توافق هسته‌ای ایران می‌تواند به معنی افزایش عرضه نفت به میزان یک میلیون بشکه در روز باشد

به گزارش خبرنگار ایلنا، تفاهم هسته‌ای بدست آمده در لوزان بین ایران و گروه 5+1 یک دستاورد مهم در تاریخ است. در حال حاضر مذاکرات با تمرکز بیشتر بر جزئیات مرتبط با امن کردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران و برداشتن تحریم‌های بین‌المللی، پیش می‌رود.

اما برداشتن تحریم‌ها برای ایران به این معنی است که سرمایه‌گذاری جدید خارجی و داخلی در بخش انرژی‌های غیر هسته‌ای انجام خواهد شد و تولید نفت وگاز افزایش خواهد یافت.

سرمایه‌گذاری‌های جدید و افزایش صادرات، از انگیزه‌های اصلی تهران برای رسیدن به توافق هسته‌ای است. اقتصاد ایران افت زیادی در نتیجه تحریم‌ها داشته‌است و تنها با افزایش شدید صادرات نفت و گاز، حتی در قیمت‌های پایین، می‌تواند از بهران خارج شود.

باتوجه به سناریوهای محتمل‌، ایران می‌تواند عرضه فعلی نفت خام خود را که در شرایط تحریم 1.2 میلیون بشکه در روز  است، از محل ذخایر شناور، 300هزار بشکه در روز افزایش دهد. در نهایت ایران در طول 12 تا 18 ماه می‌تواند تولید نفت خام خود را 1میلیون بشکه در روز افزایش دهد. این افزایش، بعلاوه پیش‌بینی رکود تولیدات جهان، می‌تواند فشار را بر روند نزولی قیمت نفت بیشتر کند.

برای رقیب سنتی تهران، یعنی عربستان، افزایش عرضه نفت در بازار خوشایند نخواهد بود. اما پیش‌بینی می‌شود که حتی باوجود کاهش قیمت‌ها، پادشاهی عربستان سهم بازار خود را حفظ کرده و تولید خود را کاهش ندهد.

ایران نیز به احتمال زیاد قیمت‌های پایین را بپذیرد. زیرا هدف اولیه تهران بدست‌آوردن سهم قبلی خود در بازار نفت خام است. ایران همچنین سالانه میلیاردها دلار، برای ترمیم و یا جایگزین کردن کاهش 15درصدی بوجود آمده در نفت خام استخراجی از چاه‌های قدیمی، نیاز دارد.

با ورود ایران به بازار غیر هسته‌ای جهان، همزمان با افزایش انگیزه رشد و توسعه، انگیزه این کشور برای پایبندی به مفاد توافق محتمل هسته‌ای نیز افزایش میابد، تا از احتمال بازگشت تحریم‌ها دوری کند.

تهران به وضوح اعلام کرده است که برداشتن تحریم‌ها مهم‌ترین عنصر در مذاکرات توافق هسته ای است. هرگونه نشانه‌ا‌ی مبنی بر احتمال بازگشت تحریم‌ها علیه ایران، می‌تواند تاثیر منفی بر سرمایه‌گذاران بالقوه صنایع نفت و گاز داشته‌باشد.

تهران و شرکت‌های نفتی بین‌المللی از الآن در حال پیش‌بینی مذاکرات هول قرارداد‌هایی هستند که تاکنون به دلیل وجود تحریم‌ها ممنوع بوده‌است. تهران لازم است که تفاوت‌های اساسی، در قراردادهای نفتی مرسوم خود، ایجاد کند. در مقابل شرکت‌های نفتی می‌بایست قانع شوند که این شرایط برای آنها سودآور بوده و در مقایسه با فعالیت‌های فعلی آنها، منفعت بیشتری داشته باشد.

معادله انرژی غیر هسته‌ای ابعاد منطقه‌ای نیز دارد. ایران با داشتن سومین منابع گازی جهان، همواره طرح‌هایی را برای تامین گاز مورد نیاز قسمت‌هایی از پاکستان و هندوستان ارائه کرده‌است. اما تحریم‌های بین‌المللی عملی شدن این طرح‌ها را به تعویق انداخت. بنابراین برداشته‌شدن تحریم‌ها می‌تواند برای ایران و کشورهای منطقه یک مبادله برد-برد به همراه داشته باشد. همچنین طرح‌های ایران از نظر امکان‌سنجی نیز از طرح‌های ترکمنستان، برای رساندن گاز به پاکستان و هند، به‌صرفه‌تر است.

به همین ترتیب، مدت‌ها است که کشورهای آسیایه میانه نیز خواستار معاوضه نفت و گاز خود با ایران هستند. به این ترتیب که کشورهای آسیایه میانه نفت و گاز خود را از شمال به ایران تحویل داده و در مقابل آن در جنوب ایران، نفت و گاز تحویل بگیرند. دلیل این کار، راه نداشتن این کشورها به آب‌های آزاد است.

در اینجا نیز وجود تحریم‌ها مانع ثبت هرگونه قرارداد بین این کشورها شده است.

نکته سوم در مبحث مسائل منطقه‌ای، بحث دریای خزر بوده است. ایران همواره با طرح مرزبندی مجدد در دریای خزر مخالفت کرده است، زیرا باعث کاهش سهم این کشور از این دریای غنی خواهد شد. اما ممکن است با توافقات حول تبادل انرژی با کشورهای شمالی، نظر ایران را تغییر دهد.

مورد بعدی اتحادیه اروپا است. اروپا مدت‌ها است که خواستار کاهش وابستگی خود به گاز طبیعی روسیه بوده است. با گذشت زمان، ایران می‌تواند از طریق ترکیه به اروپا گاز صادر کند. اینجا نیز تنها راه رسیدن به یک قرارداد برد-برد، توافق هسته‌ای با ایران خواهد بود.

تمرکز اصلی جامعه جهانی هم‌اکنون باید رسیدن توافق هسته‌ای با ایران در چهارچوب تفاهم صورت گرفته، باشد. زیرا هرگونه مبادله و قرارداد در زمینه انرژی غیر اتمی، در پرتو توافق هسته‌ای است.