فارابی به روایت اسماعیل میهن‌دوست و فرزاد موتمن؛
کارمندانی خموده با تکه کلام نه!
تا وقتی تکلیف تولید فیلم از طریق حمایت مالی دولت تعیین می‌شود؛ وضع ادامه دارد. برخی تهیه‌کنندگان که دغدغه اکران ندارند با بهرمندی از بودجه‌های کلان حمایتی؛ سود خود را خواهند برد و سر سینمای مستقل کماکان بی‌کلاه می‌ماند.
چرا فارابی نیاز به تغییر ساختار دارد؟ آیا فارابی باید در مقوله تولید فعال بماند؟ عملکرد فارابی در گذشته و امروز سینمای ایران چه نقشی داشته است؟ این‌ها سوالاتی‌ست که با اسماعیل میهن دوست و فرزاد موتمن درمیان گذاشتیم.
سر مستقل‌ها بی‌کلاه مانده
کارگردان برخورد خیلی نزدیک می‌گوید: بنیاد سینمایی فارابی در سال‌های اخیر توازن در حمایت نداشت و از آثار سینمای مستقل حمایت نکرد.
اسماعیل میهن دوست درباره کوچک سازی بنیاد سینمایی فارابی اعتقاد دارد: بنیاد فارابی بخش‌های مختلفی با کارکردهای متفاوتی دارد مثل بخش بین‌الملل که سالهاست در زمینه فروش و بازاریابی اغلب فیلم‌های خود فارابی و فیلم‌های بخش خصوصی که پخش کننده خارج از کشورشان فارابی است؛ فعالیت دارد. فعالیت این بنیاد علی‌القاعده باید ادامه یابد یا بخش‌های دیگری چون واحد انتشارات که در زمینه نشر ماهنامه، فصلنامه و کتاب سینمایی کارکرد دارد.
وی می‌گوید: کارکرد اصلی و بحثبرانگیز فارابی بخش به اصطلاح فرهنگی آن است که تصمیم در مورد حمایتی مالی پروژه‌های سینمایی آنجا گرفته می‌شود؛ سال‌های سال است برخی فیلمها از طریق وام و یا مشارکت از حمایت کامل این بنیاد بهره‌مند می‌شوند، برخی حمایت محدودتری می‌شوند و سینمای مستقل که از آن بی‌بهره است.
به عقده او؛ مهم‌ترین بخش فارابی در شرایط فعلی که از بودجه و گردش مالی بالایی برخوردار بوده این بخش است و هنوز مشخص نیست تکلیف این بخش فارابی در تحولات جدید چه می‌شود و آیا به ارگان دیگری محول خواهد شد و یا در همان فارابی باقی خواهد ماند.
میهن دوست می‌گوید: به گمان من تکلیف این بخش و ساز و کار جدید آن اگر روشن شود؛ می‌توان در مورد مقوله کوچکسازی فارابی اظهارنظر کرد که آیا در بر همان پاشنه سابق می‌چرخد یا اینکه تحولاتی در پیش است.
کارگردان «برخورد خیلی نزدیک» می‌افزاید: با تحولات سینمای دیجیتال و منتفی شدن استفاده از نگاتیو و پوزتیو دولتی و نوبت دوربین و همچنین ارائه تجهیزات نوری و حرکتی توسط بخش خصوصی در این ایام، فارابی دیگر نقش و کارکردی در این زمینه ندارد.
به گفته او؛ باتوجه به اقتصاد بیمار سینمای ایران و بالا رفتن هزینه‌های تولید تا وقتی تکلیف تولید فیلم‌های سینمای ایران از طریق حمایت مالی دولت تعیین می‌شود؛ همین وضع ادامه خواهد داشت. او می‌گوید: در این میان عده‌ای از تهیه‌کنندگان محدود که دغدغه اکران ندارند با بهرمندی از بودجه‌های کلان حمایتی در همان تولید سود خود را خواهند برد و سینمای بدنه بخشی از این بودجه را که اغلب از طریق روابط غیر شفاف انجام می‌شود؛ به خود اختصاص خواهند داد و اکران را قبضه خواهند کرد و سر سینمای مستقل کماکان بی‌کلاه مانده و عرصه بر آن‌ها تنگ‌تر و تنگ‌تر خواهد شد.
