تاکتیک غلط واشنگتن باعث تقویت القاعده در نقاط دیگر شد/ پس از حذف بن‌لادن برخوردی با القاعده صورت نگرفت
آمریکایی‌ها آسیب‌شناسی مجددی را برای مقابله با داعش و القاعده صورت داده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که در برخورد با آنها دچار خطا شده‌اند و همین موضوع دلیل رشد القاعده در نقاط دیگر شد.
«عبدالمحمد طاهری» رایزن پیشین ایران در افغانستان در تشریح وضعیت فعلی گروه تروریستی القاعده پس از مرگ بن لادن در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا تصریح کرد: پس از حوادثی که علیه دو برج در منهتن نیویورک صورت گرفت، دستگاه اطلاعاتی و امنیتی ایالات متحده به این جمع‌بندی رسیدند که باید بن‌لادن را به عنوان هدف اصلی قرار دهند و در امتداد آن به دنبال حذف مهره‌های اصلی القاعده بودند که نهایتاً وی را در پاکستان هدف قرار دادند و به گفته خودشان جنازه وی را به دریا انداختند.
وی ادامه داد: موضوع اصلی که در این بین به وقوع پیوست این بود که تحولات در منطقه و به خصوص در عراق بر اساس سناریوی واشنگتن صورت نگرفت و بر همین اساس ما شاهد فعال شدن القاعده در غرب آسیا بودیم. به صورتی که این روند موجب شد تا امروز در یمن، سوریه، لیبی و حتی عراق ما شاهد ظهور القاعده در پوشش بوکوحرام و داعش باشیم و از این جهت آمریکا نتوانست به صورت کلی القاعده را از بین ببرد.
اینکه چرا ایالات متحده نتوانست به صورت کامل با القاعده مقابله کند و این گروهک را از بین ببرد، دو دلیل عمده دارد. اول اینکه غربی‌ها در این فکر بودند که با زدن بن‌لادن، القاعده هم منهدم خواهد شد اما واقعیت این است که عناصر و کادر این گروه به شخصیت کاریزمای بن‌لادن متوسل بودند و در اینجا بود که پرونده نابود‌سازی القاعده بی‌نتیجه رها شد. مساله دوم این است که گروه‌هایی که در یمن، سوریه و عراق به وجود آمدند باعث شد تا تمرکز آمریکایی‌ها از روی القاعده برداشته شود و به نوعی غربی‌ها در این بازه زمانی مشغول رصد و سناریونویسی علیه یا به موازات آنها بودند.
این کارشناس مسائل افغانستان با تاکید بر این موضوع که القاعده اقدام به بازسازی خود در سراسر دنیا کرده است، عنوان کرد: اظهارات اوباما و نوع نگرش وی باعث شد تا هرگونه لشکرکشی برای مبارزه با القاعده و به صورت کلی تروریسمی که با نام بن‌لادن شناخته می‌شد، متوقف شود و از این جهت القاعده توانست از خلاء به وجود آمده استفاده کرده و خود را بازسازی و حتی بازتعریف کند. زمانی که صحبت از بازسازی به میان می‌آید، باید بگوییم که گروه یا اشخاصی که اقدام به این کار می‌کنند همچنان در معرض حیات قرار دارند. از این رو باید بگوییم که القاعده خود را در یمن به صورت کامل بازسازی کرده و در آفریقا، سوریه، لیبی و عراق هم حضور دارد که این حالت به دلیل تمرکز ایالات متحده روی داعش عملیاتی شده است.
