ضرر یک میلیارد و 500 میلیون تومانی موسسه رسانه‌های تصویری در سال 93
موسسه رسانه‌های تصویری سال گذشته با وجود 4 میلیارد هزینه برای 28 فیلم؛ تنها دو و نیم میلیارد تومان برگشت سرمایه داشته است. مدیرعامل این مرکز می‌گوید: به لحاظ اقتصادی بسیار پایین کار کردیم زیرا اولویت ما اقتصادی نیست.
شبکه خانگی در ایران با تاسیس موسسه رسانه‌های تصویری در سال 72 کار خود را آغاز کرد. موسسه‌ای که نزدیک به دو دهه از عمر آن می‌گذرد؛ هم‌اکنون درکنار 32 موسسه شبکه خانگی دیگر در بخش خصوصی در ایران فعالیت می‌کند و به گفته مدیرعاملش بیشتر از اینکه به فکر مسائل مالی باشد و بعد تجاری را ملاک قرار دهد؛ تعاریف ارزشی را در حیطه وظایف خود تعریف کرده! اما با در تنگنا قرار گرفتن دولت ازنظر مالی و مطرح شدن اقتصاد مقاومتی؛ آیا زمان آن نرسیده که تمام موسسه‌های دولتی ازجمله همین موسسه؛ از مکیدن دولت دست برداشته و مسیری سودآور را برای خود ترسیم کنند؟ با حسین مسافر آستانه عملکرد یکساله‌ی موسسه تحت امرش و برخی برنامه‌های یکساله‌ی آن را به بحث گذاشتیم.
میزان بودجه دولتی موسسه رسانه‌های تصویری در سال گذشته چه‌قدر بود؟
دولت برای تولید فیلم‌ها 4 میلیارد تومان در اختیار موسسه گذاشت؛ البته به دلیل وضعیت اقتصادی دولت این رقم بسیار کم‌تر از سال گذشته بود.
برای امسال این مبلغ چه‌قدر خواهد بود؟
هنوز بودجه امسال تصویب نشده است. گرچه ما پیشنهاد 12 میلیارد تومان را داده‌ایم و معلوم نیست که چه مقدار آن تصویب شود.
در سال 93 چه تعداد فیلم سینمایی و ویدئویی به بازار ارائه دادید؟
فیلم‌هایی مانند گناهکاران، کلاس هنرپیشگی، آسمان زردکم عمق، آینه‌های روبه رو، سربه مهر، استخر، آهوی پیشانی سفید، ابرهای ارغوانی، شور شیرین، برلین منفی 7، امروز، پاتال و آرزوهای کوچک، بادیگران، پنجاه قدم آخر، شور شیرین و گهواره‌ای برای مادر از جمله 28 فیلمی بود که امسال وارد بازار کردیم. به جز یک فیلم «کلاف» که فیلم ویدئویی بود؛ دیگر فیلم‌ها سینمایی بودند.
آیا غیر از فیلم؛ آثار دیگری هم داشتید؟
مجموعه مستندی تحت عنوان «هم‌‌آوایی» که به آواها و آیین‌های عاشورایی در سال‌های مختلف کشور می پردازد را تولید کردیم. همچنین پخش فیلم‌های برگزیده سی سال دفاع مقدساز دیگر فعالیت‌های ما بود. معرفی 30 اثر برگزیده در حوزه دفاع مقدس یکی از کارهای مغفول مانده در سال‌های گذشته بود. همکاران موسسه به بهانه برگزاری جشنواره دفاع مقدس این کار را انجام دادند و مجموعه ارزشمند و ماندگار ارائه دادند.
میزان تیراژ فیلم‌ها و میزان سرمایه‌گذاری آنها چه حد و حدودی دارد؟
مجموع تیراژ 28 فیلم دو میلیون نسخه بود. حدود 4 میلیارد تومان برای آن سرمایه‌گذاری کردیم. به‌طور میانگین نسبت فروش به برگشت خورده‌ها 60 به 40 بود. درباره برخی فیلم‌ها این نسبت به 90 درصد فروش و ده درصد برگشت هم می‌رسید.
