حکات مرمت کلیسای سنت دوناتو ایتالیا از زبان تیم مرمتگر

به گزارش ایلنا از اصفهان، ماریانو موسچلا، معمار و مرمتگر ایتالیایی در این نشست تخصصی درباره مرمت نقاشی‌های دیواری و مجسمه‌های گچی در کلیسای سان فرانچسکو دی و کلیسای سانت دوناتو در شهر موندونی در شمال ایتالیا در این نشست به صحبت پرداخت. این مرمت‌گر ایتالیایی گفت: در وهله نخست ما باید عملیات شناسایی درباره مواد و نوع اثر و تاریخ آن را به خوبی شناسایی کنیم.

وی افزود: اولین شناسایی درباره دوره‌ای نقاشی انجام شد که این نقاشی‌ها ‌مربوط سال 1600 بودند. درست دوره‌ای که نقاشی‌های طاق کلیسای سنت دوناتو توسط نقاش معمار اروپایی دوره باروک کشیده شده و آثار این هنرمند تا نیمه 1700 در کشورهای سوئیس و آلمان و لهستان تأثیرگذار بود.

این معمار و مرمتگر ایتالیایی بیان کرد: دیوارهای این کلیسا از جنس گچ و دارای 22 ستون است که با استفاده از تکنیک مرمر مصنوعی ساخته شدند. مارکوموتیس استاد گچ کار فعال در شمال ایتالیا در نیمه دوم سال 1600 این آثار را خلق کرده و در طول سال‌های اخیر 7 مرمتگر این مجسمه‌ها را در طول 30 ماه مرمت کردند.

اسکن لیزری و ادامه مرمت این بناهای تاریخی

وی افزود: در ابتدا عملیات بر روی سطوح برجسته با استفاده از اسکن لیزری انجام شده و در این مدت، تمامی پدیده‌های مخرب آن به خوبی شناسایی شدند. در این زمان مشخص شد که این سطوح، سال 1868 مجدداً نقاشی شده بودند و در واقع اثر اصلی را کامل پوشانده بودند.

موسچلا با بیان اینکه این موضوع باعث شده بود که وضعیت کلی حفاظت این نقاشی‌ها کاملاً تحت تأثیر تغییرات و تخریب‌ها قرار گیرد، گفت: با توجه به شکاف سقف، رطوبت وارد این کلیسا شده بود و علاوه بر تخریب پلاستر نقاشی‌ها، یک‌لایه ضخیمی از تبلور نمکی ایجاد کرده بود. در واقع، بخش‌هایی از نقاشی‌ها را از بین برده بود و علاوه بر این تخریب‌ها، یک‌لایه نمک نیز بر روی سطح داخلی نقاشی‌ها نفوذ کرده بود.

وی تصریح کرد: برای مرمت و بازسازی آثار نقاشی دیوارها از روش‌های متعددی به صورت تست استفاده شد و که هیچ کدام از راه‌کارها جواب نداد و به همین دلیل برای تثبیت نقاشی‌های باقی مانده از رزیدنت الکل استفاده شد. این محلول ارگانیم آلی به تثبیت اثر کمک می‌کند و اثرات تخریب را در لایه‌های زیرین اثر از بین می‌برد که بعد از آن، با میکرو هدایتگر مورد تست قرار می‌گرفت و جواب آزمایش‌ها نشان می‌داد که عملیات به‌درستی انجام شده است.

آشکارسازی رنگ‌های اصلی و مرمت‌های گذشته بر روی دیوارهای کلیسا

این معمار و مرمتگر ایتالیایی اضافه کرد: عملیات بازسازی و مرمت دیوارهای سالن و اتاق‌های جانبی کلیسا با یک پیش عملیات گسترده تحقیقاتی بر روی سطوح و دیوارها و مجسمه‌ها انجام شد که آزمایش‌های شیمیایی در وهله نخست انجام شد و این تحقیقات به ما اجازه بررسی لایه‌های زیرین آثار را می‌داد و رنگ اصلی آثار و مرمت‌های انجام شده در سال‌های گذشته را برای ما آشکار کرد.

