شبه‌جزیره کریمه عامل اصلی جهت‌گیری‌ها مقابل روسیه است
چشم‌انداز گروه هفت با توجه به عدم حضور روسیه در این گروه به دنبال تحولات اوکراین، اختلاف‌نظرهایی را درباره کارایی یا عدم کارایی این گروه ایجاد کرده است.
«بهرام امیر احمدیان» کارشناس مسائل روسیه درباره عدم حضور مسکو در اجلاس جی هفت به خبرنگار ایلنا گفت: کشورهای عضو این اجلاس ماهیت صنعتی دارند اما روسیه یک کشور صنعتی به شمار نمی‌رود و عمدتاً کشور صادر کننده مواد خام است. البته به عنوان کشور صادر کننده تکنولوژی و تسلیحات هم به شمار می‌رود اما به عنوان یک کشور صنعتی شناخته نمی‌شود و طبیعی است که جای روسیه در جی هفت نبوده است.
عضویت روسیه در جی هفت یک نوع ترغیب و تشویق بود
وی افزود: برای اینکه روسیه را به عنوان یک کشور تاثیرگذار همراه کنند و بتوانند از آن برای ترکیبات جهانی اعم از ترکیبات امنیتی جهانی و دیگر ترکیبات استفاده کنند، به عنوان تشویق آن را وارد «جی هفت» کردند که تبدیل به «جی هشت» شد. زمانی که روسیه در سال 1998 وارد گروه هفت شد، گفته بودند که اگر ماهیت همکاری‌های روسیه تغییر پیدا کند، از این گروه اخراج خواهد شد. بنابراین روسیه عضو هم‌پایه یا هم‌سطح با دیگر کشورها نبود.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا با اشاره به اینکه مقام‌های مسکو تاکید دارند که خودشان از این اجلاس خارج شده‌اند، گفت: آنها گفته‌اند که به نشانه اعتراض از جی هشت خارج شده‌اند اما پس از اشغال شبه جزیره کریمه توسط روسیه طبیعی بود که کشورهای عضو عکس‌العمل نشان دهند و چون عکسل‌العمل به صورت نظامی امکان نداشت، بنابراین از تحریم‌ها استفاده شد تا روسیه را مجبور به برگشت و عقب‌گرد کنند. این تحریم‌ها با توجه به مقادیر ذخائر ارزی روسیه نتوانست روسیه را از پا در آورد اما سبب سقوط ارزش روبل در مقابل دلار و خروج سرمایه شد و همینطور بحران‌های اقتصادی دیگر را به وجود آورده است.
روسیه اگر هم حضور داشت مورد مخالفت قرار می‌گرفت
وی در خصوص سخنان وزیر خارجه آلمان که درباره غیبت روسیه در جی هفت مطرح شده بود، گفت: اینکه اشتاینمایر درباره عدم حضور روسیه در این اجلاس صحبت می‌کند، به این معنی است که اگر روسیه در جلاس مذکور حضور داشت و رو در رو با مقام‌های مسکو صحبت می‌کردند، اوضاع بهتری را به وجود می‌آورد. لذا به نظرم اگر روسیه هم در جی هفت شرکت می‌کرد، باز هم به دلیل مخالفت‌های ایالات متحده و انگلستان به عنوان یک قطب تاثیرگذار در راس این گروه، نمی‌توانست از رفتارهای خود عدول کند و موضع خود را تغییر دهد و بخواهد به معاهده مینسک بازگردد. چراکه در آن معاهده هم قرار بر این شد که روسیه از جدایی‌طلبان حمایت نکند و در حالت فعلی روسیه را به درگیری مستقیم نظامی با اوکراین متهم می‌کنند و همینطور که کریمه را با استفاده از نیروهای نظامی از اوکراین جدا کرد، ممکن است همین موضوع در خصوص شرق اوکراین هم اتفاق بیافتد.
امیر احمدیان درباره تصمیمات گروه هفت در قبال روسیه اعلام کرد: به نظر می‌رسد که باتوجه به پایان مهلت تحریم‌ها، مجددا این تحریم‌ها علیه روسیه اعمال شود که البته این تحریم‌ها اثرات خودش را در روسیه نشان داده است و لطمه زیادی به اقتصاد روسیه زد. حالا اینکه تا چه حد ادامه پیدا کند، باید منتظر آینده بود.