درآمدزایی‌تان چه قدر بود؟
تا این لحظه که هنوز مسائل مالی ما بسته نشده دو و نیم میلیارد تومان درآمد داشته‌ایم که نشان از ضرر یک میلیارد و 500 میلیون تومانی دارد. البته ما در هیچ سالی سوددهی نداشته‌ایم.
پس فعالیت شما هیچ‌گونه منطق اقتصادی ندارد؟
بله؛ همین‌طور است. ما به لحاظ اقتصادی بسیار پایین کار کردیم زیرا اولویت ما اقتصادی نیست. بیشتر سعی‌مان بر این است که فیلم‌هایی خوب و ارزشمند علی‌رغم تیراژ پایین تولید کنیم. ما به شاخصه‌هایی که به عنوان فاکتورهای پرفروش مطرح است توجه چندانی نمی‌کنیم. حداقل فروش را از هر فیلمی که در بازار ارائه دادیم؛ داشته‌ایم. به این دلیل که معیار ما برای ارزیابی و قیمت‌گذاری فرهنگی معیار ارزشی و فرهنگی است.
آیا مسائل فرهنگی و سودآوری در یک ظرف نمی‌گنجند؟
به هیچ وجه. فیلم‌های پرفروش فیلم‌هایی هستند که از نظر هنری و فرهنگی نازل هستند؛ اما با اقبال فرهنگی روبرو می‌شوند. فیلم‌هایی که توجه بیشتری به فرهنگ دارند در زمان خود مهجور می‌مانند. دولت وظیفه دارد برای این حوزه سرمایه‌گذاری کند تا آینده سینما را از نظر فرهنگی حمایت کند.
بعداز بیست سال آیا زمان آن نرسیده که موسسه از نظر اقتصادی مستقل از دولت شود؟
این در سیاست سازمان سینمایی نیست. زیرا قرار نیست موسسه رسانه‌های تصویری مسیر32 موسسه دیگر را برود.
از نظر محتوا آثار رسانه‌های تصویری در چه سطحی قرار می‌گیرد؟
من فیلم‌ها را از نظر محتوا عمدتا متوسط رو به بالا ارزیابی می‌کنم. دغدغه ما برای گرفتن فیلم‌ها از تهیه‌کنندگان محتوای ارزشمند است. بعضا ممکن است؛ ساختار فنی قوی و پرهزینه و پارامترهای هنرمندانه بالایی نداشته باشند؛ اما سعی کردیم از نظر محتوایی فیلم‌های ارزشمند و سالمی را ارائه دهیم.
برای امسال قصد درآمدزایی بیشتر برای موسسه را ندارید؟
در بعضی مواقع ما با کارهای ارزشمندی رو به رو هستیم که کارهای پرفروشی نیستند اما به لحاظ محتوای فرهنگی واجد ارزش‌اند. ما آنها را بیشتر مدنظر خواهیم داشت. نگاه ما خیلی اقتصادی نخواهد بود؛ زیرا بخش خصوصی در بدنه سینمای خانگی وجود دارد که دغدغه اصلی‌شان مسائل مالی است. ما سعی داریم فرهنگ را در اولویت قرار داده؛ و این تعامل با بخش خصوصی کلیه نیازهای جامعه را در هر دو وجه تامین کند.
روند صدور مجوز در نمایش خانگی به چه شکل است؟
اداره کل نمایش خانگی فیلمنامه را می‌خواند؛ در صورت تایید پروانه ساخت صادر می‌کند. تهیه‌کننده بعد از ساختن فیلم، برای گرفتن پروانه نمایش، مجدد به ارشاد مراجعه می‌کند. از آنجا که فیلم‌ها هیچ زمان منطبق با آنچه در فیلمنامه است؛ ساخته نمی‌شود؛ ایراداتی مطرح می‌شود که در نهایت با گفت‌وگو حل می‌شود.
اعمال ممیزی روی آثار عرضه شده در این شبکه چگونه است؟
ممیزی بحث روشن و شفافی است یکسری آیتم‌های کلی است که همه کارگردان‌ها و فیلم‌سازان از آن اطلاع دارند و باید آنها را رعایت کنند. جز آیتم‌های کلی به لحاظ اعتقادی و سیاسی که جزو خط قرمزها هستند؛ دیگر ممیزی چندانی وجود ندارد. بقیه بحث ممیزی سلیقه‌ای است. در بحث ممیزی حوزه نمایش خانگی تا آنجا که من آثار را دیده‌ا‌م؛ با نگاه باز عمل شده.
