ثبت جهانی «مثنوی» با مشارکت ترکیه در حال انجام است

به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری سیدرضا صالحی امیری (رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی) با حضور معاونان آن، در سالن اندیشگاه برگزار شد.

در این نشست معاونان درباره برنامه‌های انجام شده در یک سال گذشته و همچنین برنامه‌های در دست اجرا سخن گفتند.

فریبرز خسروی (معاون پژوهش، برنامه‌ریزی و فناوری کتابخانه) در ابتدای سخنان خود به نیروی انسانی کتابخانه اشاره کرد و گفت: سازمان ما، سازمانی علمی- پژوهشی محسوب می‌شود که دارای اعضای هیئت علمی تابع وزارت علوم است. ظرف 10 سال گذشته تعداد اعضای هیئت علمی از 32 نفر به 20 نفر کاهش پیدا کرد که کتابخانه از این نظر دچار افت کیفی شد. با مذاکراتی که با وزارت علوم انجام دادیم، 12 نفر به عنوان هیئت علمی جدید وارد کار کتابخانه خواهند شد که 6 نفر از آن‌ها حکم‌شان خورده است و امیدواریم 6 نفر دیگر به زودی نیز به جمع کتابخانه ملحق شوند. برگزاری دوره‌های آموزشی از دیگر برنامه‌ها در این مدت بود، تا ابتدای مرداد امسال 16 دوره تخصصی در این زمینه برگزار شد که 675 شرکت‌کننده داشت.

او افزود: سازمان ظرف سه ماه گذشته 19 عنوان کتاب و سه عنوان نشریه علمی- تخصصی منتشر کرد و در این مدت به تدوین دانشنامه فرهنگ معاصر، کتابداری و اسناد و دانشنامه استان‌ها نیز پرداخت. امیدواریم به تعداد هر استان، دانشنامه‌ای تدوین شود. در حوزه اصطلاح‌نامه نیز دو اثر در مرحله ویرایش قرار دارند که به اصطلاح‌نامه پزشکی و فرهنگ معاصر می‌پردازند. این اثر قرار است به زبان‌های روسی و تاجیکی منتشر شود.

خسروی در اشاره به دیجیتال‌سازی منابع بیان کرد: در این زمینه راه‌کارهای زیربنایی فراهم شده که امیدواریم تا دو ماه دیگر به نتیجه برسد. همچنین کمیته ملی مارک ایران نیز دوباره در حوزه کتابشناختی فعال شده است. طرح تدوین شناسگر پایدار اشیاء دیجیتال نیز آماده ارائه است که امیدواریم با این زیرساخت‌ها بتوانیم حافظه ملی کشور را گسترش دهیم.

بعد از او غلامرضا امیرخانی (معاون کتابخانه ملی) با اشاره به فعالیت‌های انجام شده  در حوزه معاونتش گفت: در طول تاریخ کتابخانه هیچ بزرگداشتی برای مفاخر نداشتیم، این درحالی است که کتابخانه با 80 سال قدمت مفاخر بزرگی دارد. ما در این دوره چندین برنامه شامل بزرگداشت به اصرار آقای صالحی امیری برگزار کردیم که از آن جمله می‌توان به بززگداشت عبدلله انوار، کامران فانی، پوری سلطانی و چند تن دیگر اشاره کرد. قرار است در همین راستا در آستانه نودمین سال تولد ایرج افشار بزرگداشتی برای ایشان برگزار کنیم.

او افزود: توسعه‌ی همکاری با دیگر نهادهای مرتبط با کتاب مانند خانه کتاب و حوزه‌های علمیه از دیگر فعالیت‌های انجام شده در این مدت بود، همچنین ما در این مدت به توسعه مخازن کتابخانه نیز توجه نشان دادیم. در 8 سال اخیر به مخازن کتابخانه اضافه نشده بود، اما در حال حاضر تجهیز دو مخزن بزرگ هستیم که تا ماه آینده به بهره‌برداری خواهد رسید. همچنین سالن مطالعه‌ی جدید ویژه حوزه ادبیات نیز در ساختمان کتابخانه ملی راه‌اندازی شده است.

امیرخانی ادامه داد: در حوزه سازماندهی منابع نیز شابکا را داریم که کتابخانه مبتکر این طرح است و کلیه مراکز و سازمان موظف شدند که برای کتابخانه‌هایشان شماره استاندارد داخلی اخذ کنند. چاپ منابع نفیس از دیگر فعالیت‌ها در این زمینه بود که اخیراً چاپ نسخه‌ای بسیار نفیس به خط کفعمی که متعلق به 500 سال گذشته است از جمله این موارد است. این نسخه از نسخه‌هایی است که علامه مجلسی و برخی بزرگان به دنبال آن بودند اما آن را نیافتند، ما این نسخه را در یک کتابخانه شخصی یافتیم که با مقدمه عالمانه یکی از بزرگان چاپ شده است..