وی افزود: واشنگتن با بهره‌گیری از مدل ترور بن‌لادن و کلاً سلسله اقدام‌هایی که علیه القاعده طرح کرده است، در صدد بوده تا بتواند با همان سناریو علیه داعش اقدام کند که متاسفانه در اینجا اشتباه تاکتیکی صورت داده که منجر به عدم موفقیت آنها شده است. چراکه خط مشی آنها نبرد مستقیم و قاطع نیست. از این جهت زمانی که روس‌ها در سوریه فعال شدند، آمریکایی‌ها هم برای اینکه از غافله عقب نمانند و بتوانند در امتداد مسکو ابراز قدرتمندی کنند وارد سوریه شدند و تحرکاتی علیه داعش صورت دادند و نهایتاً ابراز کردند که هدفشان ورود به رقه و از بین بردن کادر مرکزی داعش در این استان است که تاکنون این موضوع محقق نشده است. در اینجاست که نمایی از خلاء در مواجهه با القاعده مجدداً به تصویر کشیده می‌شود.
ممکن است پرسشی مطرح شود که آیا ایالات متحده نمی‌تواند القاعده را نابود کند یا اینکه عمداً مبادرت به این کار نمی‌کند؟ پاسخ تا حدود زیادی روشن است. آمریکا با توجه به ارتش و تسلیحات و همچنین امکانات ماهواره‌ای که در اختیار دارد به راحتی بن‌لادن را حذف فیزیکی کرد اما در حالت کنونی این اقدام را در دستور کار ندارد. چراکه آنها نمی‌خواهند در خصوص داعش و القاعده و به صورت کلی پدیده تروریسم با کشورهای منطقه و اعراب و حتی جمهوری اسلامی وارد مذاکره شوند و در مقابل هم القاعده از این وضعیت استفاده کرد و به تجدید قوا پرداخت که آثارش در لیبی، آفریقا، یمن و همچنین آسیای میانه کاملاً مشهود است.
طاهری در پاسخ به این پرسش که آیا مقام‌های امنیتی و نظامی واشنگتن در حالت فعلی متوجه کم‌کاری خود در مورد ریشه‌کنی القاعده شده‌اند یا خیر، بیان کرد: «جان برنان» رئیس سیا در مراسمی که به مناسبت پنجمین سالگرد حذف بن‌لادن برگزار شده بود رسماً اعلام کرد کشتن بن‌لادن مهم بود اما هدف قرار دادن البغدادی مهم‌تر است. لذا در اینجا می‌توان این نتیجه را گرفت که آمریکایی‌ها آسیب‌شناسی مجددی را در این خصوص صورت داده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که در برخورد با القاعده و حتی داعش دچار خطا شده‌اند. از سوی دیگر باید در نظر داشت که در زمان شکل‌گیری القاعده، کشورهای آسیای میانه به عنوان جمهوری‌های سابق روسیه محل انعقاد نطفه این گروهک تروریستی بوده‌اند. از این جهت آمریکایی‌ها فکر می‌کردند که اگر حوزه نفوز روس ها را همچنان ناامن رها کنند، توانسته‌اند بر مسکو فشار بیاورند. اما این تجزیه و تحلیل اشتباه بود. چراکه اگر اقدام آنها در نابود‌سازی القاعده درست به ثمر می‌نشست امروز رئیس سازمان سیا به صورت ضمنی به اهمیت القاعده و در امتداد آن داعش اشاره نمی‌کرد. به گونه‌ای که امتداد سیاست‌های القاعده داعش را خلق کرد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: غربی‌ها و حتی روس‌ها در بحث نابودی القاعده و داعش و سایر گروهک‌های تروریستی باید به این نتیجه برسند که به تنهایی از عهده چنین پروژه عظیمی و خطرناکی بر نمی‌آیند. لذا در اینجاست که باید به مذاکره و رایزنی با سایر کشورهای منطقه بپردازند و به نظر نمی‌آید که دولت آمریکا و شخص اوباما در مدت باقی مانده بخواهد در این راستا گام بردارد. از جهتی دیگر باید دانست که شاکله تشکیل القاعده تماماً سعودی است و عربستان به عنوان متولی آن باید مورد نظر قرار گیرد که البته نقش پاکستان در تسلیح و تقویت آنها هم نباید دور از نظر قرار بگیرد.