باید امکان نقد عملکرد شورای نگهبان فراهم شود/ برخی تفاسیر شورا باعث کاهش حدود اختیارات مجلس شده است

به گزارش خبرنگار پارلمانی ایلنا، محمود صادقی در جریان نشست علنی امروز مجلس شورای اسلامی در تذکری با استناد به ماده ۷۹ آیین‌نامه داخلی مجلس اعلام کرد: بنده در نطق اضطراری خود در روز یکشنبه هفته جاری مسائلی را مطرح کردم که باعث برخی ابهامات شده و به همین دلیل لازم می‌دانم که توضیحاتی ارائه کنم.

عضو فراکسیون امید افزود: اولاً در مورد دیوان محاسبات مقصود من شخص رییس دیوان محسبات نبود؛ بلکه منظور نظام و فرآیندی بود که در دیوان محاسبات برای بررسی بودجه مجلس وجود دارد که منجر به پاک شدن و خط خوردن ایرادهای دیوان در جریان رسیدگی به نظام مالی و گردش مالی سالانه مجلس می‌شود که جزییات این مسئله را می‌توان در جلسه علنی و در کمیسیون برنامه و بودجه بیان کرد.

وی با اشاره به جمله جنجالی نطق خود مبنی بر این‌که «نمایندگان عصاره فضائل شورای نگهبان هستند، نه ملت»، اعلام کرد: امام در دروه اول مجلس خطاب به نمایندگان فرمود که شما عصاره فضائل ملت هستید که همین نقل‌قول از ایشان تبدیل به این جمله شد که مجلس عصاره فضائل ملت است.

نماینده اصلاح‌طلب مردم تهران در مجلس ادامه داد: مقصود بنده آن است که مجلس و شورای نگهبان در شرایط فعلی در نظام قانونگذاری با یکدیگر اجین شده و شورای نگهبان جزیی از نظام قانونگذاری کشور است.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس همچنین خاطرنشان کرد: بر اساس اصل ۹۹ قانون اساسی شورای نگهبان بر انتخابات و روند قانونگذاری نظارت دارد که هرکدام فلسفه بسیار متقنی دارد؛ از طرف دیگر بنده به شخصه قائل به نظارت استصوابی شورای نگهبان هستم و بارها این نکته را در سخنرانی‌هایم مورد اشاره قرار داده‌ام.

وی گفت: با رجوع به مشروح مذاکرات خبرگان قانون اساسی می‌توان دریافت که شورای نگهبان به این دلیل تشکیل شد که در زمان رژیم پهلوی حاکمیت کاندیداهای مشخصی را از صندوق رای بیرون می‌آورد که برای جلوگیری از این اتفاق نهادی مستقل به نام شورای نگهبان تشکیل شد تا نمایندگان مردم و نه نمایندگان حاکمیت باشند و قوه مجریه و حاکمیت نیز در انتخاب نمایندگان مداخله‌ای نداشته باشند تا نمایندگان براساس آرای مردم انتخاب شوند.

صادقی تصریح کرد: در مورد نظارت قانونی معتقدم نظارت شورای نگهبان بر مصوبات مجلس شورای اسلامی بسیار ضروری است. این مسئله محصول مبارزات نظام مشروطه است و شهادت شیخ فضل‌الله نوری در راستای شکل‌گیری نظام مشروطه مشروعه بود.

او گفت: بر این اساس باید قوانین مصوبه مجلس به گونه‌ای تصویب شود که برخلاف اسلام نباشد که این موضوع در اصول قانون اساسی پیش‌بینی شده است تا شورای نگهبان نظارت قانونی بر مصوبات مجلس داشته باشد که مطابق موازین شرع و برخلاف قانون اساسی به تصویب نرسد.

نماینده اصلاح‌طلب مردم تهران در مجلس خاطرنشان کرد: در اصول دیگر قانون اساسی تاکید شد که شورای نگهبان می‌تواند بر مصوبات مجلس نظارت قانونی داشته باشد؛ بنابراین تمام مصوبات مجلس باید براساس موازین شرع بوده و مخالف قانون اساسی نباشد. همچنین در قانون اساسی تاکید شده است که مجلس شورای اسلامی بدون شورای نگهبان مشروعیت قانونی ندارد. بنابر اصل ۹۸ قانون اساسی نیز تفسیر قانون اساسی بر عهده شورای نگهبان است.