شهرام یوسفی‌فر (معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی) نیز دیگر این سخنران مراسم بود. وی با اشاره به اهمیت اسناد در جامعه گفت: در جامعه ما بیشتر ادبیات شفاهی حاکم است و از این جهت ما کمتر با نزاع اسناد روبرو هستیم. اسناد تاریخی کشور، اوراق هویتی جامعه ما هستند. هرچند در کتاب‌ها بخشی از فرهنگ ما نهفته شده است، اما بسیاری از مباحث هویتی در درون اسناد نهفته شده‌اند. مراقبت‌شناسی و بهره‌برداری صحیح از تک‌تک اسناد معنوی و تاریخی حائز اهمیت‌اند، به همین دلیل باید در این حوزه فرهنگ‌سازی کنیم. قرار است در نیمه دوم سال جاری همایش «اسناد و رسانه» را با همکاری انجمن مطالعات رسانه در جهت مستندسازی اخبار در تفسیر اسناد در حوزه رسانه برگزار کنیم.

غلامحسین شعبانی (دبیر اندیشگاه فرهنگی) با اشاره به برنامه‌های انجام شده در اندیشگاه گفت: گفت‌وگو لازمه فرهنگ است. با توجه به این امر ما در اندیشگاه وارد مذاکره با انجمن‌های علوم انسانی، ناشران و اهالی فرهنگ در جهت برگزاری نشست‌های تخصصی و برگزاری مراسم رونمایی از جدیدترین کتاب‌ها شدیم. در این مدت تعداد 131 نشست تخصصی و 29 مراسم رونمایی از کتاب در اندیشگاه برگزار شد.

محمد سلطانی‌فر (مشاور رئیس سازمان در امور بین‌الملل) نیز در انتهای این نشست به تشریح برنامه‌های انجام شده پرداخت و گفت: راه‌اندازی اتاق مشترک میان ایران با کشورهای مختلف ازجمله برنامه‌های انجام شده در این مدت است که در این مدت اتاق مشترک کره جنوبی در ایران و اتاق ایران در تاجیکستان راه‌اندازی شد که هدف آنها تبادل کتاب و اسناد میان دو کشور است. ما همچنین همکاری مشترک‌مان را با سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ادامه دادیم که در آن رایزن‌های فرهنگی به عنوان نمایندگان کتابخانه ملی حکم برای فعالیت گرفته‌اند.

سلطانی‌فر با اشاره به برنامه‌های انجام شده در کمیته حافظه جهانی گفت: این کمیته از سال 92 کار خود را زیر نظر یونسکو آغاز کرد. ما تاکنون هفت اثر در سطح جهانی، چهار اثر در بخش منطقه‌ای و 40 اثر به صورت ملی فعال کرده‌ایم. ما توانستیم این موضوع را در سطح استان‌ها هم پیگیری کنیم. همه استاندارها به عنوان نمایندگان کمیته حافظه جهانی مطرح شدند. سمنان و اصفهان ازجمله حوزه‌های فعال در این زمینه هستند. باقی استان‌ها نیز در تلاش هستیم که تا پایان سال فعال شوند. همچنین اقداماتی در جهت توسعه تورسیم فرهنگی داشتیم که در این مدت 2 هزار نفر به کتابخانه آمده‌اند.

بخش دیگری این نشست به پرسش و پاسخ خبرنگاران از معاونان کتابخانه ملی اختصاص داشت.

سلطانی‌فر نیز در پاسخ به پرسش دیگری درباره ثبت آثار دیداری و شنیداری گفت: ثبت «گنجینه فرهنگ مردم» با پیشنهاد سازمان صداوسیما کارش آغاز شده و دو اثر «کلیات سعدی» و «مثنوی» نیز مشترکاً با ترکیه در حال ثبت جهانی است.

پرسش دیگر درباره فعالیت‌های کتابخانه در حوزه نسخ خطی شبه‌قاره بود. امیرخانی در پاسخ به این سؤال گفت: در هندوستان به علت حضور چهار قرن زبان فارسی در این منطقه نسخ خطی فارسی بسیاری وجود دارد. هرچند این آثار به زبان فارسی است، اما متعلق به کشور هندوستان است. برخی از مراکز مانند مرکز میکروفیلم نور اقداماتی در جهت حفظ این نسخ خطی با انجام یک‌سری از کارهای مطالعاتی انجام داده‌اند، اما انجام هر نوع کار دیگری در این زمینه باید در چارچوب قانون انجام شود.

سلطانی‌فر در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره‌ی رویکرد معاونت اسناد در قبال قانون دسترسی آزاد به اطلاعات گفت: اسناد و طبقه‌بندی آن واجد معیار است. دسترسی به اسناد باید آزاد باشد. محققان نیز براساس سلسله مراتب می‌توانند از این منابع استفاده کنند. ما در این دوره سعی می‌کنیم که به روان‌سازی اسناد بپردازیم.

گزارش از نوا ذاکری