آلمان به دنبال بازگشت اقتصادی به روسیه است
وی در پاسخ به این پرسش که چرا آلمان و فرانسه در پرونده اوکراین و خصوصاً معاهده مینسک وارد شده و اقدام‌هایی را صورت می‌دهند، گفت: آلمان سرمایه‌گذاری بسیار زیادی را در روسیه انجام داده است یعنی هم در صنایع سنگین این کشور و هم در نوسازی این صنایع اقداماتی را صورت داده است. بنابراین آلمان‌ها خواستار این هستند که روابط مجدداً برقرار شود تا بتوانند سرمایه‌گذاری کنند و جایگاه خود را در روسیه داشته باشند. از سمتی دیگر، آمریکا مایل نیست که روسیه کریمه را در اختیار خود داشته باشد. چراکه حامی بزرگ اروپای شرقی در بحث ساختاری، ایالات متحده است. لذا هرگاه ابزار پشتیبانی مادی و معنوی ایالات متحده از یکی از کشورهای شوروی سابق بخواهد ملموس شود، دیگران هم متاثر از آن موازنه ژئوپلیتیکی منطقه را که بعد از فروپاشی شوروی ظاهر شد، به هم خواهند زد.
متحدان اوکراین به علاوه ناتو در صدد مهار روسیه هستند
این کارشناس مسائل بین‌الملل در ادامه خاطر نشان کرد: علاوه بر این ساختارها، ناتو هم در آن منطقه حضور دارد و همینطور ساختارهای نئو آتلانتیکی هم در آنجا وجود دارد و همین موضوع باعث شده تا اوکراین را با تمام قوا حمایت کنند تا بتوانند یک وضعیت ثابتی را به وجود بیاورند و نتیجتاً روسیه را مهار کنند که می‌توان به دوران جنگ سرد اشاره کرد که در آن روزگار شوروی را تا حدی مهار کردند. به گونه‌ای که در آن موقع با کشورهای بلوک شرق و هم اکنون هم با جمهوری‌های متحدِ اتحاد جماهیر شوروی مانند اوکراین و جمهوری گرجستان در صدد عملی و مهار کردن روسیه هستند تا بتوانند سپر دفاع موشکی را در این مناطق تا نواحی غربی گسترش دهند.
کشورهای بلوک شرق، روسیه را تنها گذاشتند
وی تصریح کرد: روسیه برای خروج از انزوای ژئوپلیتیکی، ناگزیر کریمه را اشغال کرد که البته این موضوع نتوانست این انزوا را به هم بزند چراکه در کشورهای دریای سیاه عمدتاً همگی به سمت ناتو گرایش دارند و روسیه به تنهایی در آن مناطق در مقابل ناتو قرار گرفته است. در صورتی که سابقاً سواحل غربی دریای سیاه جزء بلوک شرق و از متحدان شوروی و عضو «پیمان ورشو» بودند اما در حالت کنونی روسیه تنها مانده است. به همین دلیل اگر اوکراین اجاره «بندر سواستپول» را لغو می‌کرد و روسیه آنجا را از دست می‌داد، نمی‌توانست ناوگان اتمی خود را در آنجا مستقر کند و تنها جایی که می‌توانست این کار را صورت دهد، بندر سواستپول در شبه جزیره کریمه بوده که از لحاظ استراتژیک، نظامی و از منظر جغرافیایی مناسب‌ترین مکان برای ناوگان روسیه به حساب می‌آید.
احتمالاً اشغال کریمه از قبل برنامه‌ریزی شده بود
امیراحمدیان در پایان تاکید کرد: از آنجا که احتمال می‌رفت بعد از انقلاب اوکراین این اجاره لغو شود، روسیه دست به چنین کاری زد. البته باید به این نکته توجه داشت که روسیه در زمان مدودف قراردادی را به ارزش تقریبی 20 میلیارد دلار با اوکراین در این خصوص به امضاء رساند و پس از آن ملی‌گرایان روس داخل این کشور اعتراض کردند و گفتند که با این پول می‌توانستیم بنادر دیگر مانند بندر «نووروسییسک» را تجهیز کرده و از آن استفاده کنیم اما بعداً معلوم شد که در آن زمان برنامه‌های توسعه طلبانه‌ای داشته که نمی‌خواسته به نام خود بندری داشته باشد. به هر حال و با توجه به تمامی این گفته‌ها باید تاکید کرد که خروجی جی هفت تحریم مجدد روسیه خواهد بود.
گفت‌و‌گو: فرشاد گلزاری