مقابله با توان سایبری روسیه از اهداف تشکیل بخش اطلاعاتی ناتو/ نقض حقوق شهروندی و اعزام جاسوسان متصور است

«سیدعلی خرم» سفیر و نماینده سابق ایران در مقر اروپایی سازمان ملل متحد در تشریح دلایل انتصاب اولین معاون اطلاعاتی ناتو در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: در فاصله ۵۰ تا ۶۰ سال گذشته که از تاسیس سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) می‌گذرد، روند فعالیت آنها به صورتی بوده که همواره بر قدرت نظامی تکیه داشته و اطلاعاتی که در این سازمان بین‌المللی جمع‌آوری شده بود، از سوی کشورهای عضو تامین شده است. اکثر تحرکات نظامی و عملیات‌هایی که مرتبط با برخورد سخت ناتو می‌شد، توسط ایالات متحده صورت می‌گرفت اما نیروهای پیاده نظام ناتو را نظامیان ترکیه تشکیل می‌دادند. در این راستا کشورهای اروپایی مانند بریتانیا، آلمان و فرانسه انجام فعالیت‌های اطلاعاتی در ناتو را به عهده داشتند. به گونه‌ای که مسئولیت تحرکات اطلاعاتی در ناتو اغلب توسط دولت‌های اروپایی عضو این سازمان صورت می‌گرفت.

وی ادامه داد: از سال‌های گذشته و با توجه به راهبردهای تبیین شده در ناتو، قرار شد که یک «بخش مستقل اطلاعاتی» در ناتو ایجاد شود که البته تشکیل چنین بخشی می‌توانست نکات منفی و مثبتی را در برگیرد. اما به هرحال شاهد بودیم که چند روز گذشته «آرنت فریتاگ فون» سفیر سابق آلمان در جمهوری چک به عنوان مسئول بخش اطلاعاتی ناتو از سوی دبیرکل این سازمان منصوب شد که باید توجه داشته باشیم وی در فاصله سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ معاون رئیس سازمان اطلاعاتی فدرال آلمان بوده است. اما این‌که چه نکات منفی می‌تواند در تشکیل بخش اطلاعاتی ناتو نهفته باشد، باید بگوییم که عمده اطلاعات جمع‌آوری شده در ناتو از کشورهای عضو گرفته می‌شد و ناتو به همین اطلاعات بسنده می‌کرد. بیشترین حجم از این اطلاعات از سمت ایالات متحده آمریکا ارائه می‌شد و به همین ترتیب شاهد هستیم که برخی کشورهای عضو، در معرفی مسئول جدید بخش اطلاعاتی ناتو اعتراض‌هایی صورت داده و مایل بودند که رئیس این بخش، از نظامیان یا افسران اطلاعاتی آمریکا انتخاب می‌شد.

مباحث منفی که می‌تواند به وجود آوردن این بخش را تضعیف کند، این است که هم ‌اکنون ناتو دارای یک سیستم اطلاعاتی مستقل شده است و از همین جهت ارزش اطلاعات ارائه شده از سوی کشورهای عضو می‌تواند نسبت به سایر داده‌هایی که بخش اطلاعاتی ناتو جمع‌آوری می‌کند، کمرنگ‌تر شود. اما باید توجه داشت که تشکیل چنین بخشی نشان می‌دهد که ناتو به فکر تقویت بدنه خود بوده و به جای این‌که به داده‌ها و اطلاعات ارائه شده از سوی کشورهای عضو و به خصوص ‌آمریکا تکیه کند، خواهان استقلال در این مورد است و در اینجا به نوعی تقویت مدیریت و استقلال ناتو از این حیث را مشاهده می‌کنیم.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این پرسش که آیا بخشی از فعالیت بخش اطلاعاتی ناتو معطوف به روسیه می‌شود یا خیر، گفت: اینکه گفته شده بسیاری از فعالیت‌های این بخش معطوف به حوزه فعالیت روسیه و محیط اطراف آن خواهد بود، به نظر می‌رسد که تا حدود زیادی درست باشد. چراکه پس از تاسیس بخش اطلاعاتی ناتو دامنه و جنس فعالیت‌های ناتو تا حدود زیادی تغییر پیدا خواهد کرد.  زمانی که ناتو به وجود آمد و تشکیل شد، عمده فعالیت آنها روی شوروی و بلوک شرق معطوف بود و پس از آن زمانی که روسیه سه دهه بازسازی خود را پشت سر گذاشت و وارد فاز جنگ فناوری شد، ناتو هم جنس فعالیت‌های خود را تغییر داد. به صورتی که باید توجه داشته باشیم جنگ‌های امروزی و به خصوص مقابله ناتو با هر تهدید همانند سال‌های قبل و توسط ابزار سخت صورت نمی‌گیرد بلکه ناتو بیش از پیش روی جنگ سایبری مسکو علیه واشنگتن و کشورهای عضو ناتو تمرکز پیدا خواهد کرد.

وی در پایان با اشاره به ماموریت ناتو در مقابله با تروریسم خاطرنشان کرد: احتمال دارد که قسمتی از فعالیت بخش اطلاعاتی این سازمان به خطوط لوله‌های گاز و نفت، تحرکات روسیه و همچنین جابه‌جایی‌های نیرو و رصد اقدام‌های گروهک‌های تروریستی در جغرافیای مختلف اختصاص داده شود. به همین جهت زمانی که واژه «مبارزه با تروریسم» و اشراف بر فعالیت‌ آنها به میان می‌آید، بدون شک زمینه‌ تحقیقات در این خصوص گسترده خواهد شد و در اینجاست که احتمال «نقض حقوق شهروندی» افزایش پیدا می‌کند. لذا احتمال دارد رصد و شنود مکالمات، ایمیل‌ها، مقابله با حملات سایبری و حتی بازرسی مراسلات پستی از اهداف تعیین شده در شرح وظایف بخش جدید اطلاعاتی ناتو قرار گیرد که همین موضوع می‌تواند گستره حضور عاملان اطلاعاتی این سازمان در سطح جهان را فراهم کرده یا افزایش دهد.