منتقدان، ترجمه کتاب پیکتی را مملو از غلطهای فاحش می‌دانند
کتاب «سرمایه در قرن بیست و یکم» نوشته توماس پیکتی بدون شک جنجالیترین کتاب اقتصادی منتشر شده در سال گذشته میلادی بود که به عنوان پرفروش‌ترین کتاب سایت آمازون نیز انتخاب شد. ترجمه فارسی این کتاب که مهم‌ترین نظریات نولیبرالی در مورد انباشت و توزیع ثرورت را زیر سوال می‌برد، انتقادات زیادی را در بر داشته است.
تامین ۲۴ / اندک زمانی پس از انتشار این کتاب شاهد انتشار دو ترجمه فارسی از آن بودیم.. اولی با ترجمه «اصلان قودجانی» و با نظارت و مقدمه «محسن رنانی» توسط انتشارات «نقد فرهنگ» منتشر شد و و دومی با ترجمه «محمدرضا فرهادی‌پور» و «علی صباغی» و با مقدمه «علی دینی ترکمانی» در حال نهایی‌سازی برای انتشار توسط نشر کتاب آمه است.
از سوی دیگر دو ترجمه دیگر هم در راه است. سومی را «محمود صدری» در انتشارات دنیای اقتصاد به پیش می‌برد و چهارمی را ناصر زرافشان از متن فرانسه به فارسی برمی‌گرداند.
پس از انتشار اولین ترجمه فارسی این کتاب با مقدمه دکتر محسن رنانی، انتقادات زیادی از سوی محافل نظری و برخی مترجمان به مقدمه دکتر رنانی و متن ترجمه شده کتاب وارد شد.
برخی از مترجمان و کار‌شناسان ترجمه معتقدند در ترجمه این کتاب سرعت بر کیفیت پیشی گرفته است تا جایی که متن ترجمه سرشار از غلطهای ترجمه‌ای است و حتی در بسیاری موارد مترجم معنای جملات را به اشتباه متوجه شده است.
به گزارش «تأمین ۲۴»(tamin۲۴. ir)، «پرویز صداقت»، یکی از مترجمان آثار اقتصاد سیاسی در مقاله «توماس پیکتی در سرزمین عجایب» و در نقد ترجمه مذکور این گونه نوشت:
«مترجم کتاب، به گفتهٔ خودش متن انگلیسی را طی ۸۷ روز، یعنی کمی کمتر از سه ماه، به فارسی ترجمه کرده است… به منظور شناخت ابعاد رکوردشکنی مترجم فارسی بهتر است با فرایند ترجمهٔ همین کتاب از زبان فرانسوی به انگلیسی آشنا شویم. مترجم کتاب سرمایه در قرن بیست‌ویکم به زبان انگلیسی آرتور گلدهامر است. او که در آستانهٔ هفتاد سالگی است دانش‌آموخته‌ی‌ام. آی. تی در مقطع دکترا است و اکنون در مرکز مطالعات اروپا در دانشگاه هاروارد کار می‌کند. وی حدود چهار دهه است که به ترجمه از فرانسه به انگلیسی مشغول است و کتاب سرمایهٔ پیکتی تقریباً یکصدمین کتابی است که او ترجمه کرده است. گلدهامر، به رغم همهٔ این توانمندی‌ها، پنج ماه به صورت تمام‌وقت صرف ترجمهٔ کتاب کرد، یعنی تقریباً دوبرابر زمانی که ترجمهٔ متن فارسی کتاب طول کشید.»
از سوی دیگر محسن رنانی، استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان، در مقدمه خود که بر ترجمه فارسی کتاب نوشته است، انتقاداتی را به اندیشه اقتصادی مارکس کرده که به باور منتقدان، انتقادهای مذکور بیشتر احساسی و کمتر علمی است. رنانی در مقدمه خود اندیشه پیکتی را در ادامه اندیشه های جان مینارد کینز، اقتصاددان بریتانیایی می‌داند و معتقد است باورهای پیکتی ارتباطی با نظریات اقتصادی مارکس ندارد.
