موضع مسئولان سعودی در قبال ایران نشان از استیصال سیاسی آنها است
مفسران غربی بر این باورند که مواضع مقامهای عربستان در قبال ایران و متهم کردن کشورمان به دخالت در منطقه مبالغهآمیز است اما عربستان همچنان سعی دارد تا اوضاع متشنج منطقه را به یک عامل خارجی پیوند بزند تا بتواند چهره خود را به ظاهر تطهیر کند.
«داوود هرمیداس باوند» کارشناس مسائل بینالملل در تشریح سخنان اخیر عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان در گفتوگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: اتهامها یا ادعاهایی که از سوی عربستان درباره دخالت ایران در سوریه و کشورهای منطقه مطرح شده است، موضوع تازهای نیست. به گونهای که از مدتها قبل، این مباحث از سوی ریاض و حتی کشورهای همسو با آن مطرح میشود و اخیراً هم نخستوزیر مصر در مصاحبهای مدعی شده است که برقراری روابط سازنده با ایران در این برهه از زمان امکان پذیر نیست و از ایران خواسته است که از دخالت در کشورهای عربی چشمپوشی کند. وی در ادامه گفته است که این موضوع باعث میشود که ما نتوانیم با ایران نقاط مشترکی داشته باشیم.
باوند ادامه داد: تمامی فعل و انفعالات عربستان در سالهای گذشته در منطقه با نافرجامی روبهرو شده است. فروپاشی سوریه که تصور میکردند در فاصله کوتاهی انجام خواهد شد، عملی نشد. به علاوه این مساله که آنها گمان میکردند آمریکا در سوریه دست به اقدام نظامی مستقیم میزند هم تحقق پیدا نکرد و قرار شد که مساله سوریه از کانال استراتژی رفتاری پیگیری شود. به موازات آن نقل مکان آمریکا به خاور دور و آسیای جنوب شرقی و مساله استفاده آمریکا از نفت شنی که 20 درصد از نیازمندی آمریکا به خاورمیانه را کاهش می دهد، باعث شده است تا مجموعه انتظارات عربستان با شکست روبهرو شود. بنابراین با یک مرحله استیصال روبهرو شده و حتی موضع گیریهای سعودی ها هم مقداری احساسی شده است. به خصوص در مورد یمن که آن را حیاط خلوت خود تلقی میکند و برای اینکه دستش برای سرکوب در این کشور باز باشد، سعی کرد ایران را به دخالت در این کشور متهم کند. در صورتی که موضوع یمن یک بحث داخلی بوده است.
این استاد دانشگاه با اشاره به نظرات کارشناسان غربی در خصوص اتهام زنی عربستان به ایران گفت: مفسران غربی بر این باورند که مواضع عربستان در خصوص ایران و متهم کردن کشورمان به دخالت در منطقه مبالغهآمیز است اما عربستان همچنان سعی دارد تا اوضاع متشنج منطقه را به یک عامل خارجی پیوند بزند تا بتواند چطره خود را به ظاهر تطهیر کند. هماینک هم که ورود روسیه به سوریه و همکاریهای چهارجانبهای که در عراق صورت گرفته است، تا حدودی برای عربستان غیر منتظره بوده است. چراکه باعث شده انشعابی در تفکرات مخالفان به اصطلاح میانهرو به وجود آید و حتی تا جایی موضع آنها بیرنگ و کم رنگ شده است.
باوند در پایان با تاکید بر نگرانی سعودیها از تحولات منطقهای تصریح کرد: تنها مشکل عربستان این است که آنها فکر میکنند شاید ائتلاف در منطقه موجب قدرت گرفتن بشار اسد بشود که اخیراً ترکیه هم صحبت از شش ماه ابقاء بشار اسد را به میان آورده است که بیشک این ماجرا فراتر از این مدتها خواهد بود. عربستان از این مساله هم یک ضربه سیاسی دیگر را احساس میکند و به نظر میآید که واکنشهای مقامهای عربستان مانند عادل الجبیر بر اساس استیصال صورت گرفته است و حاکی از عصبانیت سیاسی سعودیها است. بنابراین باید گفت با توجه به رویدادهایی که در افق سیاسی منطقه پدیدار شده است، نگرانی عربستان بیش از پیش تشدید شده است. همچنین مساله حجاج در منا هم مزید بر تیرگی روابط ایران و عربستان شده است. لذا سخنان وزیر خارجه عربستان هم گویای عصبانیت و عدم دستیابی به موفقیت در منطقه از سوی سعودیها است و به نظر میرسد که تهدیدهای آل سعود مبنای اصیل و دقیق ندارد و آنها میدانند که اگر بخواهند وارد درگیری با ایران شوند، باید کشورهای همسو با خود در خلیج فارس را وارد این درگیری کنند که آنها هم با توجه به تمرکز جمعیتی پایین میدانند که اگر وارد این قضایا بشوند، آسیب جدی خواهند دید. به هر صورت این مواضع مقامهای عربستان را تنها میتوان یک ژست سیاسی دانست تا اینکه یک مبنای منطقی داشته باشد.