چرا ظرفیت دانشگاه‌ها به صورت بی‌رویه افزایش یافته است؟

امسال که دانشجو‌ها می‌آیند، بعضی چیز‌ها نسبت به گذشته فرق کرده است. برای اولین بار به دانشجویان کار‌شناسی ارشد روزانه خوابگاه دولتی داده می‌شود. دانشجویان دکترا پارسال برای اولین بار از چنین موهبتی برخوردار شده‌اند. این موضوع یک مقدار به دانشجویان دوره‌های کار‌شناسی که مشمول دریافت خوابگاه دولتی نمی‌شوند گران خواهد آمد. برای بقیه دانشجویان روزانه، خوابگاه‌های خودگردان را هم سر و سامانی داده‌ایم و تقریباً نصف اجاره‌اش را خودمان می‌پردازیم تا پوشش نسبی برای تأمین نیاز خوابگاهی آن‌ها فراهم بشود. با این حال، تعادلی بین عرضه و تقاضا نیست. برای دانشگاهی که بیش از ۱۱ هزار دانشجو دارد که تعداد زیادی از آن‌ها متقاضی خوابگاه دولتی یا یارانه‌ای هستند، تنها برای نصف متقاضی‌ها چنین امکاناتی وجود دارد. بقیه باید با بنگاه‌های املاک دسته و پنجه نرم کنند.

راستی چرا ظرفیت دانشگاه‌ها به صورت بی‌رویه افزایش یافته است؟ دانشجویانی که در دانشگاه محقق اردبیلی تحصیل می‌کنند برایشان معمای بزرگی است با این حال، بسیاری نیز که به جای دانشگاه‌های دولتی دولتی، مشغول تحصیل در دیگر دانشگاه‌های مرکز استان و شهرستان‌های دیگر هستند که همین وضعیت برایشان آرزویی دست نیافتنی است. در رشته‌های غیرپزشکی، در استان کم جمعیتی مثل اردبیل بیش از ۷۰ هزار نفر مشغول تحصیل در دانشگاه هستند که تنها ۱۱ هزار نفر از آن‌ها دانشجوی دانشگاه محقق اردبیلی‌اند و نزدیک ۶۰ هزار نفر در مراکزی تحصیل می‌کنند که از حداقل امکانات هم بی‌بهره‌اند؛ آرزوی آن‌ها هم تحصیل در محقق اردبیلی است.

تعدادی از خوابگاه‌ها نونوار شده‌اند و برای دو باب از آن‌ها در همین دو ماه گذشته ۸۰۰ میلیون تومان هزینه شده است. همین دو ترم قبل بود که ۳۵۰ اتاق در خوابگاه‌ها مجهز به یخچال مستقل شدند و این برای ما ۲۸۰ میلیون تومان هزینه دربرداشت. ترم قبل وسعمان محدود بود و به هر اتاقی روفرشی اهدا شد که بعضی‌ها به مزاح گفتند وقتی فرشی وجود ندارد روفرشی دیگر چه صیغه‌ای است؟ ما هم گفتیم اول روفرشی بعداً فرش را هم خدا می‌رساند! ما واقعاً دلمان می‌خواهد دوستان خوبی برای دانشجو‌ها باشیم. معاون دانشجویی، مدیر امور دانشجویی، مسئولین خوابگاههای دختران و پسران و... شبانه روز زحمت می‌کشند و منتی هم نیست. ما همچنان شرمنده هستیم، هم شرمنده کسانی که خوابگاه دارند و هم شرمنده آنهایی که در خوابگاه از کمبود امکانات و ازدحام غیرعادی رنج می‌برند. معاون دانشجویی وزارت مهربانی کرد و ۳۰۰ میلیون تومان هدیه داد تا باز هم به خوابگاه‌ها برسیم. شاید این بار تلویزیون یا شاید تختخواب یا شاید... یک مقدار لبخند به لبهای دانشجوهای خوب ما برگرداند. با این حال، فرسودگی این خوابگاه‌ها با این کار‌ها پنهان نمی‌شود. ما شرمنده جوانهای خودمان هستیم.

