اقتصاد ما با نفت عجین شده است/افزایش صادرات راه نجات اقتصاد نفتی نیست

علی دینی ترکمانی کار‌شناس و پژوهشگر اقتصادی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا در پاسخ به اینکه خروج از اقتصاد نفتی اولویت بیشتری دارد و یا بازگشت تولید و صادرات نفت به میزان قبل از تحریم، گفت: اقتصاد ما با نفت عجین شده لذا بسرعت و در کوتاه مدت نمی‌توانیم اقتصاد فارغ از نفت داشته باشیم.

وی افزود: عدم امکان جدایی نفت از اقتصاد خودش را در سال ۹۰ تا ۹۲ نشان داد یعنی وقتی صادرات نفت نصف شد، اقتصاد ایران درست مثل کسی که دچار افت فشار خون شده باشد از حال رفت.

ترکمانی تصریح کرد: وقتی صادرات نفت نصف شد، نرخ رشد اقتصادی در سال ۹۱ و ۹۲ منفی شد و هنوز هم ترمیم نشده اکنون نیز درآمدهای نفتی به دلیل کاهش جهانی قیمت نفت افت بیشتری پیدا کرده است لذا بودجه دولت که بخشی از آن از نفت تامین می‌شد کاهش پیدا کرده و هزینه‌ای که باید به اقتصاد تزریق شود کم شده و اقتصاد در رکود قرار گرفته است.

وی خاطرنشان کرد: اینکه گفته می‌شود کاهش صادرت و قیمت نفت ما را به سمت تقویت اقتصاد سوق می‌دهد مثل این نگاه است که وقتی فردی اعتیاد شدید به مواد مخدر دارد یک شبه می‌خواهد خودش را رهایی دهد که امکان پذیر نیست.

این پژوهشگر اقتصاد گفت: زمانی اقتصاد نجات پیدا می‌کند که پروسه‌ای عقلانی طی شده و اقتصاد مدبرانه مدیریت شود و برنامه ریزی راهبردی استراتژیک و مدیریت صحیح اقتصادی  داشته باشیم.

وی یادآور شد: ما در حال حاضر متاسفانه نگاه راهبردی بلندمدت نداریم و درگیر روزمرگی هستیم و و بدلیل عدم توانایی مدیریت، منابع را تلف می‌کنیم، بنابراین وابستگی به نفت جزء لاینفک اقتصاد ماست.

این کار‌شناس اقتصادی در ادامه گفت: اکنون نیز به محض اینکه تحریم‌ها لغو شود و درآمدهای نفتی افزایش یابد دوباره مثل سالهای گذشته درآمد‌ها را به اقتصاد تزریق می‌کنیم و حتی سهم ۲۵ درصدی صندوق توسعه ملی را نیز برداشت می‌کنیم.

وی اظهار داشت: برای اینکه از وابستگی به نفت بکاهیم و اقتصاد را از نفت خالی کنیم باید بتوانیم فرایند انباشت سرمایه را خوب مدیریت کنیم و درآمدهای ارزی را تبدیل به ظرفیت تولیدی مولد صادرات گرا کنیم و وقتی ظرفیت تولیدی شکل بگیرد، با صادرات بالا نیاز ما به درآمد نفتی کمتر می‌شود.

ترکمانی تاکید کرد: در شرایط کنونی صحبت از افزایش صادرات معنادار نیست چون ظرفیت تولیدی ما در سطح بالایی نیست و حتی اگر صادرات هم افزایش پیدا کند تورم در داخل زیاد می‌شود چون کالا‌ها باید از بازار داخلی صادر شود نه از مازاد نیاز داخلی.

وی با بیان اینکه باید هم از وابستگی به نفت بکاهیم و هم صادرات را رشد دهیم، اظهار داشت: باید از منابع استفاده بهینه داشته باشیم و آن چیزی که ظرفیت جذب نامیده می‌شود محقق شود یعنی توانایی در تبدیل منابع مالی و پولی به ظرفیت تولیدی مولد در حداقل زمان بالا برود و اگر این اتفاق بیفتد اقتصاد رشد سریعی پیدا می‌کند، ظرفیت تولید گسترش یافته، کالا‌ها با کیفیت قابل قبول تولید شده، صادرات بیشتر، درآمد ارزی صادراتی جایگزین درآمد نفتی و وابستگی بودجه به درآمد نفتی کم می‌شود.