تحـرکات دیپلماتیک ایران اجازه دفن اجساد در عربستان را نخواهد داد

«حسن هانی‌زاده» در گفت‌‌و‌گو با خبرنگار ایلنا٬ در خصوص دفن اجساد حجاج توسط عربستان اظهار داشت: باتوجه به سابقه رژیم آل سعود و بی‌توجهی عربستان به مبانی و حقوق بین‌الملل؛ به نظر می‌آید که سعودی‌ها دست به چنین جنایتی خواهد زد و برخی از حجاج کشورهای آفریقایی خصوصاً شمال آفریقا مانند مصر و نیجریه که دولت‌های آنان پیگیری مسائل حقوقی اتباع خودشان نیستند؛ در مقابل پرداخت دیه به بازماندگان قربانیان اجازه داده‌اند تا اجساد آنها در یک مقبره عمومی دفن شود و حتی احتمال حضور مسئولان و نمایندگان این کشور‌ها در مراسم مذکور وجود دارد.

این کار‌شناس مسائل خاورمیانه ادامه داد: بحث دفن کردن اجساد مربوط به فاجعه منا امری بعید و عجیب به نظر نمی‌رسد٬ چراکه آل‌سعود و عربستان سعودی؛ رژیمی است که در سطوح مختلف خطاهای بسیار زیاد و فراوانی مرتکب شده است٬ بنابراین باید بگویم که این موضوع با واقعیت‌های موجود در عربستان تطابق دارد.

هانی‌زاده در پاسخ به اینکه آیا احتمال دفن اجساد و پیکر حجاج ایرانی در عربستان متصور خواهد بود یا خیر؛ بیان داشت: در خصوص جمهوری اسلامی ایران اوضاع کاملاً متفاوت‌تر از کشورهای دیگر است. به گونه‌ای تحرکات دیپلماتیک ایران با کشورهای مذکور قابل مقایسه نیست. به‌علاوه اینکه ستادهای پیگیری در وزارت خارجه، سازمان حج و زیارت و قوه قضائیه تشکیل شده تا مسائل و ابعاد مختلف حادثه را پیگیری کنند. لذا جمهوری اسلامی ایران به شدت پیگیر این است تا اجساد حجاج را به ایران بازگرداند که در سایر کشور‌ها این موضوع به دلایل مختلف به یک حلقه مفقوده تبدیل شده است.

وی در تشریح دلایل دفن اجساد مربوط به کشورهای آفریقای شمالی در عربستان سعودی عنوان کرد: دلیل عمده برای وقوع این مساله ارتباطات کشورهای مذکور از حیث سیاسی و اقتصادی با عربستان است و اینکه مایل به پذیرش دفن قربانیان خود در عربستان هستند ریشه در تفکرات فکری این کشور‌ها دارد. به‌صورتی که این کشور‌ها دفن اجساد خود در سرزمین عربستان را یک نوع ارزش می‌دانند.

این تحلیلگر مسائل منطقه‌ای در توصیف اظهارات مقام‌های سازمان حج مصر مبنی بر اینکه اجساد حجاج این کشور در عربستان به خاک سپرده شده‌اند؛ ابراز داشت: به نظرم گزارش‌هایی که در خصوص دفن اجساد مصری در رسانه‌ها منتشر شده، درست است و به احتمال بسیار قوی مصر پیشنهاد عربستان در خصوص پرداخت غرامت و دفن اجساد کشورشان در این کشور را می‌پذیرد. در گذشته هم از این دسته اتفاقات رخ داده و مصر حاضر نشده تا برای انتقال قربانیان خود هزینه کند و ترجیح می‌دهند اجساد در مکه دفن شوند. نکته دیگری که باید مد نظر قرار گیرد این است که، در اعتقادات مردم مصر و کلاً کشورهای آفریقای شمالی؛ دفن اموات در مکه یک اجر اخروی شناخته می‌شود و همین اعتقادات موجب می‌شود که دولت مصر دفن اجساد حجاجش در عربستان را بپذیرد.

هانی‌زاده در پایان با اشاره به سابقه دفن اجساد حجاج در عربستان خاطر نشان کرد: در گذشته چنین اتفاقاتی مانند فاجعه منا در عربستان سعودی رخ داده است. به عنوان مثال در جریان غرق شدن کشتی حامل حجاج که برخی از اجساد در ساحل عربستان پیدا شدند، به مکه منتقل و در همانجا دفن شدند. معمولاً کشورهای عربی با این اعتقاد که سرزمین مکه و مدینه سرزمین مقدسی است و اگر مسلمان در آنجا دفن شود یک قدر و منزلت دیگری پیدا خواهد کرد؛ احتمال دفن اجساد فاجعه منا در عربستان امری است که دارای سابقه بوده و باید بدانیم این کشور‌ها از لحاظ فرهنگی و دینی مخالفت خاصی با این قضیه ندارند.