پارسال یک کاری هم انجام دادیم: روزهایی که در رستوران دانشجویان غذاهای نه چندان دلچسب سرو می‌شد قرار شد دو نوع غذا پخت بشود تا اگر یک نوع غذا باب میل دانشجویی نبود به آن دیگری پناه ببرد. فکر می‌کنم حرکت بدی نبود. کلی تخت و تشک و... خریداری شد. این‌ها گاهی صدای بعضی‌ها را در می‌آورد که چرا رفاه دانشجویان برای ما اولویت مهمی است. من معتقدم که اگر وضع رفاهی دانشجو بهتر بشود یک مقدار علاقه‌اش به درس و مشق بیشتر می‌شود و این خود باعث بالا رفتن سطح علمی دانشگاه می‌شود. دانشجو که حوصله داشته باشد، از استادش بیشتر کار می‌کشد و محیطی که با نشاط‌تر باشد، همه چیز در آن روان‌تر پیش می‌رود.

امسال دانشجویان تحصیلات تکمیلی ما سال بهتری را شروع می‌کنند. مثل اکثر دانشگاههای دیگر، برای پایان نامه دانشجویان دکترا کمتر از ۱. ۵ میلیون تومان کمک پرداخت می‌شد و دانشگاه محقق اردبیلی در این مورد طوفان به پا کرد! این مبلغ به ۴. ۵ میلیون تومان افزایش پیدا کرد. برای رساله‌های کار‌شناسی ارشد هم به جای ۶۰۰ هزار تومان ۲ میلیون تومان اختصاص داده می‌شود. این خودش گشایش بزرگی است. بگذریم از اینکه یک پایان نامه دکترا اگر واقعاً بخواهد خوب اجرا شود به بیش از این‌ها نیازمند است. به هرحال همین است که هست! به علاوه، برای انتشار مقالات در مجلات معتبر علمی در داخل و خارج از کشور،‌‌ همان پاداشی که به اساتید پرداخت می‌شود به دانشجویان هم تعلق می‌گیرد. جالب اینکه در دانشگاه ما کارمندان هم از چنین تشویقاتی بی‌بهره نیستند و ما تلاش می‌کنیم فاصله‌های غیرضروری بین دانشجو و استاد برداشته شود. نتیجه این سیاست‌ها چه خواهد شد؟ فعلاً برای قضاوت زود است و باید چند سالی بگذرد و روند توسعه علمی دانشگاه و رتبه آن را در بین دانشگاه‌های کشور ببینیم. البته همین الان هم وضع ما بد نیست و در بین ۵۶ دانشگاه مطرح از دانشگاههای دولتی سراسری (وزارت علوم) در سال ۹۳ ما در رتبه ۲۳ قرار گرفتیم که نسبت به سال ۹۲ سه رتبه پیشرفت را نشان می‌دهد.

تأمین خوابگاه‌های بیشتر برای ما از اولویت خاصی برخوردار است. منابع دولتی دیگر برای احداث خوابگاه اختصاص داده نمی‌شود (نوبت به ما که رسید آسمان تپید!). ناامید نیستیم و خودمان را به آب و آتش می‌زنیم تا شاید برای آیندگان وضع بهتری رقم زده شود.

تحصیل در غربت سختی‌های خودش را دارد. خوشبختانه هزینه‌های زندگی در اردبیل خیلی کمتر از شهرهای بزرگ‌تر، به خصوص تهران است و حقوق‌ها هم نسبتاً بالاست. سعی می‌کنیم احترام همدیگر را حفظ کنیم و محیطی درست کنیم امن و نه امنیتی. فکر می‌کنم همکارانم احساس راحتی و احترام کافی را در محیط کارشان تجربه می‌کنند و دلیلی برای اضطرب وجود ندارد. این روز‌ها تمام می‌شوند و آنچه می‌ماند دوستی هاست. اخلاق بر علم مقدم است، به خصوص برای ما که مسلمانیم و پیامبرمان هم برانگیخته نشد مگر برای پاسداشت اخلاق و احترام در جامعه. نظام مقدس ما در بالا خدا را دارد و در پایین به جز این مردم فهمیده و جوانهای تلاشگر چیز دیگری ندارد که به آن‌ها متکی باشد. در این دنیای پرآشوب از برادری در حق یکدیگر دریغ نکنیم. روزهای روشن در انتظار میهن ماست. دست حق به همراه‌تان.