فقدان سیاست کلان منجر به فرسایش منابع ژنتیکی شده است
بنابر اعلام مرکز پژوهشهای مجلس، بهدلیل نبود سیاست کلان و جامع در حوزه منابع ژنتیکی در کشور و عدم مدیریت یکپارچه، فرسایش آنها شدت بیشتری داشته است.
به گزارش خبرنگار پارلمانی ایلنا، دفتر مطالعات ارتباطات و فناوریهای نوین مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، چگونگی مدیریت حفاظت و بهرهبرداری از منابع ژنتیکی را در قالب گزارشی مورد بررسی قرار داد.
این مرکز با بیان این مطلب که منابع ژنتیکی کشور مهمترین سرمایههای ملی محسوب میشوند که حفاظت و نگهداری از آنها تنها از لحاظ ملی و امنیتی حائز اهمیت است، بلکه بهرهبرداری از این ثروت در زمینههای مختلف نقش مهمی در ارتقای امنیت اقتصادی، امنیت سلامت و امنیت غذایی دارد، افزود: گرچه دستگاهها و نهادهای متولی متعددی در زمینه حفظ و نگهداری منابع ژنتیکی فعال هستند، اما به دلیل ماهیت منابع ژنتیکی از نظر تنوع و گستردگی در کشور و همچنین نبود سیاست کلان و جامع دراین حوزه و عدم مدیریت یکپارچه و منسجم این منابع، فرسایش آنها شدت بیشتری داشته است. ارتباط ضعیف زیست بانکها برای اشتراکگذاری اطلاعات و نبود بانک اطلاعات جامع منابع ژنتیکی سبب شده دسترسی محققان به این منابع دشوار باشد.
این گزارش میافزاید: از طرف دیگر به دلیل عدم ضمانت اجرایی نظارت بر خروج منابع ژنتیکی از کشور، هر روزه شاهد خروج غیرمجاز و سرقت زیستی ذخایر با ارزش کشور هستیم.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: رفع معضلات موجود و همچنین پیوستن و مشارکت در کنوانسیونهای بینالمللی مرتبط با این حوزه ازجمله پروتکل ناگویا نیازمند وجود زیرساختهای قانونی محکم و کارآ در کشور است. در حال حاضر لایحه «حفاظت و بهره برداری از منابع ژنتیکی» و لایحه «الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به پروتکل ناگویا» که در رابطه با دسترسی به منابع ژنتیکی و تسهیم عادلانه و منصفانه منافع حاصل از استفاده آنها در سطح بینالمللی، از مواردی است که مجلس دهم باید مورد بررسی قرار دهد. با توجه به نتایج بررسی لایحه الحاق به پروتکل ناگویا در کمیسیونهای اصلی و فرعی مجلس نهم، تصمیمگیری درباره پیوستن به این پروتکل منوط به ایجاد زیرساختهای قانونی در کشور شده و در نتیجه نیازمند بررسی لایحه «حفاظت و بهره برداری از منابع ژنتیکی» است.
در ادامه این گزارش آمده است: این لایحه با تشکیل کارگروههایی در مرکز پژوهشها و سپس در کمیسیون کشاورزی مجلس نهم مورد بررسی قرار گرفت و پیشنهادهایی برای رفع ابهامات موجود ارائه شد. با این حال فرآیند تصمیمگیری و رای نهایی درخصوص آن به اتمام نرسیده و ادامه بررسی آن به مجلس دهم موکول شده است.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: از آنجا که حفاظت از منابع ژنتیکی کشور و رفع مشکلات موجود بسیار اهمیت دارد، موارد زیر در بررسی لایحه مذکور باید مورد توجه قرار گیرد:
- دامنه شمول اعطای مجوزهای دسترسی و بهره برداری منابع ژنتیکی و نوع بهرهبرداری
- ساختار مدیریت حفاظت و بهرهبرداری از منابع ژنتیکی
- توجه به مالکیت فکری و دانش سنتی مربوط به منابع ژنتیکی
در بخش پایانی این گزارش اعلام شده است: بررسی دقیق این لایحه و ایجاد زیرساختهای قانونی مطلوب و نیز پیگیری اجرا و نظارت بر قوانین میتواند از اقدامات مجلس دهم شورای اسلامی در جهت صیانت و کنترل بهرهبرداری از منابع ژنتیکی کشور باشد.