دلیل عرضه فیلم‌های بی‌محتوا و نازلی که در شبکه خانگی تولید در سوپرمارکت‌ها؛ مربوط به صدور مجوزهای فله‌ای توسط اداره کل نمایش خانگی است؟
شاید یکی از دلایل که انتقاداتی روی این فیلم‌ها وجود دارد؛ عدم سختگیری ارشاد در صدور مجوزها باشد و اینکه ممیزی خاصی را اعمال نمی‌کند. محتوای ضعیف قابل دفاع نیست. باید سختگیری بیشتری وجود داشته باشد تا فیلمنامه‌های قوی‌تری به دست کارگردان‌ها برسد. فیلم ضعیف هیج توجیهی ندارد. قطعا به مدیرکل نمایش خانگی مربوط می‌شود. امیدوارم تعادل وجود داشته باشد. تعادل بهترین امر است نه سختگیری بیش از حد و نه بی‌توجه به بسیاری از مسائل.
این‌گونه فیلم‌ها چه تاثیری در سطح فرهنگی کشور دارد؟
فیلم‌های نازل ازنظر محتوا و ساختار می‌تواند در پایین آوردن سلیقه فرهنگی و هنری جامعه نقش منفی ایجاد کند. سازمان سینمایی و اداره کل نمایش خانگی باید با یک دقت و وسواس خاصی در صدور مجوزها کار کنند که فیلم‌ها حداقل استانداردهای ساختاری و فرهنگی را به لحاظ محتوا دربرداشته باشند. البته من می‌دانم که در این دوره در صدور مجوز پروانه نمایش برای فیلم‌ها و همین طور پروانه ساخت برای فیلم‌های ویدیویی دقت بیشتری خواهد شد. یکی از سیاست‌های سال جدید این است که توجه به محتوای فرهنگی موردنیاز و معیار جامعه در اولویت قرار گیرد. طبعا فیلم‌هایی که از ساختار حرفه‌ای‌تری برخورد باشند در گروه حمایتی قرار می‌گیرند.
برنامه خاص و تغییر سیاستی برای آینده خواهید داشت؟
موسسه همیشه سعی دارد منطبق با نیازهای روز برنامه‌های جدیدتری را سرلوحه کار خود قرار دهد. برنامه‌ای را در هیات مدیره خود به تصویب می‌رساند و براساس نظر هیات مدیره سعی می‌کند این برنامه‌ها را در طول سال جاری کند. امسال در ادامه فعالیت‌های خود در بخش جشنواره‌ها و بین‌الملل را در اولویت‌های کارهای خود قرار خواهیم داد. بخش مهمی از فعالیت‌های رسانه‌های تصویری متوجه امور جشنواره‌ها و امور بین‌الملل خواهد شد. همانطور که رئیس سازمان سینمایی قبلا در این باره صحبت کرده بودند.
احیای فیلم‌های برگزیده کارگردان‌های برجسته کشور و معرفی و رونمایی از آنها جز برنامه رسانه‌های تصویری است. بسیاری از آثار ساخته شده در گذشته مجددا اسکن و کارهای فنی و اصلاح رنگ روی آنها انجام خواهد شد. البته در گذشته هم این کار را تحت عنوان آثار برگزیده یک کارگردان خاص انجام داده بودیم.
آیا فیلم‌ها تغییری از نظر محتوایی خواهند داشت؟
قطعا فیلم‌هایی را مورد نظر قرار خواهیم داد که از نظر محتوایی در راستای سیاست‌های دولت باشد. نیازهای فرهنگ اجتماعی روز را مدنظر قرار دهد. هر فیلمی و با هر موضوعی در راستای کار ما نخواهد بود. فیلم‌ها را با یک انتخاب وسواس‌گونه و نگاه فرهنگی انتخاب و مورد حمایت در حوزه نمایش خانگی قرار خواهیم داد.
