وضعیت فعلی اشتغال حاصل اقدام‌های گذشته است
وزیرتعاون٬کار و رفاه‌اجتماعی گفت:از بار مسئولیتی شانه خالی نکردم و مسئولیت صندوق‌های بحرانی را پذیرفتم٬ اما می‌دانید سوال باید نسبت به وظیفه از وزیر صورت بگیرد و این در حالی است که من در وزارتخانه ابزار لازم برای اشتغالزایی را در اختیار ندارم.
به گزارش خبرنگار پارلمانی ایلنا٬ علی ربیعی که برای پاسخ به سوال ابراهیم کارخانه‌ای در مجلس مبنی بر اینکه چرا عزمی راسخ، مدیریتی هماهنگ و برنامه‌ای هدفمند برای حل معضل بیکاری رو به رشد کشور وجود ندارد؟ حضور یافته بود٬ گفت: بنده خودم را وزیر بیکاران هم می‌نامم و با توجه به عملکرد دولت٬ باید بگویم از کارنامه دولت در این زمینه دفاع میکنم٬ چراکه نرخ بیکاری از ۱۲.۲ در سال ۹۱ به ۱۰.۶ در سال۹۳ رسیده است.
وزیر تعاون٬ کار و رفاه اجتماعی افزود: وزارت کار و دولت خروج از شرایط رکود تورمی را در شرایط مقابله با تحریم‌ها آغاز کرده و سعی کرده فضایی برای سرمایه‌گذاری ایجاد کند.
ربیعی در توضیح مسئله بیکاری و اقدام‌های دولت و مشکلات پیش رو تصریح کرد: از فرصت به دست آمده توسط نمایندگان تشکر میکنم تا بتوانم در مورد دستاوردهای به دست آمده در حوزه کار صحبت کنم. همچنین از آقای ابراهیم کارخانه‌ای و دقت‌نظر و خلوص ایشان در مطرح کردن سوالشان سپاسگزارم و در ابتدای صحبتم از شهیدان رجایی و باهنر یاد میکنم.
ربیعی در ادامه افزود: برای تعیین شرایط امروز بازار کار نیازمند تحلیل دقیق شرایط یک‌دهه گذشته بازار کار، سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی در ایران هستیم. اگر عملکرد دوره‌های گذشته به ویژه ۴ سال گذشته بررسی نشود٬ بیکاری که تاکنون داشته‌ایم را نمی‌توان بررسی کرد.
وی افزود: از زمانی که ما به دولت آمده‌ایم ۴ میلیون و ۶۰۰ نیروی تحصیل‌کرده‌ای که تحصیلاتشان تناسبی با بازار کار ندارد٬ وارد کار شده‌اند و عوارضی که از دولت گذشته در بازار کار به وجود آمده٬ باید بررسی شود.
ربیعی با تاکید بر اینکه اشتغال مسئله‌ای است که وضعیت کنونی آن حاصل اقدام‌های گذشته است٬ افزود: برای حل معضل اشتغال کارهای طولانی و پیچیده و پرمخاطره را در پیش‌رو داریم و در حال حاضر جمعیت شاغل پیش‌روی ما ۲۲ میلیون نفر است و سیاستی که برای آن در سال ۱۴۰۰ پیش‌بینی شده است٬ ۳۱ میلیون نفر است.
وی ادامه داد: دسترسی به ویژگی‌های کاهش نرخ بیکاری نیازمند هماهنگی‌های نزدیک دولت و مجلس و سایر دستگاه‌هاست تا بتوان تحول اساسی را ایجاد کرد.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: بررسی‌های ما نشان می‌دهد که اقتصاد ایران در خط روندی خود نرخ رشد ۴ الی ۵ درصدی را طی کرده و به ازای هر یک درصد٬ یکصد هزار فرصت شغلی ایجاد می‌شود. بر طبق شواهدی که ما داریم برای رسیدن به نرخ رشد ۸ درصد این امر مستلزم اتفاق‌های فراوان در سیاست‌گذاری‌های دولت و مجلس و سایر دستگاه‌ها خواهد بود و ما امیدواریم با هم‌افزایی میان مسئولان مسئله اشتغال را در سال ۱۴۰۰ حل کنیم.
