعه‌ای که مسئولیت برگزاری نمایشگاه را برعهده می‌گیرد؛ باید مجموعه‌ای باشد که صلاحیت بیشتری دارد. اگر انتخاب از بین مجموعه مختلف صنفی صورت می‌گیرد باید حق انتخاب شامل همه شود. این واقعیت را بپذیریم که اتحادیه همانطور که از نامش مشخص است تنها مرتبط با ناشران و کتابفروشان تهران است و این یعنی نهادهای صنفی دیگر استان‌ها و دیگر بخش‌های را باید در این انتخاب سهیم کنیم.
نماینده مجمع ناشران انقلاب اسلامی همچنین با تاکید بر اینکه اتحادیه هم ناشران و هم کتابفروشان را پوشش می‌دهد؛ تصریح کرد: وقتی قرار است صنفی از منافع اعضای خود دفاع کند باید مشخص باشد از کدام منافع اعضا و از منافع چه اعضایی صحبت می‌شود. وقتی اتحادیه هم ناشران و هم کتابفروشان را زیر پوشش دارد؛ نوع تصمیم گیری‌ها در خصوص نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب متناقض و سنگین می‌شود چراکه ناشران به بعد اقتصادی نمایشگاه نیاز دارند اما این مساله نهایتا باب میل کتابفروشان و به نفع آنها نیست. در ثانی آیا افرادی که به نوعی با ایتن واسپاری‌ها ذیل وزارت ارشاد قرار می‌گیرند؛ می‌توانند مطالبات مستقلانه از این نهاد دولتی داشته باشند.
این فعال نشر در پایان عنوان کرد: باید به ساز و کار ثابتی برسیم که با تغییر دولت‌ها و روی کار آمدن سیستم جدید سیاست‌ها و برنامه‌ها تغییر نکند و دچار گسست و شکاف نشود.
همچنین همایون امیرزاده (مشاور اجرایی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) در این مراسم اظهار کرد: خدا را شاکریم که بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با همکاری سه ضلع مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صنوف مرتبط که پرچم آن به دست اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران است، آبرومندانه برگزار شد البته ناگفته نماند برگزاری نمایشگاهی با این عظمت بدون اشکال نیست اما به یاری دوستان و خداوند این نمایشگاه با کمترین اشکال برپا شد.
وی ادامه داد: 50 درصد زحمات برپایی بخش‌های قابل واگذاری بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به دوش خود اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران بود که الحمدالله خوب رقم خورد و ارزیابی‌های صورت گرفته از این رویداد عظیم فرهنگی، نتایج مثبتی را به همراه داشته‌اند.
مشاور اجرایی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عنوان کرد: آغاز فعالیت‌های مربوط به بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران توسط شورای سیاستگذاری این نمایشگاه را به فال نیک می‌گیریم؛ این آغازها باعث می‌شوند عزم معاونت فرهنگی برای واگذاری‌های بیشتر جزم شود.
امیرزاده از انسجام صنفی به عنوان یک فرصت یاد کرد و گفت: این واگذاری‌ها نه تنها به مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آسیبی وارد نکرده‌اند بلکه شاهد اتفاقات مبارک و ظهور کارنامه درخشان‌تر نسبت به گذشته شده‌اند.
وی با بیان اینکه نگاه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تقویت و انسجام‌بخشی بیشتر صنوف است، اظهار کرد: آن‌چه تاکنون واگذار شده است، کف واگذاری‌های معاونت فرهنگی وزارت ارشاد محسوب می‌شود. ما در این دوره مباحث مربوط به کتابفروشان را به اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران واگذار کردیم و بخشی از مشکلات آنها مانند مباحث مالیاتی برطرف شد.
مشاور اجرایی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توضیح داد: ضرورت دارد که با یکدیگر همدل باشیم و از ظرفیت‌های بخش خصوصی استفاده کنیم. چون منافع مشترکی داریم باید برخی مواقع از منافع کوچک‌تر عبور کنیم و به منافع و مصلحت‌های بزرگ‌تر دست یابیم و در راستای آرمان‌های نظام جمهوری اسلامی ایران گام برداریم.
امیرزاده عنوان کرد: خوشبختانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توانسته است تاکنون به فرمایشات مقام معظم رهبری در حوزه واگذاری‌ها، مسیر خوبی را سپری کند و امیدوارم در آینده نیز این مسیر ادامه داشته باشد.