وی افزود: برای به دست آوردن رنگ‌های اصلی دیوارها از میکروبلورها استفاده شده که این سیستم به ما اجازه می‌داد که از پوشش اصلی آن حفاظت خوبی داشته باشیم و به اصل اثر هیچ گونه اثر تخریبی را باقی نمی‌گذاشت. همچنین در بخشی از دیوارها نیز که از رنگ‌روغنی برای نقاشی‌ شده استفاده شده بود، این تحقیقات ادامه پیدا کرد.

مرمت نقاشی‌های کلیسای سنت دوناتو

موسچلا ادامه داد: دومین فاز مرمت نقاشی‌های طاق کلیسای سنت دوناتو بود مربوط به سال 1700 است. این کلیسا دارای 1200 مترمکعب گچ‌بری و مرمت مصنوعی است که این اثر محصول هنرمندی پنج معمار و نقاش در آن دوره بوده است. به خوبی یاد دارم که تیم مرمت عملیات گسترده‌ای را برای بازسازی استاتیکی و سازه‌ای در کل بنا و بازسازی تزئینات این کلیسا انجام داده است.

وی افزود: تخریب‌های این بنا به دلیل رطوبت و آلودگی‌ها و استفاده از دستگاه‌های گرمایشی قدمی صورت گرفته بود و نقاشی‌های این بنا براثر گرد و خاک و دوده‌های کربن پوشیده شده بود. در نهایت، با شناسایی گسترده‌ای که توسط یک تیم دانشگاهی انجام شد، علت این پدیده‌ها مشخص شد و تکنیک‌های نقاشی و نوع رنگ‌هایی که هنرمندان برای خلق اثر خود استفاده کردند مشخص شد که بعد از این شناسایی مراحل تثبیت سازی و بازسازی انجام شد.

عملیات برنامه‌ریزی مرمت آثار

ماریا موسچلا، یکی دیگر از مرمتگران ایتالیایی نیز در این همایش با ارائه مقاله خود درباره عملیات برنامه‌ریزی مرمت آثار گفت: ابتدا برای شروع عملیات بازسازی و مرمت تحقیقات و آزمایش‌های مختلف بر روی بخشی از یک اثر انجام می‌شود و مورد تست و آزمایش قرار می‌گیرد. 

این آزمایشات به ما اطلاعات مفیدی درباره تکنیک نقاشی و حتی دلایل تخریب اثر می‌دهد که معمولاً در آثاری که در معرض رطوبت با آلودگی قرار دارند، تخریب‌ها به صورت نقاط سیاه و یا لایه لایه شدن اثر خود را نشان می‌دهد و شناسایی این دلایل برای برنامه‌ریزی عملیات مرمت به ما کمک می‌کند.

وی افزود: در مرحله نمونه‌برداری اثر روش‌های متعدد مرمت بر روی آن بخش تست می‌شود که درباره نحوه برداشت از نمونه اثر نیز با توجه اهمیت اثر هنری متفاوت است. در واقع این نمونه‌ها در ارزیابی‌ها و شناسایی‌ها برداشت‌های محلی بسیار مهم هستند. پس از آن، لایه گرافی بر روی آن نمونه انجام می‌شود 

جلوگیری از پیشرفت تخریب آثار تاریخی و نحوه حفاظت از آنها

این مرمتگر ایتالیایی بیان کرد: با لایه گرافی‌های صورت گرفته مواد مورد استفاده شده در خلق نقاشی‌های اثر شناسایی می‌شود و بهترین مواد برای زدودن این آلودگی‌ها و پاک‌سازی سطح انتخاب می‌شود.

وی افزود: تکنیک‌های علمی به ما اطلاعاتی را درباره تکنیک نقاشی، مواد مورد استفاده، نوع مواد و دلایل استفاده هنرمندان از مواد مختلف که این اطلاعات به ما کمک می کند برنامه ریزی دقیق تری برای جلوگیری از پیشرفت تخریب و چگونگی حفاظت از آثار به ما می‌دهد.