وی ادامه داد: ما برای تحقق اهداف به حدود ۱۲۰ هزار میلیارد سرمایه‌گذاری نیاز داریم و سوال اساسی در مقطع فعلی این است که ظرفیت اشتغال در کشور چه میزان است و با توجه به این ظرفیت ما به چه میزان می‌توانیم اشتغال ایجاد کنیم. ما امروز در وزارت کار از ظرفیت موجود حداکثر استفاده را برای اشتغالزایی انجام داده‌ایم.
ربیعی تاکید کرد: در سال‌های گذشته اقتصاد کشور کوچک شده و توان اقتصادی کشور کاسته شده و فرصت سرمایه‌گذاری پایین آمده است. اشتغال محصول یک رفتار سیستمی است که مجموعه‌ای از عوامل برای تحقق آن باید فعال شود.
وی ادامه داد: آموزش، مهارت، محیط مناسب کسب و کار، میثاق‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری، بازار مناسب برای بازاریابی و نظام اداری تسریع‌گر می‌تواند برای تحقق اشتغال مفید باشد و در مقطع فعلی این سوال مطرح است که در سال‌های گذشته کدامیک از شاخص‌های یادشده٬ نگاه جدی شده است و من پاسخ را به شما می‌گوییم که قطعا هیچ‌کدام.
ربیعی همچنان در ادامه تاکید کرد: دولت یازدهم برای بهبود همه شاخص‌های یاد شده اقدامات شایان توجهی را انجام داده است که در اینجا فرصت نیست همه اقدامات را مطرح کرد.
وزیر کار همچنین در مورد بهبود فضای کسب و کار در دولت یازدهم افزود: برای بهبود این شاخصه در دولت یازدهم اقدامات مناسبی انجام شده که آمارهای بین‌المللی در این‌باره نشان می‌دهد که رتبه جهانی کسب و کار ایران از ۱۵۲ به ۱۳۰ تغییر پیدا کرده است و رشد اقتصادی از ۱.۹ در سال ۹۲به ترتیب به ۳ درصد و ۳.۵ درصد در سال ۹۳ افزایش پیدا کرده است و اقتصاد شرایط رو به رشد خود را آغاز کرده است به عنوان مثال صادرات نفتی عدد قابل توجهی را به خود اختصاص داده است و نرخ بیکاری از ۱۲.۲ سال ۹۱ به ۱۰.۶ در سال ۹۳ رسیده است.
ربیعی همچنین یادآور شد: پایه پولی به عنوان عامل اصلی افزایش نقدینگی از ۲۷.۶ درصد در پایان سال ۹۱ به ۴.۱ درصد در سال ۹۳ کاهش یافت. در دولت یازدهم با توجه به مقابله با تحریم‌های ظالمانه جذب سرمایه‌گذاری خارجی راحت و روان شده است و فضای روانی بهتر برای سرمایه‌گذاری ایجاد شده و ما امیدواریم این دستاورد‌ها به سرعت بتوانند شرایط ناخوشایند را بهبود بخشند.
وی ادامه داد: در دولت یازدهم از تنزل ارزش پول ملی جلوگیری شده و اعتبارات سرمایه‌گذاری دولت در قالب تملک- دارایی از ۲۳.۵۵ درصد به ۹۲ درصد افزایش پیدا کرده است.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در بخش دوم توضیحاتش در پاسخ به سوال یکی از نمایندگان مجلس گفت: هر اقتصادان منصفی می‌داند اثرات اقداماتی که تاکنون صورت گرفته٬ امروز بر وضعیت اشتغال ما سنگینی می‌کند و چندین سال به طول می‌انجامد تا مشکلات فعلی رفع شود و اقدامات صورت‌گرفته نیز به سرعت تاثیرگذار نخواهد بود.
وی افزود: بنا بر بررسی‌های ما و با فرض رشد ۷ درصدی رشد ما در بخش‌هایی همچون نفت و گاز و پتروشیمی و فولاد هزینه می‌شود که اتفاقاً موردنظر نمایندگان در شهرهای خودشان نیز هست. در اینجا با ۳۵۰۰ میلیارد تومان تنها یک شغل ایجاد می‌شود و در واقع ما با رشد بدون اشتغال نیز مواجهیم که باید مورد توجه نمایندگان قرار بگیرد. در طول فعالیت دولت شاید هر روز یک آیین‌نامه در کمیسیون‌ها برای بهبود فضای کسب و کار دنبال کردیم و برای هفت موردی که توسط شما مورد اشاره قرار گرفت٬ بحث حمایت از تولید و کارگروه‌هایی که تشکیل شده در نظر گرفته شد و در شورای‌عالی اشتغال مسائل مطروحه در بخش کشاورزی را در جلسه گذشته به اتمام رساندیم و در جلسات آینده نیز و در بخش‌های ITC، جهانگردی و صنایع دستی، صنعت و معدن و شرکت‌های کوچک و متوسط در دستور کار قرار خواهند داشت و برنامه‌ریزی‌های لازم برای آنها انجام شده است.