به اعتقاد او؛ خوب است متولیان قبل از همه تکلیف این کارکرد بنیاد سینمایی فارابی را مشخص کنند والا مسائل فرعی چون تعدیل عده‌ای کارمند و غیره این هدف را کمرنگ کند.
کارمندان خموده با تکه کلام نه!
کارگردان فیلم شب‌های روشن هم شرحی این‌چنین از وضعیت پیشین فارابی ارایه می‌دهد: عده‌ای کارمند خموده را پشت صندلی‌هایشان می‌دیدم که به هر کاری جواب منفی می‌دادند.
فرزاد موتمن درباره تغییر ساختار فارابی می‌گوید: سالهاست به بنیاد سینمایی مراجعه نکردم و معتقدم کوچکسازی این بنیاد از سوی مدیریت سینما اتفاق درستی است.
این کارگردان با بیان اینکه سالهاست هیچ مراجعه‌ای به این بنیاد نداشته، پبیشینه‌‌ی این نهاد را چنین شرح می‌دهد: بنیاد سینمایی فارابی زمانی در دهه های شصت و هفتاد به عنوان یک بازوی اجرایی برای معاونت سینمایی عمل می کرد. هم به فیلمسازان تجهیزات برای کار می داد و به تمام فیلمها با استفاده از وام تبصره ۳ کمک مالی می کرد و این روند در مورد تمام فیلمها یکسان بود.
و می‌گوید: چند سال است که شاهد تغییر در سیاستهای بنیاد سینمایی فارابی هستیم؛ به جای اینکه این بنیاد به همه فیلم‌های سینمای ایران کمک کند، حمایت خود را معطوف به فیلم‌های خاصی کرد.
موتمن اعتقاد دارد: در سال‌های اخیر بنیاد سینمایی فارابی به عنوان تهیه‌کننده وارد کار شد که اکثر فیلم‌هایش هم موفق نبود. ادارات بی‌فایده‌ای مثل واحد اقتباس ادبی در این بنیاد تاسیس شد که حتی یک اثر هم از آن بیرون نیامد و این وضع فعلی این بنیاد است.
کارگردان «صداها» قصه‌ی جالبی را هم تعریف می‌کند: زمانی هر فیلمنامه‌ای برای کار به این بنیاد می‌بردم؛ عده‌ای کارمند خموده را پشت صندلی‌هایشان می‌دیدم که به هر کاری جواب منفی می‌دادند و به همین خاطر از سال‌ها قبل، دیگر به آن بنیاد نرفتم، حالا سوال این است که فایده محلی که در آن همه جواب منفی می‌شنوند؛ چیست؟
موتمن با دفاع از عملکرد ایوبی درقبال تغییر ساختار فارابی اعتقاد دارد: ایشان پس از یک سال و اندی حضور در معاونت سینمایی، اشکالات سیستم سینمای کشور را رصد کرده‌اند و حالا در حال اصلاح آن هستند.
او می‌گوید: یکی از بزرگترین ایرادات در سینمای ایران این روزها بنیاد سینمایی فارابی است که به گسترش فضای رانت‌خواری و پارتی‌بازی در سینمای ایران کمک کرد. تعدیل در ساختار این بنیاد اقدامی هوشمندانه است و من از این فضا حمایت می‌کنم. اگر این کوچکسازی به شکل خوبی انجام شود و آقای ایوبی به سیاستهای اصلاحی خودشان ادامه دهند، شاید روزی نام ایشان در تاریخ سینمای ایران به عنوان احیاکننده سینمای ایران بعد از انقلاب ثبت شود.