وی ادامه داد: اکنون بعد از گذشت ۴ دهه از عمر مبارک جمهوری اسلامی ایران و فعالیت مستمر شورای نگهبان کنار مجلس سوال این است که آیا ما حق نداریم که بپرسیم که محصول و خروجی چنین نظامی و رویکردی چه بوده و چطور می‌توان این کار را ارزیابی کرد؟!

صادقی گفت: بنده با تمامی احترامی که به شورای نگهبان قائلم معتقدم که باید بتوان عملکرد را نقد کرد. امام فرمود که وقتی شورای نگهبان مصوبه‌ای را تایید یا رد می‌کند، هیچ‌کس حق ندارد که بگوید این نظر اعتبار نداشته و به همین دلیل نظر شورای نگهبان لازم‌الاتباع است اما برخی تفسیرهای شورای نگهبان در مواردی موجب کاهش اختیارات مجلس شورای اسلامی شده است. ازجمله حق تحقیق و تفحص و محدویت‌های اعمال شده که نمی‌توانیم تفحص را نسبت به شورای نگهبان و مجلس خبرگان انجام دهیم. این‌ها باعث کاهش حدود و اختیارات مجلس و کاهش خروجی عملکرد قوه مقننه شده است.

او در عین حال با بیان اینکه بسیاری از نظارت‌ها در امر قانونگذاری قابل‌‎نقد است، خاطرنشان کرد: بعضاً شورای نگهبان به مصوباتی ایراد می‌گیرد و در برخی موارد این رهنمود را به نمایندگان می‌کند که موضوعی را مورد استثنا قرار دهید. زمانی که بر قانون استثنا می‌‎زنیم، آن قانون خاصیت خود را از دست می‌دهد. بنابر این باید بگویم که برای همه نهادهای نظام احترام قائل هستم اما حق انتقاد نیز قائل هستم.

واکنش رییس مجلس به توضیحات صادقی

علی لاریجانی در واکنش به تذکر این نماینده اصلاح‌طلب مجلس گفت: بنده از توضیحاتی که ارائه دادید، تشکر می‌کنم. اگر دفعه گذشته نیز این‌گونه صحبت می‌کردید، این مناقشات ایجاد نمی‌شد.

رییس مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: با این حال شما در جلسه قبل که بنده حضور نداشتم، حرفی را مبنی بر این‌که بررسی حساب‌های مجلس ازسوی دیوان محاسبات انجام شده و رییس این دیوان در برخی موارد آن‌ها را خط می‌زد، مطرح کردید و در حالی که این‌گونه نیست. بینی و بین‌الله این‌طور نیست.

نماینده اصولگرای قم در مجلس با بیان این‌که دیوان محاسبات ساز و کارهای مشخص خود را دارد، تاکید کرد: در چند دوره‌ای که بنده رییس مجلس بوده‌ام، این موارد را ندیده‌ام و حتی در برخی موارد رییس دیوان هم از گزارش‌های واصله مطلع نیست.

رییس قوه مقننه خاطرنشان کرد: کارشناسان دیوان محاسبات در کمیسیون برنامه و بودجه حضور یافته و گزارش‌های خود را ارائه می‌دهند.

اشتباه لسان صادقی و مزاح لاریجانی

به گزارش ایلنا، درحالی که نطق روز یکشنبه هفته جاری محمود صادقی درباره این‌که «نمایندگان عصاره فضائل شورای نگهبان بوده، نه عصاره فضائل ملت» با انتقادات فراوانی ازسوی نمایندگان مجلس و برخی از رسانه‌ها روبرو شد، این نماینده مجلس هنگامی که در تذکر امروز خود بنا داشت در این رابطه توضیح دهد، بار دیگر اما این بار به‌خاطر یک اشتباه لفظی، «نمایندگان را عصاره فضائل شورای نگهبان خواند و در بخشی از سخنانش گفت: اشاره بنده به فرمایشات امام خمینی(ره) بود که خطاب به نمایندگان دوره اول مجلس فرمودند که شما عصاره فضایل ملت هستید که در بین عموم ملت این جمله معروف شد از قول امام که «مجلس عصاره فضایل شورای نگهبان است.»

بر این اساس درحالی که این اشتباه لفظی صادقی موجب خنده نمایندگان و رییس مجلس شد، علی لاریجانی این نماینده اصلاح‌طلب را خطاب قرار داد و گفت: صحبتی کردید که باز نمایندگان تذکر اصل ۷۹ بدهند.

محمود صادقی اما این‌بار در واکنش به مزاح رییس مجلس با خنده گفت: سهو لسان شد!