ربیعی با اشاره به فرمایش هوشمندانه و مدبرانه مقام معظم رهبری در تاکید بر بنگاه‌های کوچک و متوسط اعلام کرد: امروز بیش از ۸۲ درصد از اشتغال ما در همین بخش‌هاست. برای آشنایی بیشتر نمایندگان با سیاست‌های اشتغالزایی باید عرض کنم ما از دو مسیر برای تحقق این مهم اقدام کرده‌ایم؛ مسیر نخست٬ مسیر سرمایه‌گذاری، رشد، تولید و ایجاد اشتغال است و معتقدیم که اینها پاسخگوی ما نخواهند بود و به رشد ۷ یا ۸ درصد نیز در زمان کوتاه دسترسی پیدا نخواهیم کرد٬ اما خودمان را برای رشد ۵ درصد آماده کرده‌ایم.
ربیعی اضافه کرد: مسیر دوم هدفگذاری برای بنگاه‌های خرد و کوچک است و تلاش داریم ظرفیت‌های خالی را پر کرده و قسمت‌هایی که بیش از ۸۰ درصد رو به تکامل است را احیا کرده و برای چندین طرح نیز در این راستا جهت‌گیری نموده‌ایم که پاورپوینت‌های آن در اختیار شما نمایندگان محترم قرار خواهد گرفت و اینجا مختصری به آن اشاره میکنم.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی یادآور شد: رویکرد ما در وزارتخانه؛ ایجاد تحرک در طرف تقاضای بازار کار بوده و شعار «اشتغال بزرگ٬ بنگاه‌های کوچک» را در پیش گرفته‌ایم. در حال حاضر فکر میکنم حداقل در ۷ الی ۸ استان طرح‌های پایلوت شده موجب به اشتغال پایدار در بخش‌های کوچک شده است. از سال ۱۳۹۲ تاکنون برای حدود ۳۴۰ هزار نفر مشوق‌های تخفیف بیمه‌ای قرار داده‌ایم که آمارهای آن موجود است و تفاهمنامه‌هایی نیز با بخش‌های مختلف به امضا رسیده که به امید خدا در آینده‌ای نزدیک آثار آن روشن خواهد شد.
ربیعی یادآور شد: به عنوان مثال ما در وزارت کار در استان خراسان رضوی برنامه‌ریزی‌های خوبی در حوزه توسعه صنعت پوشاک و کفش و همچنین زعفران انجام داده‌ایم و برنامه‌های خوبی نیز برای توسعه زنجیره زنبورداری و عسل در استان‌های گلستان و مازندران، قزوین و کردستان نیز آغاز شده است. همچنین صنعت توریسم را در استان سمنان آغاز کرده و در مشهد مقدس نیز برای نخستین بار صنعت کفش را با همکاری با یک برند مطرح کلید زدیم. همچنین طرح «تکاپو» با شعار اشتغال بزرگ و کسب و کار کوچک را دنبال کرده‌ایم٬ بنابراین ما در دو جهت نخست در جهت ایجاد زمینه برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد، رفع موانع تولید فعالیت‌های قابل توجهی داشته‌ایم که ذکر آن به اندازه یک کتابچه به طول خواهد انجامید و برای پاسخ به اشتغال زیادی که امروز از راه رشد به دست نمی‌آید٬ بیکار ننشسته و با برنامه‌های طرح «تکاپو» و برنامه‌های «کارورزی» و دیگر برنامه‌ها فعالیت‌های خود را آغاز کرده‌ایم.
