آتش بس در یمن، فرصت انصارالله برای فتح سیاسی

یمن روزهای پرتنشی را به خود می‌بیند. درگیری‌ها در کاخ ریاست‌جمهوری، ربودن «احمد عوض بن مبارک» ‌رئیس دفتر رئیس جمهوری، اشغال ساختمان تلویزیون و خبرگزاری رسمی یمن در این روز از جمله وقایع مهم صنعا بودند. با وجوداین‌که نیروهای گارد ریاست‌جمهوری و انصارالله اعلام آتش‌بس کردند، نیروی‌های انقلابی در ساختمان‌ها و نقاط مرتفع مشرف به کاخ «منصور هادی» مستقر شده‌اند. آتش‌بسی که به نظر کار‌شناسان، یک «صلح متزلزل» است و دوام ندارد.

پس از اعلام آتش‌بس، انصارالله تمام مناطق مشرف به کاخ ریاست‌جمهوری را به محاصره درآورد و تمام خیابان‌های منتهی به محل اقامت عبدربه منصور هادی را نیز مسدود کرد. پس از درخواست ریاست‌جمهوری برای برگزاری مذاکره به منظور پایان دادن به وضع موجود، گفت‌و‌گو میان نمایندگان حوثی‌ها و دولت آغاز شد اما، انصارالله با محاصره کاخ و محل اقامت رئیس‌جمهوری برگ برنده‌ای برای خود به دست آورده است.

پرسش مهم در این مقطع زمانی این است که چرا حوثی‌ها گفت‌و‌گوی توافق ملی را‌‌ رها کرده و بار دیگر دست به اسلحه بردند؟ دلیل ترک جلسه تنظیم پیش‌نویس قانون اساسی یمن چه بود؟ درگیری انصارالله با القاعده چه ارتباطی به دولت می‌تواند داشته باشد؟

تقسیم یمن به ۶ اقلیم، کودتا علیه دستاوردهای ملی

یکی از مواد پیش‌نویس قانون اساسی جدید یمن، تقسیم این کشور به شش اقلیم است. از زمان مطرح شدن این مورد، انصارالله اعلام کرد که گنجاندن این ماده در قانون اساسی به معنای کودتا علیه دستاوردهای انقلاب و مشارکت ملی است. نمایندگان این گروه نیز به نشانه اعتراض به گنجاندن این بند در پیش‌نویس قانون، از جلسه روز شنبه هفته جاری که به این منظور تشکیل شده بود، خارج شدند.

حوثی‌ها از‌‌ همان زمان اعلام کردند که برای مقابله با کودتا علیه دستاوردهای ملی و گفت‌و‌گوهای صلح اقدام موثری انجام می‌دهند. دو روز پس از ترک جلسه تنظیم پیش نویس، درگیری‌های کاخ ریاست جمهوری اتفاق افتاد. نکته جالب توجه در مورد وقایع روز دوشنبه در یمن، اعلام بی‌طرفی ارتش و نیروهای امنیتی این کشور است. در واقع درگیری‌های کاخ ریاست‌جمهوری، بین انصارالله و نیروهای رئیس‌جمهوری صورت گرفت.

در صورت ورود ارتش به این درگیری‌ها، وقایع کاخ ریاست‌جمهوری رنگ خون به خود می‌گرفت و تعداد تلفات بسیار بالا می‌رفت. اعلام بی‌طرفی ارتش نیز نکته حائز اهمیتی است. می‌توان از این دید به این موضوع نگاه کرد که نیروهای امنیتی و نظامی یمن نیز خواستار پایان یافتن تنش‌ها و درگیری‌ها هستند تا با تشکیل دولت وحدت ملی که دربرگیرنده تمام گروه‌ها باشد، یمن روی آرامش به خود ببیند.

پشتیبانی دولت از القاعده برای انزوای انصارالله

یکی دیگر از مسائل اصلی بحران بحرین، درگیری شبه‌نظامیان انصارالله و عناصر وابسته به «القاعده» است. تحرکات القاعده در استان «مارب» و حملات این گروه به چاه‌ها و خطوط انتقال نفت در این منطقه، باعثورود انصارالله و نیروهای مردمی به صحنه مبارزه با این گروه شد.

«محمد عبدالسلام» سخنگوی جنبش انصارالله همزمان با درگیر‌ی‌های کاخ ریاست‌جمهوری در سخنان خود اعلام کرده که شخص منصور هادی و دولت یمن سعی در تسلیح و تقویت القاعده در مارب دارد تا بحران امنیتی در شرق یمن را تشدید کند. در صورت تشدید شدن بحران امنیتی در مناطق شرقی، انصارالله مجبور می‌شود تا تمرکز بیشتری روی این منطقه داشته باشد و شاید این امر در کنار گذاشتن و انزوای این گروه در آینده سیاسی یمن موثر واقع شود.

شکست انصارالله توسط القاعده نیز مساله دیگری است که اهمیت دارد. تقویت تسلیحات و پشتیبانی از تروریست‌های القاعده اگر منجر به نابودی قدرت نظامی انقلابیون شود، امتیاز مثبتی برای دولت محسوب می‌شود. در صورت شکست انصارالله به عنوان بزرگ‌ترین گروه انقلابی، جریان مخالف سیاست‌های هادی و از میان می‌رود و عرصه برای تاخت و تاز نخست‌وزیر و رئیس‌جمهوری باز می‌شود.

انصارالله به دنبال کسب برگ برنده

درگیری اخیر انصارالله و گارد ریاست‌جمهوری به دلیل گنجاندن بند تقسیم یمن به شش اقلیم، پشتیبانی دولت از القاعده و مشکلات عمیق میان حوثی‌ها و دولت مرکزی صورت گرفت. سابقه عهدشکنی دولت در گفت‌و‌گوهای آشتی ملی و لحاظ نکردن نظرات انقلابیون در پیش‌نویس قانون اساسی، باعثبوجود آمدن بی‌اعتمادی و فاصله میان انصارالله و حکومت شده است.
حوثی‌ها برای وارد کردن نظرات خود به قانون اساسی و بر عهده گرفتن نقش موثر در آیند سیاسی یمن، نیاز به برگ برنده و اهرم فشار بر دولت دارند. تصرف ساختمان‌های رادیو تلویزیون و خبرگزاری رسمی یمن، بازداشت بن مبارک و محاصره کاخ و محل اقامت رئیس‌جمهوری اهرم‌های فشاری هستند که در اختیار جنبش انصار الله قرار دارد.

حوثی‌ها در مذاکره با رئیس‌جمهوری که پس از درگیری آغاز شد، اعلام کردند که شرط آزادی بن مبارک، انتخاب یک رئیس دفتر جدید است. با این تفاسیر می‌توان از این زاویه به موضوع نگاه کرد که بن مبارک و تمام برگ‌های برنده دیگر در دست انقلابیون شیعه، ابزاری برای اجبار دولت به تغییر مواضع و شرکت دادن این جریان در صحنه سیاسی یمن است.

گزارش: محسن صالحی‌خواه