ورود قوه قضائیه به نفع نشر است

ایلنا؛ مدیر نشر نگاه می‌گوید ساز و کار دایره‌ی ممیزی بیشتر از اینکه بر قانون استوار باشد، بر لجاجت و برداشت‌های سلیقه‌ای ممیزان استوار شده. از دیدگاه او؛ دولت جدید باید ابتدا دیوار اعتماد بین دولت و ناشران را بالا ببرد.

علیرضا رییس دانا(مدیر انتشارات نگاه) در گفتگو با خبرنگار ایلنا؛ مهمترین دغدغه‌ی نشر را ممیزی و صدور مجوز چاپ عنوان کرد. 

* اخیرا صحبت‌هایی از وزیر فرهنگ و ارشاد جدید مبنی بر سپردن ممیزی به ناشران، و در جای دیگری موکول کردن ممیزی به مرحله‌ی اعلام وصول و صدور مجوز توزیع کتاب شنیده شده. به نظر شما عملی شدن این دو رویکرد، چه وضعیتی را در حوزه نشر کتاب به وجود خواهد آورد؟

__ هر گامی که ما را از وضعیت کنونی تا حدی دور کند، اقدامی موثر خواهد بود. بی‌تردید؛ باتوجه به گسترش رسانه‌ها و دامنه‌ی اطلاع رسانی، دایره‌ی سانسور روز به روز تنگ‌تر می‌شود و هم اکنون هم در عمل ساز و کاری بیشتر لجوجانه و بی‌اثر است. بنابراین بازنگری در تمام مقررات دست و پاگیر و ایجاد فضایی امن برای تولیدات سالم فرهنگی می‌تواند کمک بیشتری به خلاقیت کند.

* اگرچه سپردن ممیزی به ناشران می‌تواند به معنای اعتماد کردن ارشاد به مراکز نشر تلقی شود، اما برخی از ناشران از این بابت نگران هستند. چرا؟

__ نگرانی برای روشن نبودن ضوابط و تاویل و تفسیر‌های ممیزان و بررسان است. مثلا در یکی از بندهای آیین نامه چاپ و نشر، «ترویج اباحه‌گری» ممنوع اعلام شده اما توصیفی از چگونگی این ترویج نیامده است. یعنی یک عبارت کلی آمده و هر بررسی از آن تفسیر به رای کرده. در نتیجه کار به جایی رسیده که کلمه «گیلاس» حتی اگر میوه‌ی آن موردنظر باشد، جزو کلمات ممنوعه قلمداد شده است. به جرات می‌توانم بگویم هیچ اثر ادبی در جهان نیست که هدف آن رواج اباحه‌گری باشد؛ بلکه حتی ذکر یا بیان سرگذشت فردی معتاد، الکلی یا بی‌اخلاق در یک اثر ادبی، بیشتر برای نشان دادن قبح چنین اعمالی است و نه ترویج شراب خوردن یا اعتیاد پیدا کردن!

به هر حال اگر ضوابط شفاف شود و اجازه‌ی تفسیر و تاویل به آن داده نشود، بعید می‌دانم نشود تفاهمی درازمدت بین ارشاد و ناشران صورت بگیرد. منتهی به شرطی که این بار واقعا مسوولان به این کار پایبندی نشان داده و سیاست شل کن سفت کن سال‌های اخیر دوباره با اعمال تغییرات ظاهری گریبانگیر نشود.

* اگر حوزه‌ی نشر کتاب نیز مانند مطبوعات و روزنامه‌ها ممیزی قبل از چاپ نداشته باشند، ولی تخلفات در این حوزه در دادگاه و دادسرا پیگیری شود، به نفع موقعیت نشر و ناشران است؟ یا اینکه شرایط موجود که سال‌هاست به همین منوال بوده را ترجیح می‌دهید؟

__ قطعا به نفع ناشر است. چون اگر براساس مدعیات سطحی و بی‌اساس باشد، در سطح جامعه مطرح شده و موضعگیری افکار عمومی را درپی خواهد داشت و البته در درازمدت بین دادگاه‌ها و نشر حد و حدود کاری تعریف و مشخص شده و بی‌جهت کسی به دادگاه فراخوانده نمی‌شود.

* به عنوان یک ناشر پیشکسوت مطالبات شما از وزیر فرهنگ جدید و سیاست‌هایی که در ادامه در مواجهه با حوزه نشر پیش خواهد گرفت، چیست؟

__ دیوار اعتماد بین نشر و دولت را بالا بیاورد، از تیرگی فضای کنونی کاسته شود، افرادی حداقل آشنا به وضعیت فرهنگ مسوولیت بگیرند نه اینکه از‌‌ همان آغاز دشمنی و ستیز با فرهنگیان را آغاز کنند، نهادهای خنثی شده بیشتر میدان عمل پیدا کنند، افراد آثار آسیب دیده مورد دلجویی و تجدید نظر قرار بگیرند تا بتوان به آینده دل بست.