وی افزود: بنا بر آمار پیشرفت ما با توجه به وضع اقتصادی کنونی قابل قبول بوده است. امروز سازمان فنی و حرفه‌ای٬ آموزش را از روستا‌ها در مناطق مرزی آغاز کرده‌ایم. خروجی‌های دانشگاهی ما نسبت بسیار مناسبی با رسته شغل‌های مورد نیاز استان‌ها دارد. در حالی که مهارت و فرهنگ کار از مشکلات ما بوده آموزش فنی و حرفه‌ای امروز ۳ تا ۴ برابر گذشته فعالیت خود را ادامه می‌دهد و آنچه را که رئیس جمهور تاکید کرد٬ توجه ویژه‌ای به بحث مهارت‌آموزی دارد.
وزیر کار اضافه کرد: ما همچنین سامانه ملی مشاغل را برای ساماندهی وضعیت بیکاران راه‌اندازی کرده و فرصت‌های شغلی در استان‌ها را به عدد ۷۵۰ رسانده‌ایم. با توجه به اینکه برنامه ششم توسعه در پیش رو است. من از اقتصاددانان مجلس تقاضا دارم که میزان نرخ رشد سرمایه‌گذاری به قیمت‌های سابق به بیش از ۸ درصد در سال به کارایی بالا برسد تا تولید و اشتغالزایی تحقق یابد و این از الزامات دستیابی به نرخ رشد ۸ درصد یعنی تنها براساس تغییرات ساختاری و بنیادی در جهت‌گیری‌ها انجام خواهد گرفت. باید توجه کنیم که ما با رشد ۵ الی ۶ درصد نمی‌توانیم به نیاز اشتغالزایی پاسخگویی کنیم٬ چراکه رشد بدون اشتغال یا کم اشتغال را همراه خواهیم داشت.
ربیعی خاطرنشان کرد: خواهش میکنم جهت‌گیری‌های مجلس را به سمت ایجاد شغل در کارهای کوچک، متوسط و خرد ببریم و این تنها راه حل برون‌رفت از این شرایط است و برای آن تمهیداتی اندیشیده‌ایم و علاوه بر جهت‌گیری‌های مناسب نیازمند سرمایه‌گذاری‌هایی برای تحقق این مهم هستیم. بحث اشتغال همیشه ملموس و قابل اندازه‌گیری بوده و ما نزدیک به ۴۰۰ هزار دفترچه بیمه شده اجتماعی داریم و علاوه بر این صندوق کارآفرینی امید، کمیته امداد و بسیج تعداد بسیاری شغل ایجاد کردند و ما امروز ۲۲ میلیون شغل داریم که تنها ۱۵ میلیون آن بیمه شده است و نسبت دو به یک میان شغل رسمی و غیر رسمی ایجاد شده است و اینجا اعلام میکنم که توانسته‌ایم علاوه بر شغل‌های رسمی که با دفترچه‌های بیمه قابل اندازه‌گیری است با همین نسبت دو به یک موفق به ایجاد شغل غیر رسمی هم شده‌ایم و باید بگویم کارنامه ما با این شرایط پیش گفته اقتصادی که مستحضرید می‌تواند کارنامه قابل قبولی باشد٬ اما من هم مثل آقای کارخانه‌ای و دیگر دوستان نگران وضعیت اشتغالزایی هستم و فکر میکنم این بحث مسئله همه ما و همه ما در خصوص نسبت به آن نگرانیم و تنها با اصلاح سیاست‌ها، قوی‌تر کردن کمیسیون‌های اشتغال میان دولت و مجلس این مشکل را از پیش رو برداریم.
ربیعی در پایان تصریح کرد: البته هیچگاه از بار هیچ مسئولیتی شانه خالی نکردم و مسئولیت صندوق‌های بحران‌زده را پذیرفتم٬ اما همه شما می‌دانید سوال باید نسبت به وظیفه از وزیر صورت بگیرد و این در حالی است که من در وزارتخانه ابزار لازم برای اشتغالزایی را در اختیار ندارم. اما باز هم اندازه سهم خود مسئولیت پذیرفته و شانه خالی نخواهم کرد. بار‌ها خود را وزیر بیکاران نامیده‌ام و سعی کرده‌ام جهت‌گیری‌ها را در این مسیر انجام دهم و اینجا از آقای کارخانه‌ای و دیگر دوستان تقاضا دارم به این موضوع نیز توجه کنند. من همچنان کارنامه دولت را قابل دفاع می‌دانم٬ اما از سوال‌کننده محترم تقاضا دارم نقش من را در این میان مورد توجه قرار دهند. به هرحال بسیار خرسندم که این فرصت مهیا گردید که بار دیگر بحث اشتغال به میان می‌آید.