عهدنامه مالک اشتر در بازار نشر

ایلنا: کتاب «عهدنامه مالک اشتر» ترجمۀ محمدابراهیم بدایع نگار تهرانی با مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمد شادروی منش و محمود عابدی از سوی مرکز پژوهشی میراثمکتوب منتشر شد.

به گزارش ایلنا، نامۀ امام علی بن ابی طالب(ع) به مالک اشتر نخعی، معروف به «عهد» یا «فرمان مالک اشتر» جامع ‌ترین نامه‌ای است که سید رضی در کتاب شریف نهج البلاغه از آن حضرت آورده و در آن بیش از دیگر نامه‌ها به مسائل جامعه و ارکان حکومت پرداخته شده است. عهدنامه را از دیرزمان، چندین بار به زبان فارسی ترجمه کرده‌اند، یکی از این ترجمه‌‌هاست، برگردان محمّد ابراهیم نواب تهرانی(د: ۱۲۹۹ ق.) که آن را از بهترین و استادانه‌ترین نثرهای عصر قاجار شمرده‌اند.

عهدنامۀ امام(ع) از زمان صدور تا روزگار بدایع نگار، مخاطبان گونه‌گونی یافته است، این تنوع و تفاوت مخاطبان با مترجمان و نوع ترجمۀ آنان نیز در پیوند است. مترجمان متعدد عهدنامه به زبان فارسی متفاوت می‌زیسته‌اند، خود را و جهان را ار دریچه‌های گوناگون می‌دیده‌اند، از نظر علمی و ادبی و بینش دینی یا یکدیگر تفاوت داشته‌اند، و از این رو هریک به دلیل و انگیزۀ مخصوص به ترجمۀ عهدنامه روی آورده‌اند. بیشتر این ترجمه‌ها از اواخر دورۀ صفویان(پس از ۱۰۵۰) بدین سوی پدید آمده‌اند.

بدایع نگار عهدنامه را به سال ۱۲۷۳ ق به نام ناصرالدین شاه قاجار ترجمه کرد. او در آن هنگام سی و سه سالگی، با بسیاری از متون مهم فارسی، ازجمله ترجمۀ تاریخ یمینی و تاریخ جهانگشای جوینی که ظاهراً در مکتب خانه‌ها و حوزه‌های اختصاصی بزرگ زادگان تدریس می‌شد، آشنا بود. از این گذشته او، در آن روز بیش از ده سال در بدایع نگاری سابقه داشت؛ بنابراین قدرت و مهارت او در آداب ترسل و انشا به حدی بود که تحسین معاصران را برانگیزد و سال‌ها بعد، استاد ملک الشعرا بهار سبک او را در این رساله «ممدوح و مطبوع» و از نوع نثر جرفادقانی، مترجم تاریخ یمینی دریابد و اقرار کند که از نثرهای ساده و فنی قرون متوسط و اخیر نثری تمام تر و کامل تر از عبارات این رساله و مقدمه، نیافته» است.

نوع نثر او، در ترجمۀ عهدنامه و بعضی آثار دیگرش به خوبی نشان می‌دهد که او در نگارش تاریخ و وقایع عصر ناصری هم، مانند علوی آوی در ترجمۀ محاسن اصفهان و عهدنامه، شیوۀ ناصح بن ظفر جرفادقانی را می پسندیده و پیوسته به ترجمۀ او از تاریخ یمینی نظر داشته است.

در این دفتر ترجمۀ بدایع ‌نگار تهرانی به همراه دست ‌نوشته‌ای به خط تویسرکانی از آن ترجمه(مکتوب به سال ۱۲۹۷ ق.) تقدیم خوانندگان شده است. مصححان علاوه بر مقابلۀ نسخه‌ها، ترجمه را نیز با متن عربی عهدنامه سنجیده است و در پای صفحه به افتادگی‌ها و احیاناً انحراف ترجمه از اصل اشاره کرده‌اند. ترجمه مقدمه به انگلیسی این اثر را دکتر محمود امیدسالار برعهده داشته است.

کتاب «عهدنامۀ مالک اشتر» با ترجمۀ محمدابراهیم بدایع نگار تهرانی با مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمد شاد روی منش و محمود عابدی ازسوی مرکز پژوهشی میراثمکتوب در شمارگان ۲۵۰۰ نسخه، قطع وزیری و به بهای ۱۰۰۰۰۰ ریال منتشر شده است.