پروفسور کردوانی در گفتوگو با ایلنا؛
بیابان زایی از نوع جدید در حال رخ دادن است / حفر چاه‌های عمیق کشور را تا مرز خشکی کامل می‌برد
ریزگردهای اصفهان سمی هستند زیرا در زمین‌های کشاورزی این منطقه از کود ازت و فسفات استفاده می‌شد که از بین رفتن کشاورزی ریزگردهایی را منجر شده که حاوی فسفات است و ما آن را که سرطان زا نیز هست تنفس می‌کنیم.
پروفسور کردوانی، با منسوخ و تاریخ انقضا گذشته دانستن شیوه های قبلی مبازره با بیابان زایی در کشور بهترین راهکار عبور از این پدیده را با توجه به کم آبی های روز افزون استفاده از خاک رس در اراضی بیابانی کشور دانست.
پرویز کردوانی، استاد دانشگاه و پدر علم کویر‌شناسی در گفتوگو با خبرنگار ایلنا در خصوص نحوه مقابله با بیابان‌زایی روز افزون با توجه به کم آب‌های کشور، گفت: طبق کنوانسیون جدید سازمان ملل بیابان به سرزمینی گفته می‌شود که تولید و فعالیت موجودات زنده کم بوده و گیاه در آن نباشد و کمتر از ۱۰ درصد باشد.
وی افزود: جایی که پوشش گیاهی از بین می‌رود بیابان زایی اتفاق می‌افتد و برخلاف اینکه تصور می‌شود که با گذشت زمان پوشش گیاهی کم می‌شود عواملی که در گذشته منجر به پیشروی بیابان می‌شد امروز بیابان زایی جدید در حال رخ دادن است.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در گذشته سوخت منازل، حمام‌ها، کوره‌های آجرپزی، گچ پزی از گیاهان بود اما امروز از مازوت و گازوئیل استفاده می‌شود ضمن اینکه در گذشته مراتع توسط دام‌ها از بین می‌رفتند این اتفاقات کمتر رخ می‌دهد.
وی خاطرنشان کرد: از سال ۱۳۴۰ سازمان جنگل‌ها اقدام به بیابان زدایی کرد بطوری که از حارثآباد سبزوار تا ابوزبد کاشان را شروع به جنگل کاری کردند و آنطور که گفته می‌شود ۳ تا ۴ میلیون هکتار جنگل کاری شد و برای تثبیت ماسه اقدام به تاغ کاری کرده و از سال ۴۳ نیز مالچ پاشی را در اراضی بوئین زهرا آغاز کردند.
کردوانی تصریح کرد: از دهه ۵۰ که سازمان حفاظت محیط زیست بوجود آمد ۱۴ میلیون هکتار یعنی یک دهم خاک آزاد کشور را قرق کرده و پارک ملی و مناطق حفاظت شده آثار باستانی بوجود آوردند و دام‌ها اجازه ورود به این محدوده را نداشتند.
چاه‌های عمیق خانمان برندازتر از از بین رفتن جنگل‌ها
وی گفت: در حال حاضر بیابان زایی از نوع جدید در حال رخ دادن است و مهم‌ترین دلیل آن نیز حفر چاه‌های عمیق است بطوری که پوشش گیاهی تهران به قم و کرج بدلیل پایین رفتن سطح آب در حال از بین رفتن است و یا مسیر سمنان به مشهد زمین‌های کشاورزی از بین رفته و همچنین در دامغان و شاهرود پوشش گیاهی از بین رفته و جنگل‌های دست ساز نیز در حال نابودی هستند.
نگران از بین رفتن کویر هم باشیم
پروفسور کردوانی در ادامه از بین رفتن کویر‌ها را نیز دیگر معضل کنونی کشور دانست و خاطرنشان کرد: بر خلاف آنچه گفته می‌شود اراضی کویری کشور مزیت‌های زیادی داشته‌اند بطوری که بسیاری از صنایع کشور از جمله سنگ آهن و حتی مواد آتش زا و باروت امکان دچار رکود می‌شود و عمده دلیل آن به پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی است.
ریزگردهای اصفهان سمی هستند
وی توضیح داد: وقتی زمین کشت نمی‌شود بتدریج زمین لق می‌شود و ریزگرد‌ها بلند می‌شود تا جایی که در حال حاضر ریزگرد‌ها به تهران نیز رسیده‌اند و حتی گفته می‌شود ریزگردهای اصفهان سمی هستند زیرا در زمین‌های کشاورزی این منطقه از کود ازت و فسفات استفاده می‌شد که از بین رفتن کشاورزی ریزگردهایی را منجر شده که حاوی فسفات است و ما آن را که سرطان زا نیز هست تنفس می‌کنیم.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: بر اثر حفر زیاد چاه غیر از از بین رفتن جنگل کاری‌ها تالاب‌ها، باتلاق‌ها و دریاچه‌هایی مثل بختگان و گاوخونی نیز در حال نابودی هستند ضمن اینکه در باتلاق‌ها امکان عبور و مرور وسیله نقلیه نبود اما اکنون تماما در حال خشک شدن هستند.
وی تصریح کرد: در گذشته برای جلوگیری از حرکت ماسه‌ها در مناطقی مثل خوزستان ویا آران و بیدگل جنگل کاری، تاغ کاری و یا اسفناج وحشی می‌کاشتند اما در حال حاضر این امکان نیز وجود ندارد زیرا سطح آب زیرزمینی پایین رفته است.
برای بیابان زدایی مالچ پاشی نکنیم، سلامت انسان به مخاطره می‌افتد
کردوانی با اشاره به اینکه روشهای قدیمی از بین بردن بیابان تنها هدر دادن پول و خوردن بی‌رویه آن است، گفت: در حال حاضر شیوه‌های قدیمی بیابان زدایی جواب نمی‌دهد زیرا روشی مثل مالچ پاشی علاوه بر اینکه زیان دارد فرآورده نفتی گران است و همچنین تکنولوژی پیشرفته برای اجرایی شدن نیاز دارد ضمن اینکه اقدام به اینکار منطقه را می‌سوزاند ضریب حرارتی را بالا می‌برد باد داغ می‌وزد و حیوانات را نیز به کشتن داده و گیاهان را از بین می‌برد بوی عفن را گسترش داده و به سلامتی انسان ضربه می‌زند.
وی ادامه داد: مالچ ۴ تا ۵ ساله از بین می‌رود که آن نیز بصورت ریزگرد در آمده و محیط را آلوده می‌کند.
پاشیدن خاک رس را جایگزین شیوه‌های پول خور بیابان‌زدایی قدیم کنیم
پدر علم کویر‌شناسی با پیشنهاد اینکه پاشیدن رس بروی ماسه‌ها باید جایگزین روشهای یاد شده در فوق شود، تصریح کرد: رس همه جا وجود دارد و ارزان است لذا می‌توان روی تپه‌های ماسه‌ای رس و آب پاشید که این اقدام علاوه بر اینکه باعثخنک شدن منطقه می‌شود شدید‌ترین باد و باران نیز آن را فرسایش نمی‌دهد ضمن اینکه در دراز مدت منجر به رشد گیاه نیز می‌شود.
وی تاکید کرد: در خوزستان با کشت گیاهان مقاوم به خشکی و پاشیدن ریگ و شن می‌توان جلوی پدیده بیابان زایی را گرفته و همچنین از ریزگرد‌ها عبور کرد ضمن اینکه نیازی به هزینه میلیاردی و جنگل کاری و ماچ پاشی نیز نیست.
