کتاب یازدهم نقد تاریخ نگاری انقلاب اسلامی منتشر شد

به گزارش ایلنا؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی به‌عنوان مرجعی در حوزه‌ی تاریخ انقلاب اسلامی؛ تاکنون ده جلد از مجموعه‌ی نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی را منتشر کرده است. کتاب حاضر یازدهمین این مجموعه شامل شش مقاله است.

اولین مقاله این مجموعه، نقد کتاب "طبقه، سیاست و ایدئولوژی در انقلاب ایران" به قلم حمید هوشنگی است. کتاب تلاش دارد کاستی‌ها و نادرستی‌های موجود در آثار و دیدگاه‌های پیشین در تبیین انقلاب اسلامی ایران را رفع و تصویر قانع‌کننده‌تر و روشن‌تری از علل و زمینه‌های انقلاب ارائه نماید. نویسنده تلاش کرده نقاط ضعف تئوری های به کار گرفته شده در تبیین انقلاب اسلامی ایران را نشان و به سوالاتی است که این نظریات قادر به پاسخگویی به آنها نبودند؛ پاسخ دهد. هرچند در این کتاب نیز برخی پرسش‌ها بی‌پاسخ گذاشته شده و کاستی‌هایی وجود دارد. در مجموع این کتاب ازجمله نمونه‌های ناکام‌ مانده در نظریه‌پردازی انقلاب اسلامی ایران است.

دشواری‌های نگاه از بیرون به موضوعات اجتماعی، احساسات تحلیلگر درخصوص رخداد انقلاب و سوءگیری وی نسبت به روحانیت شیعه، عدم شناخت دقیق ایدئولوژی شیعه، استفاده از منابع دست دوم و غیرمستند وحتی اظهارات بدون سند ازجمله عواملی هستند که تحقیق مذکور را از مسیر علمی خارج ساخته‌اند و آن را همردیف سایر آثاری نموده است که نتوانستند انقلاب اسلامی ایران را به خوبی تبیین نمایند.

مقاله دوم، نقد کتاب گذر از بحران جانشینی به قلم علی کردی است. ناقد ذیل محورهایی چون شناخت ناکافی نویسنده از واقعیات سیاسی در ایران، وجود تناقض‌ها در تحلیل، استدلالهای ضعیف و بی‌پایه، استفاده از منابع خاص و... به نقد کتاب مذکور پرداخته‌است. او معتقد است که صف بندی دوستان و دشمنان در داخل و خارج ایران گواه این ادعاست که راه طی شده جمهوری اسلامی در سالهای پس از رحلت امام خمینی،  همان راه امام خمینی است.

سومین مقاله این مجموعه، نقد کتاب انقلاب ایران به روایت رادیو بی بی سی است. از دیدگاه ناقد، این مجموعه به عنوان یک مجموعه تاریخ شفاهی رسانه‌ای، در جهت منافع و اهداف کشور انگلستان تدوین شده است و 3 هدف را دنبال می‌کند: اول: اثبات دوستی دولت انگلستان با مردم ایران با تکیه بر انقلاب مشروطیت و یادآوری کمک این دولت در پیروزی این نهضت. دوم: تطهیر دولت انگستان و پاک نمودن ذهن شنونده‌ی ایرانی از اتهاماتی که به دولت انگلستان درمورد دخالت این دولت در تاریخ معاصر ایران وارد آمده است. و سوم: نشان دادن بی‌ثمری حرکت‌های مردمی ایرانیان درجهت رسیدن به آزادی و استقلال.

مقاله چهارم این مجموعه نقد کتاب همه مردان شاه به قلم محمدحسن نیاست. کینزر، مولف کتاب بر این باور است شکل‌گیری گروه‌هایی با رویکرد افراطی نسبت به غرب، مولود سیاست‌های اشتباه آمریکا در جهان اسلام است و نقطه آغاز این سیاست‌های اشتباه، کودتای 28 مرداد 1332 در ایران است. بنابراین جهت پی‌جویی و پاسخ به چرایی این رویکردهای افراطی، ماهیت آن کودتا را مورد بررسی قرار داده است. البته وی در بررسی این مقطع از تاریخ معاصر ایران، دچار برخی خطاها و سطحی‌نگری‌ها شده است که ناقد محترم، ذیل محورهایی چون یکسونگری نویسنده، بزرگنمایی نقش سرویس‌های اطلاعاتی بیگانه در آن کودتا، عدم تطابق عنوان کتاب با محتوی، عدم آگاهی و اشراف نویسنده به تحولات تاریخ معاصر ایران، تناقض گویی ها و... به نقد این کتاب پرداخته است. ناقد بر این باور است که این کتاب به لحاظ تاریخی از آن اندازه اهمیتی برخودار نیست که مورد توجه قرار گرفته است. دلیل این توجه، شرایط خاص کشور آمریکا بود که متاثر از فضای پس از یازده سپتامبر 2001 بود.

مقاله پنجم به نقد کتاب خودکامگی، نوسازی و انقلاب در روسیه و ایران اختصاص یافته که توسط آقای مهدی احمدی نوشته شده است. پرفسور تیم مک دانیل با انجام دو مورد کاوی(روسیه ی سده ی نوزدهم و ایران در میانه سده ی بیستم )می‌خواهد ثابت کند که نوسازی خودکامگی راه مشخص و البته پرتناقضی به سوی مدرنیته است و سرانجام به انقلاب اجتماعی خواهد انجامید.

مقاله ششم این مجموعه، به نقد رمان زمین سوخته اختصاص یافته است که توسط مهدی حق بین مورد نقد قرار گرفته است. رمان زمین سوخته، اولین رمان جنگ و اثری گزارش‌گونه‌ از جنگ است. نویسنده کتاب در مخالفت با تئوری لزوم گذشت زمان از وقوع یک حادثه تاریخی برای نگاه داستانی به آن، در بحبوحه آغازین روزهای جنگ تصمیم می‌گیرد رمانی درباره جنگ تحمیلی خلق کند. راوی«زمین‌سوخته»، چشم ناظر و شاهد وقایع رمان است. او همه وقایع را شرح می‌دهد، بی‌آن که خود، کاری انجام دهد. از خرابی و ویرانی جنگ می‌گوید و تمام آدم‌ها اعم از بسیجیان و نظامیان و یا خائنان و وطن‌فروشان را از نظر می‌گذراند، اما کسی را مقصر قلمداد نمی‌کند. همه آنچه هست، رو می‌کند تا خواننده خود نتیجه بگیرد. ناقد محترم ذیل دو عنوان کلی نقد ادبی و نقد محتوایی، به نقد این اثر پرداخته است و و در قسمت نقد محتوایی، نقدهایی چون «شتاب‌زدگی و غیرمحققانه بودن»، «نگاه جنگی غیرارزشی به دفاع مقدس»، «روایتی تلخ بدون ثبت حماسه‌آفرینی‌ها»، «روایتی از تسلیم و بی‌تفاوتی» و «تحریف تاریخ دفاع مقدس» بر آن وارد کرده است.

این اثر در شمارگان 1000 نسخه و 183 صفحه و به قیمت 60.000 ریال در اولین روزهای سال جاری روانه بازار نشر شده است.