تصمیمی برای ارتقای ساختاری محصولات دارید؟
باتوجه به اینکه ما باید شاهد رشد فرهنگی در همه زمینه‌ها باشیم؛ همچنین نیازها و توقعات جامعه فراتر از نیازهای سال گذشته است؛ بنابراین ما باید منطبق با نیازهای جامعه و ارتقای اجتماعی کارهایی را ارائه دهیم. این مقوله هم به بالا بردن کیفیت فیلم‌ها هم از نظر ساختار و هم کار کردن با کارگردان‌های قوی‌تر مربوط می‌شود. دقت و وسواس یک کارگردان و کستینگ خوب در زیباشناسی یک فیلم و کیفیت تولید تاثیر دارد. مجموعه این عوامل تولید یک فیلم خوب را رقم می‌زند.
پس کار با کارگردان‌های به‌نام و حرفه‌ای جزء برنامه‌هایتان است؟
ما به دنبال ارتقای کالاهای خود از نظر کیفی و محتوایی هستیم. کار کردن با کارگردان‌های حرفه‌ای اصلی‌ترین مولفه برای رسیدن به این خواسته است. صحبت‌هایی برای قرارداد بافیلم‌هایی که در جشنواره امسال حضور داشتند؛ داشته‌ایم.
این به معنای محدودتر کار کردن است؟
تعداد برایمان مهم نیست؛ اما کیفیت برای ما اهمیت بیشتری دارد. به نسبت تولید اگر از نظر کیفی و کمی ارتقا داشت ما هم به همان میزان آثار را مورد حمایت قرار می‌دهیم.
آیا سفارش کار هم به کارگردان‌ها یا تهیه‌کننده‌ها می‌دهید؟
برای امسال از بدو تولید محصولات با گروه تولید همراهی خواهیم داشت تا کارهای ارزشمندی ارائه داده شود. البته این به معنای دخالت در ساخت که در وظایف فارابی جای می‌گیرد؛ نیست. کاری که در دولت گذشته صورت می‌گرفت. ما بین آثاری که ساخته شده دست به انتخاب می‌زنیم.
میزان درآمدزایی تهیه‌کننده‌ها از فروش فیلم‌ها در شبکه خانگی چه قدر است؟
در ایران مبلغی که برای فیلم‌ها پرداخت می‌شود رقمی بین 250 تا 300 میلیون تومان است. البته استثنائاتی وجود دارد. در طول سال برای یک تا دو فیلمی که فروش خوبی در گیشه داشته‌اند؛ تا 500 میلیون تومان هم پرداخت می‌شود.
این رقم در کشورهای اروپایی و امریکایی چگونه است؟
در این کشورها با وجود پرداخت مالیات‌های سنگین و هزینه‌های این‌چنینی اما به دلیل وجود حق کپی رایت و بسته بودن مجاری قاچاق این رقم 7 تا 8 برابر ایران است.
فیلم‌های خارجی در حوزه فعالیت‌های نمایش خانگی چه جایگاهی دارد؟
در طول سال برای رفع نیاز فیلم دیدن مردم به تعداد زیادی فیلم در شبکه نمایش خانگی نیاز داریم. تولید سینمای ایران برای یک فصل یا نیم سال کفایت می‌کند. برای رفع این نیاز به تولید فیلم در بخش ویدئویی یا فیلم‌های خارجی نیاز که مغایر با مسائل فرهنگی نباشد؛ نیاز است.
موسسه نمایش خانگی آیا مستقیم اقدام به تهیه فیلم‌های خارجی می‌کند؛ یا خیر؟
بستگی به نوع عملکرد موسسه دارد. برای تامین آنها گاهی شرکت‌ها از طریق کمپانی‌های مختلف در کشورهایی مانند مالزی، دبی و دیگر کشور اقدام می‌کنند. برخی هم مانند ما خود مستقیم وارد عمل می‌شوند.
در سبد موسسه رسانه‌های تصویری جای فیلم خارجی خالی بوده؛ این امر دلیل خاصی داشته؟
توجه به سینمای ایران را در اولویت سیاست‌های خود قرار دادیم. این تصمیم براساس نظر هیات امنا گرفته شد که ما سال گذشته فیلم خارجی نگرفتیم؛ اما امسال درصد بسیار کمی فیلم خارجی را دربرنامه‌های خود قرار خواهیم داد.
پس تغییر سیاست خواهید داشت؟
تغییر که نه اما فعالیت کاری خود را تکمیل خواهیم کرد.