این در حالی است که ناشر کتاب در کنار عکس پیکتی، عکس مارکس را در روی جلد کتاب منتشر کرده و همین موضوع مورد اعتراض بسیاری از منتقدین قرار گرفته است. آن‌ها ناشر کتاب را مورد این پرسش قرار می‌دهند که چرا اقدام به طراحی جلدی کرده که با نظر مترجم و ناظر مترجم در مورد اندیشه‌های مورد بحثدر کتاب در تعارض است.
اما «سرمایه در قرن بیست و یکم» نوشته توماس پیکتی و با ترجمه دکتر ناصر زرافشان نیز در حدود چهار ماه دیگر منتشر خواهد شد.
ناصر زرافشان ضمن نقد ترجمه قبلی این کتاب، کتاب پیکتی را از جمله تاثیرگذار‌ترین آثار اقتصادی دانست که توانسته یکی از مهم‌ترین نظریات نولیبرالی را به چالش بکشد که بر اساس آن معتقدند انباشت سرمایه در دست اقلیتی از افراد، موجب می‌شود اکثریت مردم از مواهب رفاهی آن بهره‌مند شوند.
دکتر ناصر زرفشان، حقوق دادن، پژوهشگر و یکی از مترجمین آثار اقتصاد سیاسی در گفتگو با «تأمین ۲۴»(tamin۲۴. ir) با یادآوری اهمیت کتاب مذکور ترجمه اول این کتاب را دارای اغلاط فاحش دانست.
وی اظهار داشت پیش از این نیز آثار زیادی در مورد وجود نابرابری درآمدی و شکاف طبقاتی در کشورهای سرمایه داری نوشته شده است اما نکته مهم کتاب سرمایه در قرن بیست ویکم این است که پیکتی بسیار تفضیلی و با همکاری حدود ۲۰ تیم برجسته در کشورهای مختلف طی ۱۵ سال کلیه حسابهای ملی و آمار اقتصادی را مورد بررسی قرار داده‌اند.
این پژوهشگر اقتصاد سیاسی در ادامه افزود پیکتی دراین کتاب نظریه رایج در ایدئولوژی نولیبرالیسم مبنی بر «رشد قطره چکانی» را رد می‌کند. نظریه رشد قطره چکانی معتقد است انباشت سرمایه در دست اقلیت، به مرور به همه جامعه سرایت می‌کند و کل جامعه از آثار آن بهره‌مند می‌شود و در نتیجه فاصله طبقاتی کاهش می‌یابد.
به گزارش «تأمین ۲۴»(tamin۲۴. ir) زرافشان خاطر نشان کرد علی رغم اینکه پیکتی چنین باور رایجی را رد می‌کند اما راهکارهای که ارائه داده است راهکارهای ریشه‌ای نیست چرا که پیکتی از این مسئله غافل است که نمی‌توان روغنی را ساخت که چرب نباشد!
وی با بیان مثال مذکور تشریح کرد مشکل اساسی که موجب نابرابری شده است ریشه در ذات و سرشت نظام انباشت رقابتی سرمایه داری دارد و از آنجایی که پیکتی در چهارچوب همین ساختار قصد حل مشکل را دارد راه حل‌های بنیادی و ریشه‌ای ارائه نداده است.
مترجم کتاب «سرمایه در قرن بیست و یکم» با بیان انتقادات خود نسبت به ترجمه اولی که از کتاب مذکور منتشر شده است تصریح کرد بسیار متاسفم که قاطعانه اعلام کنم ترجمه فارسی این کتاب در سطح بسیار نازلی قرار دارد و دارای اغلاط بسیار فاحشی است و این هم شامل متن ترجمه کتاب است و هم پریشان گویی‌ها و اظهارات کاملا غیر علمی که ناظر مترجم در مقدمه کتاب کرده است.
زرافشان خاطر نشان کرد همه ایراد را نباید بر گردن مترجم کتاب انداخت بلکه ناظر مترجم و ناشر نیز در این بی‌مسئولیتی و عدم وفاداری به متن مقصر هستند.
این پژوهشگر و مترجم در پایان گفت قصد دارد در ترجمه خود به برخی از ایرادات مذکور بپردازد و اظهار داشت در ترجمه این کتاب «مسابقه در ترجمه» اهمیت ندارد بلکه «دقت» مهم است و از این رو ترجمه جدید این کتاب تا حدود چهار ماه دیگر منتشر خواهد شد.
خسرو صادقی بروجنی
